Wpływ nawożenia fosforem na plonowanie, zawartość skrobi i witaminy C w bulwach ziemniaka

• Autorzy: Zdzisław Ciećko , Władysław Krajewski , Mirosław Wyszkowski , Andrzej Żołnowski

Warianty tytułu

The Effect of Phosphorus Fertilisation on Yield and Starch and Vitamin С Content in Atol Variety Potato Tubers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przeprowadzone badania miały na celu określenie oddziaływania nawożenia fosforem stosowanego we współdziałaniu z azotem i potasem na plonowanie ziemniaka oraz zawartość skrobi i witaminy С w bulwach. Wpływ nawożenia NK i P na plony bulw ziemniaka był dodatni i jednocześnie wyraźnie uzależniony od warunków klimatycznych w poszczególnych latach uprawy. Wraz ze zwiększeniem nawożenia azotowo-potasowego następował stopniowy przyrost plonu bulw. Działanie wzrastających dawek fosforu na plon bulw miało charakter paraboliczny, jego dodatni wpływ silniej ujawniał się przy niskim niż przy wysokim nawożeniu NK. Działanie wzrastających dawek fosforu na plon bulw miało charakter paraboliczny, jego dodatni wpływ silniej ujawniał się przy niskim niż wysokim nawożeniu NK. Przyrost plonu bulw w poszczególnych seriach nawożenia NK następował do przedostatniej lub najwyższej dawki fosforu. Zawartość skrobi w bulwach ziemniaka ujemnie korespondowała z ilością opadów podczas wegetacji. Stosowane nawożenie nie powodowało istotnych zmian w zawartości skrobi, ale wystąpiła wyraźna tendencja do obniżenia jej koncentracji na tle rosnących dawek NK i do wzrostu ilości w obrębie rosnącego nawożenia fosforem. Nawożenie azotowo-potasowe przyczyniło się do niewielkiego obniżenia, a nawożenie fosforowe do zwiększenia zawartości witaminy С w bulwach ziemniaka w stosunku do obiektu kontrolnego. Wysokie dawki azotu, fosforu i potasu przyczyniły się do zwiększenia w plonie frakcji bulw dużych, głównie poprzez zmniejszenie udziału bulw średnich (sadzeniaków). (abstrakt oryginalny)

EN

This study aimed at establishing the effect of increasing fertilisation with phosphorus, applied against four doses of nitrogen and potassium, on potato yield and the content of starch and vitamin С in tubers. The effect of fertilisation with nitrogen, potassium and phosphorus on the yield of potato tubers was positive and strongly dependent on climatic conditions during consecutive years of cultivation. With an increasing intensity of nitrogen-potassium fertilisation, the yield of tubers gradually increased. The effect of increasing doses of phosphorus on the yield of tubers was parabolic - its positive effect was more pronounced with lower, rather than higher amounts of nitrogen and potassium. The increase in the yield of tubers in particular series of nitrogen and potassium doses occurred until the penultimate or the highest dose of phosphorus. The starch content in potato tubers negatively corresponded to the precipitation amount during the vegetation period. The applied fertiliser did not significantly affect the starch content; however, this tended to decrease against increasing doses of nitrogen and potassium and to increase with the increasing amount of phosphorus. Fertilisation with nitrogen and potassium brought about a slight decrease of vitamin С content in potato tubers, whereas phosphorus caused a slight increase in relation to the controls. High doses of nitrogen and potassium - N₈₀K₁₂₀, N₁₂₀K₁₈₀ and N₁₆₀K₂₄₀ - caused an increase in the proportion of large tubers in the yield, primarily by reducing the proportion of middle-sized ones (seed-potatoes). Increasing doses of phosphorus in the N₄₀K₆₀ series increased the proportion of large tubers, and middle-sized tubers with higher levels of NK fertilisation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ziemniaki; Związki chemiczne; Zawartość witaminy C w warzywach

EN

Potatoes; Chemical compounds; Vitamins C content in vegetables

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 1017 Chemia : związki fosforu w chemii, rolnictwie, medycynie i ochronie środowiska
• Strony: 120--132

Twórcy

autor

Zdzisław Ciećko

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Władysław Krajewski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Mirosław Wyszkowski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Andrzej Żołnowski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Blecharczyk A., Skrzypczak G. (1995), Wpływ wieloletniego nawożenia organicznego i mineralnego na plonowanie oraz skład chemiczny masy nadziemnej i kłębów ziemniaka. "Prace Kom. Nauk Roln. i Kom. Nauk Leśn.", 79: 15-20.
• Ceglarek F., Płaza A. (2000a), Wartość konsumpcyjna ziemniaka w zależności od rodzaju nawożenia organicznego. Biul. IHAR, 213: 117-123.
• Ceglarek F., Płaza A. (2000b), Wpływ nawożenia wsiewkami międzyplonowymi na jakość bulw ziemniaka jadalnego uprawianego w rejonie Siedlec. Biul. IHAR, 213: 109-116.
• Ciećko Z. (1974), Badania nad nawożeniem ziemniaków odmiany Bem. 1. Wielkość plonu bulw oraz zawartość i uziamienie skrobi. 2. Zawartość azotu organicznego i mineralnego w bulwach ziemniaków. 3. Skład aminokwasowy bulw ziemniaków. 4. Wpływ stosowanego nawożenia na zawartość P2O5,. K2O i witaminy С oraz stopień ciemnienia soku ziemniaczanego. "Zesz. Nauk. ART Olsztyn", Roln., 7: 179-241.
• Ciećko Z., Dziekanowski A., Nowak G. (1993), Wpływ nawożenia potasem na plonowanie i jakość bulw ziemniaka. "Rocz. Nauk Roln.", A, 109(4): 77-86.
• Ciećko Z., Wyszkowski М., Żołnowski A., Krzywy J. (2000), Zmiany zawartości niektórych składników mineralnych w bulwach ziemniaka pod wpływem nawożenia NPK i Mg., Biul. IHAR, 213: 125-129.
• Duer I., Jończyk K. (1998), Nawożenie pod ziemniak uprawiany w gospodarstwach ekologicznych. Fragm. Agronom., 1(57): 85-95.
• Głuska A. (1989), Reakcja kilku odmian ziemniaka na nawadnianie w okresie suszy. "Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.", 343: 93-99.
• Głuska A. (1994), Wpływ ilości i rozkładu opadów w głównych miesiącach wegetacji (V-IX) na plon ziemniaka w zależności od terminu sadzenia i wczesności odmianowej. "Biul. Inst. Ziemn.", 44: 65-82.
• Głuska A. (2000), Nawadnianie jako czynnik kształtujący jakość plonu ziemniaków. Biul. IHAR, 213: 179-184.
• Głuska A., Zgórska K. (1998), Charakterystyka zrejonizowanych odmian ziemniaka. Wyd. IHAR Jadwisin: 1-30.
• Kaczorek S. (1973), Efektywność nawożenia azotem późnych odmian ziemniaka. "Biul. Inst. Ziemn.", 11: 139-153.
• Lee S.K., Kader A.A. (2000), EPreharvest and postharvest factors influencing vitamin С content of horticultural crops. Postharv. Biol. Technol., 20: 207-220.
• Prośba-Białczyk U. (1991), Kształtowanie cech jakościowych i wartości paszowej ziemniaka pod wpływem terminu sadzenia i poziomu nawożenia azotem. "Zesz. Nauk. AR Wrocław", Rozpr. Habil., ss. 95.
• Prośba-Białczyk U. (1993), Wpływ terminu sadzenia i poziomu nawożenia azotem na gromadzenie i strukturę plonu ziemniaka. "Biul. Inst. Ziemn.", 43: 65-73.
• Rogozińska I., Wojdyła T. (1991), Wpływ intensywnego nawożenia mineralnego na wartość użytkową i przechowalniczą bulw ziemniaka przemysłowego. "Zesz. Nauk. AR Kraków", 262, Sesja Nauk., 34: 251-258.
• Rogozińska I., Wojdyła T. (1993), Rola azotu i magnezu w kształtowaniu plonów i jakości ziemniaka. "Zesz. Nauk. AR Kraków", 278, Sesja Nauk., 37(2): 317-330.
• Rogozińska J. (1983), Wpływ nawożenia azotem i warunków przechowywania na kształtowanie się zawartości witaminy С w ziemniakach jadalnych. "Biul. Inst. Ziemn.", 30: 61-71.
• Roztropowicz S., Wierzejska-Bujakowska A. (1994), Nitrogen fertilization of Polish potato cultivars. Potato Res., 36(4): 384.
• Sawicka В., Skalski J. (1993), Wpływ niektórych zabiegów agrotechnicznych na plonowanie kilku odmian ziemniaka. Cz. II. Zmienność struktury plonu., "Rocz. Nauk Roln.", A, 110(1-2): 159-167.
• Szutkowska М., Wierzejska-Bujakowska A. (2000), Rola prawidłowego przygotowania sadzeniaków i nawożenia azotem jako podstawowe elementy w produkcji ziemniaków na bardzo wczesny zbiór. Biul. IHAR, 213: 75-85.
• Trybała M., Khayat S. (1992), Wpływ deszczowania i nawożenia azotem na plon i jakość ziemniaków wczesnych na glebie lekkiej. "Zesz. Nauk. AR Wrocław", Melior., 41: 83-92.
• Widera M., Stanisławska-Glubiak E. (1994), Ocena wysokości i jakości plonu ziemniaków, jęczmienia jarego i gorczycy w zależności od sposobu wapnowania i nawożenia. "Rocz. Nauk Roln.", A, 110(3- 4): 171-179.
• Wyszkowski M. (1996a), Działanie nawożenia azotem we współdziałaniu z fungicydami na płoni zdrowotność wybranych odmian ziemniaka ziemniaka., Acta Acad. Agricult. Tech. Olszt., Agricult.,63: 115-127.
• Wyszkowski M. (1996b), Zawartość związków azotowych i witaminy С w bulwach ziemniaka w zależności od zastosowanego nawożenia azotem i fungicydów. Fragm. Agron., 1(49): 9-19.