Akumulacja fosforu w wodzie i osadach dennych jako wskaźnik poziomu degradacji stawów wiejskich i oczek śródpolnych

• Autorzy: Andrzej Skwierawski

Warianty tytułu

Phosphorus Accumulation in Water and Bottom Sediments as an Indicator of Degradation Level of Village and Midfield Ponds

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W okresie 3 lat hydrologicznych prowadzono badania fosforu ogólnego i fosforanów rozpuszczonych w wodzie 7 małych zbiorników wodnych położonych na terenach rolniczo-leśnych, oraz 6 zbiorników zlokalizowanych na obszarach zabudowanych Pojezierza Olsztyńskiego. Określono także poziom akumulacji fosforu w osadach dennych tych zbiorników. Badania wykazały wysoki, eutroficzny poziom fosforu ogólnego w zbiornikach śródpolnych (średnio 0,17÷0,36 mgP·dm^-3), oraz znacznie wyższe koncentracje w zbiornikach wiejskich (średnio 0,39÷3,11 mgP·dm^-3). Stwierdzono również, że akumulacja w osadach dennych (średnio 92,3 kg·ha^-1 zlewni) zdecydowanie przeważała nad ilością występującą w wodzie małych zbiorników (0,16 kg·ha^-1 w przeliczeniu na 1 ha zlewni). Przeprowadzone badania świadczą o pułapkowej, akumulacyjnej roli osadów dennych małych zbiorników na drodze obiegu fosforu w mikrozlewniach rolniczych oraz wskazują że rola bariery biogeochemicznej wpływa negatywnie na stan troficzny małych zbiorników, powodując ich silny stopień zeutrofizowania i tendencję do zanikania oczek wodnych w krajobrazie. (abstrakt oryginalny)

EN

In three hydrologic years concentration of total phosphorus and dissolved phosphates in water of small water reservoirs were investigated. There was observed 7 reservoirs in agricultural landscape and 6 objects in village built-up area of Olsztyn Lake District. There was measured level of accumulation of total phosphorus in bottom sediments of those reserviors, too. Investigations showed very high, eutrophic level of total phosphorus in midfield and forest reservoirs (mean values 0,17÷0,36 mgP·dm^-3), but in village ponds concentrations were much bigger (0,39÷3,11 mgP·dm^-3). The accumulation of phosphorus in bottom sediments (92,3 kg·ha^-1 of catchment) prevailed decidedly (positively) the amount in the water column (0,16 kg·ha^-1 zlewni). This shows very important, trapping role of phosphorus accumulation in sediments of small reservoirs while cycling in the agricultural and urban catchments. In the other hand, the role of biogeochemical bareer caused the surplus of nutrients in ecosystem and in effect the intensive eutrophication processes leads to dissapearance of small surface waters from landscape. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Woda; Zbiorniki wodne; Degradacja środowiska; Pierwiastki chemiczne; Związki chemiczne

EN

Water; Water container; Degradation of the environment; Chemical elements; Chemical compounds

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 1017 Chemia : związki fosforu w chemii, rolnictwie, medycynie i ochronie środowiska
• Strony: 183--192

Twórcy

autor

Andrzej Skwierawski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Bajkiewicz-Grabowska E., (2002). Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych. Wyd. Uniwersytet Warszawski, Wydz. Geogr. i Stud. Regionalnych, s. 274.
• Dojlido J.R., (1995). Chemia wód powierzchniowych. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, s. 342.
• Hermanowicz W., Dojlido J., Dożańska W., Koziorowski B., Zerbe J., (1999). Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Arkady, Warszawa, s. 556.
• Holtan H., Kamp-Nielsen A., Stuanes О., (1988). Phosphorus in soil, water, and sediment: an overview. "Hydrobiologia", 170: 19-34.
• Kос J., Cymes I., Skwierawski A., Szyperek U., (2001). Znaczenie ochrony małych zbiorników wodnych w krajobrazie rolniczym. "Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.", 476: 397-407.
• Olszewski P., (1971). Trofia i saprobia. "Zesz. Nauk. WSR Olszt." Ser. C, Supl. 3: 5-14.
• Sobczyński Т., Zerbe J., Elbanowska H., Sajewska K., Siepak J., (1996). Badania chemiczne osadów dennych jezior Wielkopolskiego Parku Narodowego w aspekcie oceny antropopresji. "Ekol. i Techn." 1996 (4-5): 17-22.
• Vollenweider R. A., (1968). Scientific fundamentals of the eutrophication of lakes and flowing waters, with particular reference to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication. DAS/CSIO/68.27, OECD, Paris, s. 192.