Użyteczność źródeł pisanych i ikonograficznych w badaniach nad historią przestrzeni miejskiej (na przykładzie Mysłowic)

• Autorzy: Weronika Dragan

Warianty tytułu

The Utility of Written and Iconographic Sources in Historical Urban Space Research (Mysłowice Town Case Study)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badań było zastosowanie źródeł pisanych i ikonograficznych do odtworzenia historycznej przestrzeni miejskiej. Ponadto podjęto próbę oceny użyteczności wykorzystanych materiałów wraz z identyfikacją głównych problemów i zalet wynikających z ich zastosowania. Materiały te pozwoliły na rekonstrukcję zarówno historycznego układu urbanistycznego, jak i życia politycznego oraz społeczno-gospodarczego badanego ośrodka. Ponadto odczytać można z nich szereg informacji nieformalnych oraz subiektywnych wskazujących na specyfikę danej przestrzeni, które uzupełniają badania geograficzne. (abstrakt oryginalny)

EN

A range of various sources is used in geographical settlement studies, amongst which the most common are cartographic resources. In the case of a historical approach to geographical studies, however, archival written sources that provide much more information on the topic are equally important. The aim of the present study was to employ historical extracartograhic resources to recreate the structure of urban space in the chosen period of time and to show its variability. The study was conducted in the old town district, as it represents the oldest part of Mysłowice town. An additional aim of the study was to evaluate the utility of archival written and iconographic sources in the analysis of urban space transformations. The starting point of any study based on historical sources is the ability to correctly read (decode) the content of the used sources, thereby understanding the information contained in them. A number of both linguistic and terminological difficulties can be found when conducting such a study. Research has shown that this type of media for historical information (written and iconographic sources) is burdened with significant interpretation errors and require authenticity verification. Historical source materials, however, have a number of advantages - they allow the researcher to recreate the functional space of the town, even in detail. What is more, iconographic materials are easily readable and allow the researcher to recreate the physiognomy of urban space. Written sources, in turn, provide valuable direct information on business entities and the space of the town. Working with historical sources is based on systematic verification of their reliability, complementing their contents or learning how to interpret them correctly. The researcher is thus required to learn, among others, the terminology of a specific period of time, new typefaces and languages, or how to decipher abbreviations and separate fact from fiction. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przestrzenne zagospodarowanie miasta; Badania historyczne; Geografia miasta; Krajobraz miasta

EN

Town spatial development; Historical research; Geography of a city; City landscape

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 26 Studia regionalne
• Strony: 81--96

Twórcy

autor

Weronika Dragan

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• Adressbuch aller seit 1. Oktober 1909 und abgezogenen personen von Gleiwitz und Varzeichtis der Teilnehmer an den Fernsprechnetzen Beuthen, Gleiwitz, Kattowitz, Königshütte, Laurahütte, Myslowitz, Tarnowitz, Zabrze, 1911, Schlesische Volks-Adressbücher Gesellschaft, Breslau.
• Adressbuch für Kattowitz Bogutschütz-Zawodzie, Hohenlohehűtte, Domb-Josefsdorf, Zalenze und Myslowitz, 1909, Julius Herlitz, Kattowitz.
• Adressbuch für Kattowitz, Schloß Kattowitz, Brynow, Myslowitz, Ellgoth=Idaweiche, Hohenlohehütte, Bogutschütz=Zawodzie, Rosdzin=Schoppinitz, Laurahütte, Domb, Zalenze. Zusammengestellt auf Grund Amtlicher Quellen, 1911, Juliusz Herlitz.
• Adressbuch von Myslowitz, 1901.
• Die Stadt Myslowitz, 1911, skala 1:6 300 [szac.], zbiory Muzeum Miasta Mysłowice.
• Długoborski W. (red.), 1977, Mysłowice. Zarys rozwoju miasta, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.
• Dobrowolska M., 1970, Dynamika struktur osadniczych i ich układów przestrzennych, "Folia Geographica, Series Geographica-Oeconomica", 3, s. 5-34.
• Dragan W., 2014, Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach 1913-2013, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej (maszynopis pracy magisterskiej).
• Dziewoński K., 1962, Zagadnienie typologii morfologicznej miast w Polsce, "Czasopismo Geograficzne", 33 (1), s. 441-457.
• Gruszecki A., 1897, Na górnym Śląsku (Sosnowiec - Mysłowice - Bytom - Opole), "Kurjer Warszawski", 168, s. 1-2.
• Informacja dotycząca przebudowy śródmieścia miasta Mysłowice, 1973, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Mysłowicach, Mysłowice.
• Kantor-Mirski M., 1932, Z przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego i okolicy - Szkice monograficzne z ilustracjami, t. 2, z. 8, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Zagłębia Dąbrowskiego, Sosnowiec.
• Kincel R., 1984, Kłopotliwy książę Sułkowski, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.
• Klaußmann A.O., 1911, Oberschlesien vor 55 Jahren und wie ich es wiederfand, Fritz und Carl Siwinna, Berlin.
• Klauβmann A.O., 1997, Górny Śląsk przed laty, Muzeum Historii Katowic, Katowice.
• Koter M., 1994, Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia teoretyczne morfologii miast, [w:] Koter M., Tkocz J. (red.), Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Toruń-Łódź, s. 23-32.
• Kraszewski J.I., 1972, Pamiętniki, Biblioteka Narodowa, nr 207, seria I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Kuryer Śląski, 12 XII 1913, Wiadomości potoczne, nr 287, s. 5.
• Lustig J., 1867, Geschichte der Stadt Myslowitz in Ober Schlesien, In Kommission bei S. Schäfer, Myslowitz.
• Miśkiewicz B., 1985, Wstęp do badań historycznych, PWN, Warszawa-Poznań.
• Myga-Piątek U., 2005, Historia, metody i źródła badań krajobrazów kulturowych, [w:] Szponar A., Horska-Schwarz S. (red.), Problemy ekologi krajobrazu: struktura przestrzenno-funkcjonalna krajobrazu, t. 17, Wrocław, s. 71-77.
• Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Oberschlesisches Handels-Adressbuch. Herausgegeben unter Benutzung des amtlichen Materials der Handelskammer für den Regierungsbezirk Oppeln, 1914, Kattowitz-Breslau-Leipzig-Berlin.
• Pochmara W., 1963, Z dziejów Mysłowic, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.
• Pollack M., 2011, Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
• Protokolarz albo "Czerwona Księga" Mysłowic, 2002, Urząd Miasta Mysłowice, Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Societas Scientiis Favendiis Silesiae Superioris, Instytut Górnośląski, Mysłowice-Wrocław-Katowice.
• Semkowicz W., 2002, Paleografia łacińska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
• Spis Abonentów Sieci Telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy), 1932/33, Ministerstwo Poczt i Telegrafów, Warszawa.
• Stadtplan Myslowitz, 1910, skala 1:1 000, zbiory Archiwum Państwowego w Katowicach.
• Sulik A., 2007, Historia Mysłowic do 1922 roku, Urząd Miasta Mysłowice, Mysłowice.
• Sydow B.E., 1955, Korespondencja Fryderyka Chopina, t. 1, PIW, Warszawa.
• Ściborowski W., 1862, Wycieczka do górnego Szląska. Mysłowice, Katowice, Bytom, Tarnowice, "Czytelnia Niedzielna", 38, s. 300-303.
• Święcicki J., Tarasiński A., Nocuń P., 2001a, Sprawozdanie końcowe z badań archeologicznych na ulicy Grunwaldzkiej w Mysłowicach, woj. śląskie, Paniówki (maszynopis).
• Święcicki J., Tarasiński A., Nocuń P., 2001b, Sprawozdanie końcowe z badań archeologicznych Rynku w Mysłowicach, woj. śląskie, Paniówki (maszynopis).
• Topolski J., 1968, Metodologia historii, PWN, Warszawa.
• Uhorczak F., 1932, Z metodyki badań nad osadnictwem, "Czasopismo Geograficzne", 1/3, s. 11-28.
• Z okazji 100 letniego jubileuszu istnienia starej apteki miejskiej w Mysłowicach, 1928, Kattowitzer Buchdruckerei, Kattowitz.
• Zagożdżon A., 1988, Osadnictwo - trwałość i zmienność. Prawidłowości i logika a przypadkowość przemian dawnych i współczesnych, [w:] Jałowiecki B., Kaltenberg-Kwiatkowska E. (red.), Procesy urbanizacji i przekształcenia miast w Polsce, Sekcja Socjologii Miasta, Wydawnictwo Ossolineum, s. 57-74.

Identyfikatory

DOI

10.18778/1508-1117.26.05