Motywy i kierunki nieodzownych zmian ustawodawstwa spółdzielczego

• Autorzy: Zdzisław Niedbała

Warianty tytułu

Motives and Directions of Indispensible Amendments to the Law on Co-Operatives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od 2003 r. podejmowane są inicjatywy zmierzające do przygotowania projektu, a następnie uchwalenia nowej ustawy regulującej organizację i działalność spółdzielni. Zasadnicza zmiana systemu społeczno-gospodarczego i zastąpienie dyrektywnego systemu nakazowo-rozdzielczego mechanizmami gospodarki rynkowej i związana z tym zasada uczciwej konkurencji stworzyły dla ruchu spółdzielczego zupełnie odmienne warunki funkcjonowania. Podstawowa regulacja zawarta w ustawie z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, mimo kolejnych jej nowelizacji i mniejszych zmian, w znacznym stopniu nie przystaje już do obecnej sytuacji spółdzielczości i jej gospodarczego otoczenia. Zadaniem artykułu jest zaprezentowanie kilku propozycji, które w przekonaniu autora - jeśli spotkają się z aprobatą praktyki spółdzielczej i zostaną uznane za co najmniej poprawne w doktrynie - powinny mieć szansę zlokalizowania ich w przygotowywanym projekcie ustawodawczym. Dotyczy to m.in.: nowego ujęcia zasady nieograniczonej liczby członków (zwanej zasadą "drzwi otwartych"); sposobów demokratycznej kontroli członkowskiej działalności spółdzielni; ponownego rozważenia zasady niepodzielności funduszu zasobowego i innych składników majątkowych spółdzielni w czasie jej trwania i w razie likwidacji; pojmowania istoty niezależności spółdzielni (a nie całkowitej autonomii) wobec organów władzy publicznej; preferowania członków spółdzielni korzystających z jej usług (np. przywrócenie znanej w okresie II Rzeczypospolitej zasady zwrotu od zakupu). To tylko wybrane ze zgłoszonych propozycji. Opracowanie nie aspiruje do roli pełnego zbioru sugestii wymagających uwzględnienia, a co najmniej rozważenia. (abstrakt oryginalny)

EN

Work on a new law regulating the organisation and functioning of co-operatives has been going on since 2003. The replacement of the old authoritarian mechanism with a fair competition principle binding in a free market economy brought about a major change in the approach to the issue of co-operatives. However, the main regulations of the Act on Co-operative Law of 1982 remained unchanged. Consequently, the current provisions of the Act do not meet the needs and expecations of the co-operative sphere, or its business environment, today. The paper presents several proposals which should, in the author's opinion, meet with approval of Polish co-operative business practitioners, and be consequently included in the new draft of the law on co-operatives. Those proposals regard, inter alia, a new approach to the principle of an unlimited number of co-operative members (so-called 'open door' principle), the principle of a democratic, member supervision of the activities performed by the co-operative, re-consideration of the principles of the resource fund and other co-operative property that is not subject to division during the life of a given co-operative or when it is liquidated, the understanding of the principle co-operative's independence (albeit not total autonomy) from the organs of public authorities, or the principle of a co-operative standing over its members. Although this paper does not aspire to a document of a persuasive value the author nevertheless hopes that the arguments contained in it will be taken into account by the future legislator. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo spółdzielcze; Regulacje prawne; Projekty ustaw; Spółdzielczość; Prawo

EN

Cooperative law; Legal regulations; Legislation drafts; Cooperative movement; Law

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1
• Strony: 81--93

Twórcy

autor

Zdzisław Niedbała

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• B. Cudowski, Dodatkowe zatrudnienie, Warszawa 2007.
• B. Cudowski, Uzyskanie zgody na dodatkowe zatrudnienie, "Praca i Zatrudnienie Społeczne" 1984, nr 8-9.
• J. Ignatowicz, System ochrony praw członków spółdzielni, "Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy" 1982, nr 2.
• K. Pietrzykowski, Nowe prawo spółdzielcze, Warszawa-Zielona Góra 1984.
• M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa 1985.
• M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Ustawa o spółdzielniach i ich związkach, Warszawa 1962.
• Nowelizacja z 1990 r. ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dz. U. 1990, Nr 26, poz. 149.
• R. Bierzanek, Prawo spółdzielcze w zarysie, Warszawa 1989.
• R. Skubisz, M. Trzebiatowski, Spółdzielnia europejska. Charakterystyka ogólna, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2003, z. 3.
• Ustawa z 12 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach, Dz. U. 1961, Nr 12, poz. 61 z późn. zm.
• Ustawa z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, Tekst jedn.: Dz. U. 2003, Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.
• Ustawa z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, Tekst jedn.: Dz. U. 2003, Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.
• Ustawa z 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości, Dz. U. 1990, Nr 6, poz. 36 z późn. zm.
• Ustawa z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dz. U. 1988, Nr 41, poz. 324 z późn. zm.
• Ustawa z 29 października 1920 r. o spółdzielniach, Dz. U. RP 1920, Nr 111, poz. 733 z późn. zm.
• Ustawa z 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2005, Nr 122, poz. 1024.
• Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach, Dz. U. 1991, Nr 83, poz. 373 ze zm.
• Z. Niedbała, Formy demokracji wewnątrzspółdzielczej w spółdzielniach mieszkaniowych i zasada równych praw członkowskich, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2009, z. 4.
• Z. Niedbała, Komentarz do znowelizowanego prawa spółdzielczego, Poznań 1994.
• Z. Niedbała, Postępowanie wewnątrzspółdzielcze i zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia w świetle zasady samorządności spółdzielni, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2006, z. 4.
• Z. Niedbała, Prawo spółdzielcze, Poznań 2001.