Moralna ekonomia - homo oeconomicus jako istota pomagająca innym

• Autorzy: Aleksander Ostapiuk

Warianty tytułu

Moral Economics - Homo Oeconomicus as a Being that Helps Others

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od rewolucji marginalistycznej ekonomia oddalała się od etyki. Skupienie się na działaniach człowieka, a nie jego motywacjach, spowodowało uproszczenie w postrzeganiu człowieka jako maksymalizatora użyteczności. W artykule pokazano problemy wynikające z przedstawienia ludzkiej natury jako walki altruizmu z egoizmem. Człowiek ma wzgląd na innych, ale jest wiele czynników powodujących, że im nie pomaga. Najlepiej widać to na przykładzie żyjących na świecie setek milionów głodujących. W artykule wykorzystano koncepcję efektywnego altruizmu, aby zaprezentować problemy dotyczące rozumu i emocji, które sprawiają, że nie pomagamy, mimo że chcemy to czynić. Wykorzystano przemyślenia Adama Smitha - filozofa moralnego, aby szerzej spojrzeć na ludzką naturę i pokazać, jak wiele w człowieku jest mechanizmów sprawiających, że bierze on pod uwagę innych, a robi to nie dla własnego zysku, lecz dlatego, że jest istotą moralną.(abstrakt oryginalny)

EN

Since the marginal revolution, economics has been moving away from ethics. Focusing on the activities of man, not on his motives, resulted in the simplification of man to an eternal maximiser of utility. The article shows problems arising from present human nature, as the struggle between altruism and selfishness. A man shows consideration for others but there are a lot of factors that make them give up help. These problems can be seen on the example of hundreds of millions of starving people who live in the world. In the article efficient altruism is used to show human problems with reason and emotions which make people give up help, even though they want to do so. The ideas of Adam Smith - a moral philosopher - are used to put the nature of man into perspective and to show how many mechanisms the human nature consists of that make them take into account others and do it not for personal gain but because they are moral beings.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Homo oeconomicus; Altruizm

EN

Homo oeconomicus; Altruism

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 1 (13)
• Strony: 70--90

Twórcy

autor

Aleksander Ostapiuk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Andreoni J., 1990, Impure altruism and donations to public goods: A theory of warm-glow giving, Economic Journal, no. 100(401).
• Ariely D., 2012, The Honest Truth About Dishonesty: How We Lie to Everyone - Especially Ourselves, Harper.
• Bauman Z., 2012, Etyka ponowoczesna, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Baumeister R.F., 1999, Evil: Inside Human Violence and Cruelty, Holt Paperbacks.
• Becker G., 1974, A theory of social interactions, Journal of Political Economy, no. 82(6).
• Becker G., 1974, Crime and Punishment: An Economic Approach, NBER Chapters, [w:] Essays in the Economics of Crime and Punishment, National Bureau of Economic Research.
• Becker G., 1990, Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• Becker G., Stigler G., 1977, De gustibus non est disputandum, American Economic Review, no. 67(2).
• Bruni L., Sugden R., 2007, The road not taken: How psychology was removed from economics, and how it might be brought back, The Economic Journal, no. 117(516).
• Comte A., 1973, System of Positive Polity, Volume 1: Containing the General View of Positivism & Introductory Principles, tłum. J.H.Bridges, Burt Franklin, New York.
• Dixon W., Wilson D., 2006, Das Adam Smith Problem: A critical realist perspective, Journal of Critical Realism, no. 5(2).
• Frankfurt H.G., 1971, Freedom of the will and the concept of a person, Journal of Philosophy, no. 68(1).
• Frey B.S., Oberholzer-Gee F., 1997, The cost of price incentives: An empirical analysis of motivation crowding-out, The American Economic Review, vol. 87, no. 4.
• Friedman M., 2002, Capitalism and Freedom, University of Chicago Press, Fortieth Anniversary Edition.
• Friedman M.R., 2009, Wolny wybór, Wydawnictwo Aspekt, Sosnowiec.
• Global Monitoring Report, Development Goals in an Era of Demographic Change, http://www. worldbank.org/en/publication/global-monitoring-report (21.01.2016).
• Harsanyi J.C., 1975, Review: Can the Maximin principle serve as a basis for morality? A critique of John Rawls's theory, The American Political Science Review, no. 69(2).
• Hartung J., 2002, So be good for goodness' sake, Behavioral and Brain Sciences, no. 25(2).
• Hausman D.M., McPherson M.C., 1993, Taking ethics seriously: Economics and contemporary moral philosophy, Journal of Economic Literature, no. 31(2).
• Hedoin C., 2013, Sen on Rationality, Commitment and Preferences, https://rationalitelimitee.files. wordpress.com/2013/03/sen-on-commitment-and-preferences.pdf.
• Hegemejerowa H., 1990, Przedmowa, [w:] Becker G., Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Egoism (3.01.2016).
• Kahneman D., Knetsch J.L., Thaler R.H., 1986, Fairness as a constraint on profit seeking: Entitlements in the market, The American Economic Review, no. 76(4).
• Kahneman D., Tversky A., 1979, Prospect theory: An analysis of decision under risk, Econometrica, no. 47(2).
• Kant I., 2012, Uzasadnienie metafizyki moralności, ANTYK Marek Derewiecki.
• Kavka G., 2006, The Reconciliation Project, [w:] Ethical Theory: Classical and Contemporary Readings, 5 wyd., Louis P. (red.), Pojman, Belmont, Wadsworth.
• Lincoln A., 1861, First Inaugural Address, Monday, March 4.
• Loewenstein G., Slovic P., Small D., 2007, Sympathy and callousness: The impact of deliberative thought on donations to identifiable and statistical victims, Organizational Behavior and Human Decision Processes, no. 102(2).
• Lorenzen H., Paterson F., 1994, Donations From the Living: Are the French and Norwegians Altruistic, [w:] The Ethics of Medical Choice, Elster J., Herpin N. (red.), St. Martin's Press.
• Khali E.L., 2001, Adam Smith and three theories of altruism, Recherches économiques de Louvain. Louvain Economie Review, no. 67(4).
• MacIntyre A., 2013, Krótka historia etyki, PWN, Warszawa.
• Mandeville B., 1957, Bajka o pszczołach, PWN, Warszawa.
• Marshall A., 1890, Principles of Economics, Macmillan, London.
• McCloskey D., 2008, Adam Smith, the last of the former virtue ethicists, History of Political Economy, no. 40(1).
• Mill J.S. 1965, Zasady ekonomii politycznej i niektóre jej zastosowania do filozofii społecznej, tłum. E. Taylor, t. 1, PWN, Warszawa.
• Mill J.S. 1966, Zasady ekonomii politycznej i niektóre jej zastosowania do filozofii społecznej, tłum. E. Taylor, t. 2, PWN, Warszawa.
• Mueller D.C., 1986, Rational egoism versus adaptive egoism as fundamental postulate for a descriptive theory of human behavior, Public Choice, vol. 51, no. 1.
• Nagel T., 1978, The Possibility of Altruism, Princeton University Press, New Jersey.
• Offer A., 2012, Self-interest, sympathy and the invisible hand: From Adam Smith to market liberalism, Economic Though, no. 1(2).
• Piaget J., 1932, The Moral Judgment of the Child, Free Press, Glencoe, Illinois.
• Platon, 1990, Państwo, przeł. W. Witwicki, PWN, Warszawa.
• Rawls J., 2013, Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa.
• Raphael D.D., 2007, The Impartial Spectator: Adam Smith's Moral Philosophy, Oxford University Press.
• Robbins L.Ch., 1935, An Essay on the Nature and Significance of Economic Science, Macmillan, London.
• Samuelson P., 1937, A note on measurement of utility, The Review of Economic Studies, no. 4(2), s. 155-161.
• Sedláček T., 2012, Ekonomia dobra i zła, Studio Emka, Warszawa.
• Sen A., 2010, Adam Smith and the contemporary world, Erasmus Journal for Philosophy and Economics, no. 3(1).
• Singer P., 1972, Famine, affluence, and morality, Philosophy and Public Affairs, no. 1(1).
• Singer P., 2010, The Life You Can Save: How to Do Your Part to End World Poverty, Random House Trade Paperbacks.
• Singer P., 2011, The Expanding Circle: Ethics, Evolution, and Moral Progress, Princeton University Press.
• Singer P., 2015, The Most Good You Can Do: How Effective Altruism Is Changing Ideas About Living Ethically, Yale University Press.
• Smith A., 1989, Teoria uczuć moralnych, PWN, Warszawa.
• Smith A., 2004, The Theory of Moral Sentiments, Haakonssen K. (red.), Cambridge.
• Smith A., 2013, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa.
• Wells T., 2013, Adam Smith on Morality and Self-Interest, [w:] Handbook of the Philosophical Foundations of Business Ethics, Luetge Ch. (red.), Springer, Netherlands.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2017.1.05