Matematyzacja ekonomii - grzech pierworodny? Wieloaspektowa analiza wpływu i przyczyn

• Autorzy: Aleksander Ostapiuk

Warianty tytułu

Mathematisation of Economics - Original Sin? Multifaceted Analysis of Influence and Causes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób matematyka wpłynęła na ekonomię, a także krytyczna analiza tego procesu. Artykuł rozpoczęto od zbadania wpływu matematyki na inne nauki, począwszy od czasów starożytnych Greków. Kartezjusza zaprezentowano jako osobę, za sprawą której matematyka stała się królową nauk. Następnie przeanalizowano zwiększenie wpływu matematyki na życie intelektualne. Pozytywizm jest ujęto jako asumpt do rewolucji marginalistycznej. Od tego momentu matematyka miała coraz większy wpływ na ekonomię. Moment kulminacyjny w tej relacji przypadł na okres po II wojnie światowej - w tekście ten wpływ przedstawiono w różnych ujęciach. W tekście podjęto również próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, dlaczego mariaż ekonomii i matematyki jest możliwy i dlaczego ekonomia neoklasyczna tak chętnie na niego przystała. W artykule omówiono negatywne konsekwencje tego połączenia, z kryzysem z 2008 roku włącznie, a także wysunięto propozycję, by ekonomia korzystała z matematyki jako narzędzia, a nie traktowała jej jako celu samego w sobie.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to take a broad look at how mathematics has influenced economics and to critically analyse this process. The article begins with an analysis of the impact of mathematics on other sciences since the days of the ancient Greeks. Descartes is presented as a person who made that mathematics became a real queen of the sciences. Then the increase of the influence of mathematics on intellectual life is shown. Positivism is presented as a starting point which created a suitable atmosphere to begin the marginal revolution. From that moment mathematics has had an increasing impact on economics. The climax fell after World War II and the article shows that influence from different views. This article tries to find an answer why this mirage of economics and mathematics is possible and why neoclassical economics accepted it so willingly. The article also presents the negative consequences of this connection, with the crisis of the 2008 inclusive. At the end of the article the suggestion is proposed that economics should use mathematics as a tool, and not treat it as an end in itself.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia neoklasyczna; Matematyka; Homo oeconomicus

EN

Neoclassical economy; Mathematics; Homo oeconomicus

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 1 (13)
• Strony: 91--104

Twórcy

autor

Aleksander Ostapiuk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Ainslie G., 2001, Breakdown of Will, Cambridge University Press.
• Blaug M., 1995, Metodologia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Blaug M., 1998, Disturbing currents in modern economics, Challenge, vol. 41, no. 3, s. 11-34.
• Blaug M., 2001, No history of ideas, please, we're economists, Journal of Economic Perspectives, vol. 15, no. 1, s. 145-164.
• Bleed C., Kane O., 1991, What is the critique of the mathematization of economics?, Kyklos, vol. 44, issue 4, s. 581-612.
• Caldwell B.J., 1994, Beyond Positivism: Economic Methodology in the Twentieth Century, Routledge, rev. ed. edition.
• Coase R.H., 2013, Firma, rynek i prawo, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Debreu G., 1991, The mathematization of economic theory, The American Economic Review, vol. 81, no. 1.
• De Soto H., Myśl ekonomiczna w starożytnej Grecji, http://mises.pl/blog/2010/12/06/ huerta-de-soto-mysl-ekonomiczna-w-starozytnej-grecji/ (1.04.2014).
• Fitoussi J.P., Sen A., Stiglitz J., 2013, Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Fox J., 2009, The Myth of Rational Markets, Harper Business, New York.
• Frank R.H., 1989, Passions Within Reasons, W.W. Norton & Company.
• Gorazda M., 2014, Filozofia ekonomii, Copernicus Center Press.
• Hayek F.A., 2003, Droga do zniewolenia, Wydawnictwo Arcana, Kraków.
• Hayek F.A., 2013, Nadużycie rozumu, Prohibita, Warszawa.
• Hume D., 1965(1740) A Treatise of Human Nature, Oxford, Clarendon Press.
• Kahneman D., 2003, A psychological perspective on economics, The American Economic Review, vol. 93, no. 2.
• Kahneman D., Tversky A., 1979, Prospect theory: An analysis of decision under risk, Econometrica, no. 47(2).
• Keynes J.N., 1999, The Scope and Method of Political Economy, Batoche Books.
• Kuhn T.S., 2009, Struktura rewolucji naukowych, Aletheia, Warszawa.
• Kwaśnicki W., 2001, Ekonomia ewolucyjna - w poszukiwaniu alternatywnego wyjaśnienia rzeczywistości społeczno-gospodarczej, http://prawo.uni.wroc.pl/~kwasnicki/ todownload/KongresEk2001.pdf.
• Lazear P.E., 1999, Economic imperialism, NBER Working Paper, no. 7300.
• McCloskey D.N., 1983, The rhetoric of economics, Journal, of Economic Literature, vol. 21, no. 2, s. 481-517.
• Mirowski P., 1988, Against Mechanism: Protecting Economics from Science, Rowman & Littlefield.
• Moore G.E., 2004, Principia Ethica, Dover Publications.
• Morgan M.S., 1996, The character of "rational economic man", London School of Economics & Political Science, Working Papers in Economic History, 34 (96).
• Polanyi K., 2011, Wielka transformacja, PWN, Warszawa.
• Rabin M., 1998, Psychology and economics, Journal of Economic Literature, vol. 36, no. 1.
• Rawls J., 2010, Wykłady z historii filozofii polityki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Scitovsky T., 1992, The Joyless Economy, Oxford University Press, Oxford.
• Sedlacek T., 2012, Ekonomia dobra i zła, Studio Emka, Warszawa.
• Sen A., 1977, Rational fools: A critique of the behavioural foundations of economic theory, Philosophy and Public Affairs, no. 6 (4).
• Taleb N.N., 2014, Czarny łabędź. O skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń, Kurhaus Publishing, Warszawa.
• Thaler R.H., 1980, Toward a positive theory of consumer choice, Journal of Economic Behavior & Organization, vol. 1, issue 1.
• Thaler R.H., 2000, From homo economicus to homo sapiens, Journal of Economic Perspectives, no. 14(1).
• Thaler R.H., 2015, Misbehaving: The Making of Behavioral Economics, W.W. Norton & Company, New York.
• Veblen T., 1919, Why Is Economics Not an Evolutionary Science?, rep. in The Place of Science in Modern Civilization, New York.
• Weintraub R.E., 2002, How economics became a mathematical science, Duke University Press, Durham.
• Wittgenstein L., 1970, Traktat logiczno-filozoficzny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970
• Zboroń H., 2013, Dyskurs metodologiczny we współczesnej ekonomii - próba dekonstrukcji podejścia modernistycznego, Studia Ekonomiczne, nr 1 (LXXVI).

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2017.1.06