Przestępstwa motywowane kulturowo - kierunki możliwych ocen prawnokarnych

• Autorzy: Dominika Bek

Warianty tytułu

Culturally Motivated Crimes - Viable Options for Criminal Adjudication

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem tekstu jest przybliżenie kategorii przestępstw motywowanych kulturowo oraz charakterystyka specyfiki tej grupy zachowań. Przedstawiono w nim alternatywne sposoby reakcji na czyny należące do tej kategorii. Hipotetycznie wybrane czyny motywowane kulturowo stać się mogą typami kwalifikowanymi przestępstw znanych już Kodeksowi karnemu, co stanowiłoby wyraz ostrego sprzeciwu wobec ich praktykowania. Dostrzec trzeba też jednak wpływ motywacji kulturowej na takie elementy struktury przestępstwa, jak strona podmiotowa czynu zabronionego, społeczna szkodliwość czynu i zawinienie sprawcy. W wielu przypadkach zgodna z zasadami sprawiedliwego procesu ocena tych elementów musiałaby prowadzić do złagodzenia, a nawet zniesienia odpowiedzialności karnej, a więc do zastosowania tzw. obrony przez kulturę. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the paper is to outline the category of culturally motivated crimes and to delineate the characteristics of this class of behaviors. In addition, it describes alternative responses to acts falling within category. Hypothetically, some culturally motivated acts could be treated as the types of crimes that have already been defined under Polish criminal law, which would be indicative of society's disapproval of the incidence of such crimes. Attention is also given to the likely effect of cultural motivation on such aspects of criminal offenses as mens rea or culpability. Should such factors be brought to bear on criminal adjudication, consistent with the principles of a fair trial, they might, in many cases, mitigate or waive criminal liability altogether through the application of what is called "cultural defense". (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wielokulturowość; Przestępczość; Prawo karne; Różnice kulturowe

EN

Multicultural; Crime; Criminal Law; Cultural differences

• Czasopismo: Chorzowskie Studia Polityczne
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 10 Mniejszości narodowe a bezpieczeństwo państwa
• Strony: 119--132

Twórcy

autor

Dominika Bek

• Uniwersytet Śląski

Bibliografia

• Banaszak B., 2015, Prawo konstytucyjne, Warszawa: C.H. Beck.
• Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., 2004, Kryminologia, Gdańsk: Wydawnictwo Arche.
• Bojarski J., Leciak M., 2012, Polskie interkulturowe prawo karne (?) - niektóre aspekty tzw. obrony przez kulturę, w: A. Adamski i in. (red.), Nauki penalne wobec szybkich przemian socjokulturowych. Księga jubileuszowa Profesora Mariana Filara, t. I, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 75-96.
• Burszta W.J., 1998, Antropologia kultury, Poznań: Zysk i S-ka.
• Donovan J.M., Garth J.S., 2007, Delimiting the Culture Defense, Quinnipiac Law Review, t. 26, nr 1: 109-146.
• Drozdowska P., 2006, Ekscyzja, clitoridectomia, infibulacja. Przez obrzezanie do małżeństwa, Czas Kultury, nr 4: 18-27.
• Dudek M., 2011, Czy każda kultura zasługuje na obronę? Kilka wątpliwości dotyczących cultural defense i prawa karnego w dobie multikulturalizmu, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, nr 2: 47-60.
• Filipiak M., 2012, Pojęcie kultury, w: M. Filipiak (red.), Wprowadzenie do socjologii kultury, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 9-44.
• Garlicki L., 2003, Komentarz do art. 32, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1-24.
• Golka M., 2007, Socjologia kultury, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kalaga W., 2004, Wstęp, w: W. Kalaga (red.), Dylematy wielokulturowości, Kraków: Universitas, 5-9.
• Kleczkowska A., 2012, Rola cultural defence w wymiarze sprawiedliwości karnej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 2: 71-84.
• Masternak-Kubiak M., Prawo do równego traktowania, w: B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa: C.H. Beck, 119-137.
• McLaren P., 1994, White Terror and Oppositional Agency: Towards a Critical Multiculturalism, w: D.T. Goldberg (red.), Multiculturalism. A Critical Reader, Oxford: Blackwell, 45-74.
• Mucha J., 1999, Kultura dominująca jako kultura obca. Mniejszości kulturowe a grupa dominująca w Polsce, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Paleczny T., 2005, Stosunki międzykulturowe. Zarys problematyki, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne.
• Phillips A., When Culture Means Gender: Issues of Cultural Defence in English Courts, Modern Law Review, t. 66, nr 4: 510-531.
• Przestępstwa z nienawiści 2001-2012, 2012, http://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/statystyki/statystyki-2012/download,1927,2.html [dostęp: 6.06.2016].
• Renteln A.D., 2004, The Cultural Defense, New York: Oxford University Press.
• Sitarz O., 2007-2008, Culture defence a polskie prawo karne, Archiwum Kryminologii, t. 29-30: 643-652.
• Sykuna S., Zajadło J., 2007, Kontrowersje wokół tzw. obrony przez kulturę, Przegląd Sądowy, nr 6: 26-36.
• Szahaj A., 2010, E pluribus unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności, Kraków: Universitas.
• Van Broeck J., 2001, Cultural Defence and Culturally Motivated Crimes, European Journal of Crime. Criminal Law and Criminal Justice, t. 9: 1-32.
• Wieruszewski R., 2000, Zasada równości i niedyskryminacji w świetle orzecznictwa Komitetu Praw Człowieka, Państwo i Prawo, nr 4: 40-46.
• Winczorek P., 2008, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, wyd. 2, Warszawa: Liber.
• Wojciechowski B., 2009, Interkulturowe prawo karne. Filozoficzne podstawy karania w wielokulturowych społeczeństwach demokratycznych, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Ziółkowski M., 2015, Zasada równości w prawie, Państwo i Prawo, nr 5: 94-111.