Konwergencja czy dywergencja regionów włoskich?

• Autorzy: Sławomir Pastuszka , Jurand Skrzypek

Warianty tytułu

Convergence or divergence of Italian regions?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem artykułu jest próba ustalenia, czy między regionami włoskimi występuje zjawisko konwergencji czy też dywergencji w poziomie rozwoju i czy te procesy miały trwały czy okresowy charakter. Do osiągnięcia tego celu wykorzystano metody: analizy literatury przedmiotu, analizy skupień, estymacji dynamicznych modeli panelowych oraz inne metody statystyczne. Badanie opiera się na danych zaczerpniętych z Urzędu Statystycznego Włoch ISTAT i obejmuje takie zmienne, jak PKB per capita, inwestycje per capita, wynagrodzenia brutto oraz stopy bezrobocia. Badaniem objęto lata 2000-2013, wyodrębniając jednocześnie podokres 2000-2007, przed globalnym kryzysem finansowym oraz 2008-2013, po rozpoczęciu kryzysu. Autorzy wykazali, że między regionami włoskimi występują zarówno procesy konwergencji, jak i procesy dywergencji, lecz zachodzą one głównie wewnątrz makroregionów i dotyczą jedynie pojedynczych zmiennych. Tylko w przypadku stopy bezrobocia można mówić o konwergencji jako o zjawisku ogólnym, które występuje zarówno w skali całego kraju, jak i wewnątrz makroregionów. Zdaniem autorów, to zjawisko może mieć charakter pozorny, związany z m.in. migracją zarobkową bezrobotnych z południa na północ Włoch, ukrytym bezrobociem w rolnictwie i turystyce, a także z pominięciem w ewidencji bezrobotnych osób zniechęconych do poszukiwania pracy w południowowłoskich regionach. Dalsze utrzymanie się bieżących trendów wewnątrz makroregionów prawdopodobnie spowoduje powiększenie się luki rozwojowej regionów Mezzogiorno, względem północnej i środkowej części Włoch. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper seeks to determine the occurrence of either convergence or divergence processes between Italian regions and to establish whether these processes are permanent or periodical in character. To achieve this aim, the authors use the following methods: analysis of the literature, clustering analysis, estimation of dynamic panel data models, and other statistical methods. The research is based on data downloaded from the Italian National Institute of Statistics (Istat). Four variables were taken into consideration: GDP per capita, investments per capita, gross wages per worker, and the unemployment rate. The study covered the period from 2000 to 2013, including a breakdown into two sub-periods: 2000-2007 (before the global financial crisis) and 2008-2013 (after the start of the crisis). The authors have demonstrated that both convergence and divergence processes occur between Italian regions, but they take place mainly within macro-regions and refer to individual variables. Only in the case of the unemployment rate is it possible to speak of convergence as a general trend that occurs both nationwide and within macroregions. However, according to the authors, this trend may largely be due to factors such as labor migration from the south to the north of Italy, combined with hidden unemployment in agriculture and tourism. Moreover, official statistics omit unemployed persons seeking employment in the country's southern regions. If the existing processes continue within Italy's macroregions, they will likely increase the development gap between the Mezzogiorno area and the northern and central parts of the country. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konwergencja; Analiza regionalna; Modele panelowe; Analiza dynamiczna

EN

Convergence; Regional analysis; Panel model; Dynamic analysis

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2
• Strony: 101--130

Twórcy

autor

Sławomir Pastuszka

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

autor

Jurand Skrzypek

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• 150 Censimento generale della popolazione e delle abitazioni [2011], ISTAT.
• Abreu M., de Groot H. L. F., Florax R. [2005], A Meta-analysis of β-convergance: The Legendary 2%, "Journal of Economic Surveys", vol. 19, no. 3, s. 389-420.
• Aiello F., Pupo V. [2009], L'impatto dei fondi strutturali in Italia, Universitá della Calabria, Dipartimento di Economia e Statistica, Working Paper, no. 1, http://www.ecostat.unical.it/RePEc/WorkingPapers/WP01_2009.pdf.
• Aiello F., Pupo V. [2012], Structural Funds and the Economic Divide in Italy, "Journal of Policy Modelling", vol. 34, s. 403-418.
• Bal-Domańska B. [2011], Ekonometryczna identyfikacja β konwergencji region szczebla NUTS-2 państw Unii Europejskiej, Folia Oeconomica, vol. 253, s. 9-23.
• Barro R. J., Sala-i-Martin X. [1990], Economic Growth and Convergence Across the United States, NBER Working Paper, no. 3419.
• Barro R.J., Sala-i-Martin X. [1992], Convergence, "Journal of Political Economy", no. 100, s. 223-251.
• Ben-David D. [1997], Convergence Clubs and Diverging Economies, "Journal of Development Economics", vol. 55, no. 1, s. 155-171.
• Bihn D. T. T., Duong N. V., Cuong H. M. [2011], Applying Gravity Model to Analyze Trade Activities of Vietnam, Vietnam Foreign Trade University, Working Papers, http://www.freit.org/WorkingPapers/Papers/TradePatterns/FREIT639.pdf (24.07.2016).
• Brida J. G., Garrido N., Mureddu F. [2014], Italian Economic Dualism and Convergence Clubs at Regional Level, "Qual Quant", vol. 48, s. 439-456.
• Cannari L., Magnani M., Pellegrini G. [2010a], Critica della ragione meridionale: Il Sud e le politiche pubbliche, Laterza, Bari.
• Cannari L., Magnani M., Pellegrini G. [2010b], Quali politiche per il Mezzogiorno? in: Il Mezzogiorno e la politica economica dell'Italia, Banca d'Italia, no. 4, Roma, s. 169-173.
• Carmaci G., Mauro L. [2002], The Convergence of the Italian Regions and Unemployment: Theory and Evidence, "Journal of Regional Science", vol. 42, No 3, s. 509-532.
• Cellini R., Scorcu A. [1997], How Many Italies? What Data Shows about Growth and Convergence Across Italian Regions, 1970-1991, Rassegna di Lavori dell'ISCO, no. 14, s. 93-124.
• Check-up Mezzogiorno, CONFIDUSTRIA - SRM [2013], Roma.
• Chen K., Gong X., Marcus R. D. [2014], The New Evidence to Tendency of Convergence in Solow Model, "Economic Modelling", vol. 41, s. 263-266.
• Chiri S. [2006], Le politiche per il Mezzogiorno dopo 1992, w: Il Sistema finanziario e il Mezzogiorno: squlibri strutturali e divari finanziari, a cura di L. Cannari e F. Panetta, Cacucci, Bari, s. 339-383.
• Chiri S., Pellegrini G. [1993], La logica della nuova politica regionale italiana e le localizzazioni industriali nel Mezzogiorno, "Rivista economica del Mezzogiorno", no. 4, s. 771-798.
• Ciołek D. [2003], Badanie konwergencji krajów Europy Środkowo-Wschodniej z wykorzystaniem danych panelowych, w: Dynamiczne modele ekonometryczne, VIII Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, Toruń, s. 329-341.
• Coppola G., Destafanis S. [2007], Fondi strutturali, produttività e occupazione. Un studio sulle regioni italiane, "Rivista di Economia e Statistica del Territorio", no. 2, s. 191-212.
• Dal Bianco S. [2009], A Reassessment of Italian Regional Convergence thought a Non-parametric Approach, University of Pavia, Department of Economics and Quantitative Methods.
• Daniele V. [2002], Divari di sviluppo e convergenza regionale in Italia. Un esame per il period 1960-1998, Working Paper, no 9, http://www.consiglioregionale.calabria.it/upload/studi/Convergenza 1960-98.pdf (24.07.2016).
• Daniele V., Malanima P. [2007], Il prodotto delle regioni e il divario Nord -Sud in Italia (1861- 2004), "Rivista di Politica Economica", no. 97 (2), s. 259-299.
• Dańska-Borsiak B. [2011a], Dynamiczne modele panelowe w badaniach ekonomicznych, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Dańska-Borsiak B. [2011b], Konwergencja czy dywergencja polskich województw? Zastosowanie dynamicznych modeli panelowych, Folia Oeconomica, vol. 253, s. 41-54.
• de la Fuente A. [2000], Convergence Across Countries and Regions: Theory and Empirics, "EIB Papers", vol. 5, no. 2, s. 25-45.
• Del Monte A., Giannola A. [1978], Il Mezzogiorno nell'economia italiana, Il Mulino, Bologna.
• Di Liberto A. [1994], Convergence Across Italian regions, Nota di Lavoro Fondazione ENI Enrico Mattei, no. 68/94, Milano.
• Dow S., Montagnoli A., Napolitano O. [2012], Interest Rates and Convergence Across Italian Regions, "Regional Studies", vol. 46, no. 7, s. 893-905.
• Faini R., Galli G., Gianini C. [1993], Finance and Development: The Case of Southern Italy, in: Finance and Development: Issues and Experience, A. Giovannini, Centre for Economic Policy Research, Cambridge University Press, s. 158-213.
• Gąsior-Niemiec A. [2003], Mezzogiorno: próba reinterpretacji, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 1 (11), s. 127-130.
• Giovanni G., Francesco T. [2010], Spillover Diffusion and Regional Convergence: A Gravity Approach, Regional Science Inquiry, The Journal of the Hellenic Association of Regional Scientists, vol. II(2), s. 71-82.
• Grosse T. G. [2004], Polityka regionalna Unii Europejskiej. Przykład Grecji, Włoch, Irlandii i Polski, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Grosse T. G. [2010], Mezzogiorno - An Ex Ample of Dependent and Non-innovative Development, w: Southern Italy, Eastern Germany, Eastern Poland. The Triple Mezzogiorno? red. A. Kukliński, E. Malak, P. Żuber, Ministry of Regional Development, Warszawa, s. 209-223.
• Hackelman J. C. [2013], Cross-country Convergence of Financial Reforms, "European Economics Letters", vol. 2, no. 1, s. 20-23.
• Internetowy podręcznik statystyki, http://www.statsoft.pl/textbook/stathome_stat.html?http www.statsoft.pl textbook stcluan.html (5.07.2016).
• Judson R. A., Owen A. L. [1999], Estimating Dynamic Panel Data Models: A Practical Quide for Macroeconomists, "Economics Letters", vol. 65, no. 1, s. 9-15.
• Krugman P. [1991], Increasing Returns and Economic Geography, "Journal of Political Economy", vol. 99 (3), s. 483-499.
• Kukliński A. [2010]. Southern Italy, Eastern Germany and Eastern Poland - Triple Mezzogiorno? A Methodological and Pragmatic Contribution, w: Southern Italy, Eastern Germany, Eastern Poland. The Triple Mezzogiorno?, red. A. Kukliński, E. Malak, P. Żuber, Ministry of Regional Development, Warszawa, s. 19-54.
• La Spina A. [2003], La politica per il Mezzogiorno. Le politiche pubbliche in Italia, Il Mulino, Bologna.
• Lagravinese R. [2015], Economic Crisis and Rising Gaps North-South: Evidence from Italian Regions, "Cambridge Journal of Regions", vol. 8, s. 331-342.
• Leon A. [1998], Le politiche per i distretti industriali del Mezzogiorno, "Quaderni di Politica Industriale", no. 25, Mediocredito Centrale, Roma.
• Leonardi R. [1998], Coesione, convergenza e integrazione nell'Unione Europea, Il Mulino, Bologna.
• Lewandowski K. [2013], Rola środków wspólnotowych w przezwyciężaniu dualizmu gospodarczego we Włoszech, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Li K.-W., Zhou X., Pan Z. [2016], Cross-country output Convergence and Growth: Evidence from Varying Coefficient Nonparametric Method, "Economic Modelling", vol. 55, s. 32-41.
• Lucas R. [1990], Why Doesn't Capital Flow from Rich to Poor Countries? "The American Economic Review": Papers and Proceedings of the Annual Meeting of the American Economic Association, vol. 80 (2), s. 92-96.
• Mankiw N. G., Romer D., Weil D. N. [1992], A Contribution to the Empirics of Economic Growth, "Quarterly Journal of Economics", vol. 107 (2), s. 407-437.
• Markowska-Przybyła U. [2010], Konwergencja regionalna w Polsce w latach 1999-2007, "Gospodarka Narodowa", nr 11-12, s. 85-90.
• Marques A., Soukizis E. [1998], Per Capita Income Convergence Across Countries and Across Regions in the European Union: Some New Evidence, "Journal of Economic Surveys", vol. 19, no. 3, s. 389-420.
• Misiak T. [2014], Convergence or Divergence of Basic Macroeconomic Variables in the Districts of Podkarpackie Province, "Humanities and Social Sciences", vol. 19, no. 4, s. 119-133.
• Misiak T., Tokarski T., Włodarczyk R. W. [2011], Konwergencja czy dywergencja polskich rynków pracy? "Gospodarka Narodowa", nr 239 (240), s. 47-69.
• Mroczek K., Tokarski T., Trojak M. [2014], Grawitacyjny model zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw, "Gospodarka Narodowa", nr 3, s. 5-34.
• Myrdal G. [1957], Economic Theory and Underdeveloped Regions, University Paperbacks, Methuen, London.
• Nonneman W., Vanhoudt P. [1996], A Further Augmentation of the Solow Model and the Empirics of Economic Growth for the OECD Countries, "Quarterly Journal of Economics", vol. 111, s. 943-953.
• Olivieri F. M., Andreano M. S., Benedetti R. [2016], La competitività territoriale delle province italiane: un'analisi spaziale delle variabili rottura, "Rivista di Politica Economica", no. 1, s. 5-32.
• Oltre il Pil 2013. La geografia del benessere nelle regioni italiane e nelle citta metropolitane [2013], Unioncamere del Veneto, Venezia.
• Paci R., Pigliaru F. [1995], Differenziali di crescita tra le regioni italiani: un' analisi cross-section, "Rivista di Politica Economica", no. 85, s. 3-34.
• Paci R., Pigliaru F. [1998], Growth and Sectoral Dynamics in Italian Regions, http://crenos.unica.it/crenos/sites/default/files/wp/98-3.pdf (24.07.2016).
• Paci R., Saba A. [1998], The Empirics of Regional Economic Growth in Italy 1951-1993, "Rivista Internazionale di Scienze Echonomiche e Sociali", no. 45, s. 512-542.
• Pastuszka S. [2012], Polityka regionalna Unii Europejskiej. Cele, narzędzia, efekty, Difin, Warszawa.
• Pastuszka S. [2015a], Przyczyny i skutki niedorozwoju Południa Włoch, "Samorząd Terytorialny", nr 12, s. 63-74.
• Pastuszka S. [2015b], Wpływ polityki interwencyjnej rządu na rozwój południowych Włoch w latach 1950-2012, w: Liberalizm czy interwencjonizm? Kształtowanie ładu się społecznogospodarczego w Europie w latach 1989-2014, red. R. W. Ciborowski, R. I. Dziemianowicz, A. Kargol-Wasiluk, M. Zalesko, Uniwersytet w Białymstoku, s. 229-241.
• Perroux F. [1950], Economic Space, Theory and Applications, "Quartely Journal of Economics", vol. 64, s. 90-97.
• Petrosino D. [2011], Nowy paradygmat Mezzogiorno, w: Rozwój regionalny, polityka regionalna, studia regionalne, nowe interpretacje, red. P. Artymowska, A. Kukliński, P. Żuber, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 206-226.
• Proietti T. [2005], Convergence in Italian Regional Per-capita GDP, "Apllied Economics", vol. 37, s. 497-506.
• Quah D. T. [1996], Empirics for Economic Growth and Convergence, "European Economic Review", no. 40 (6), s. 1353-1375.
• Ralhan M., Dayanandan A. [2005], Convergence of Income Among Provinces in Canada - An Application of GMM Estimation, Econometrics Working Paper, University of Victoria, https://www.uvic.ca/socialsciences/economics/assets/docs/econometrics/ewp0502.pdf (22.07.2016).
• Rapporto SVIMEZ 2013 sull'economia del Mezzogiorno. Sintesi [2013], Il Mulino, Roma.
• Romer P. [1986], Increasing Returns and Long-run Growth, "Journal of Political Economy", vol. 94 (5), s. 1002-1037.
• Rozwijające się regiony - rozwijająca się Europa [2007], Komisja Europejska, Czwarty raport na temat spójności gospodarczej i społecznej, Luksemburg.
• Ryszkiewicz A. [2013], Od konwergencji do spójności i efektywności, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.
• Scorcu A. E. [1997], Contiguità territoriale e shock sul consumo nelle regioni italiane, "Rivista di Politica Economica", vol. 87, no. 11.
• Smętkowski M., Wójcik P. [2008], Regiony w Europie Środkowo-Wschodniej: tendencje i czynniki rozwojowe, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Warszawa.
• Solow R. [1956], A Contribution to the Theory of Economic Growth, "Quarterly Journal of Economics", vol. 70 (1), s. 65-94.
• Sverinsen M. B. [2005], Club Convergence - Why There Are Poverty Traps and How to Escape one, Seminar "Productivity Growth: Theory and Empirics".
• Terrasi M. [1999], Convergence and Divergence Across Italian Regions, "The Annals of Regional Science", vol. 33, s. 491-510.
• Tokarski T. [2005], Statystyczna analiza regionalnego zróżnicowania wydajności pracy, zatrudnienia i bezrobocia, PTE, Warszawa.
• Trznadel W. [1988], Przestrzenne dysproporcje gospodarczo-społeczne we Włoszech XIX i XX w. i drogi ich przezwyciężania, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Vella M. [2015], Economic Convergence in the European Union: How does Malta Fit in? "Review of European Studies", vol. 7, no. 3, s. 229-244.
• Vita C. [2006], I modelli dualistici di sviluppo e il dibattito sul Mezzogiorno, w: Sviluppo dualistico e mezzogiorni d'Europa. Verso nuove interpretazioni dei divari regionali in Europa e in Italia, red. R. Realfonzo, C. Vita, Franco Angeli, Milan, s. 259-295.
• Vittorio D. [2009], Public Spending and Regional Convergence in Italy, "Journal of Apllied Economic Sciences", vol. 2, no. 3, s. 318-328.
• Wójcik P. [2008], Dywergencja czy konwergencja: dynamika rozwoju polskich regionów, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 2 (32), s. 42-44.
• Young A. T., Higgins M. J., Levy D. [2007], Sigma Convergence Versus Beta Convergence: Evidence from U. S. County - Level Data, MPRA Paper, no. 2714, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/2714/1/MPRA_paper_2714.pdf (22.07.2016).