Pojęcie turystyki w polskiej tradycji terminologicznej

• Autorzy: Dobiesław Dudek

Warianty tytułu

Understanding of the Notion of Tourism in the Polish Terminological Tradition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie rozumienia pojęcia turystyki w polskiej tradycji terminologicznej. Proces wyodrębniania się turystyki z różnych form podróżowania był zjawiskiem historycznym i przechodził różne etapy. Na proces kształtowania się nowożytnej turystyki wpływały różne czynniki rozwoju. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this article is to present the understanding of the notion of tourism in the Polish terminological tradition. The process of isolating tourism from different ways of travelling was a historical phenomenon which consisted of various stages. The development of modern tourism was influenced by diverse factors. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Terminologia specjalistyczna; Historia

EN

Tourism; Terminology; History

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 19 Historia turystyki
• Strony: 27--74

Twórcy

autor

Dobiesław Dudek

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Bibliografia

• 1. A. D., Przechadzki po Rzymie, Lwów 1888.
• 2. ABC wszechświata czyli niebywała jeszcze podróż naokoło świata, którą Stach odbył, a Kazimierz Gliński opisał, Warszawa 1895.
• 3. Anczyc W. L., Księga sławniejszych odkryć geograficznych [...], Warszawa 1897.
• 4. Anonima diarjusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej, portugalskiej (1595), wydał Jan Czubek, Kraków 1925.
• 5. Arcta M., Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1937.
• 6. Bajka w podróży, "Tygodnik dla dzieci" 1829, nr 21.
• 7. Barycz H., Podróże polskie do Neapolu w wiekach XV-XVIII, Warszawa 1939.
• 8. Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce odrodzenia (1440-1600), [w:] "Archiwum komisji do dziejów oświaty i szkolnictwa w Polsce" 1938, nr 4.
• 9. Bełza S., W górach olbrzymich, Warszawa 1893.
• 10. "Biblioteka Polska" 1825, t. IV.
• 11. Bitwa Sz., Listy z Podhala tatrzańskiego, Lwów 1881.
• 12. Biuro dla podróżnych Cook'a, "Wędrowiec" 1877, nr 14.
• 13. Boegli L., Avanti. Listy z podróży naokoło świata, Lwów 1908.
• 14. Bojanowski S., Sylwetki koni orientalnych i ich hodowców, Kraków 1906.
• 15. Borelowski K., Pątnictwo narodowe. W sprawie wycieczek ludowych i szkolnych do Krakowa, Kraków 1912.
• 16. Boromej K., Wojaż Jacka Samochwał Gaduły dla ciekawych jego przyjaciół, Wilno 1841.
• 17. Borucki A., Nasze góry. Malownicze opisanie Karpat i Tatr oraz ich mieszkańców. Część II Tatry, Cieszyn [1888].
• 18. Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927.
• 19. Brzozowski J., Dystrakcye podróżnych. Pobożne, uczone y ucieszne dla pobożnych y ciekawych peregrynantow [...], Częstochowa 1751.
• 20. Bujak F., Najstarszy opis Ziemi Świętej polskiego pochodzenia, Kraków 1900.
• 21. Bujnicki K., Nowa wędrówka po małych drogach. Szkice obyczajowe [...], Wilno 1852.
• 22. Bystroń J.S., Polacy w Ziemi Świętej, Syrii i Egipcie 1147-1914, Kraków 1930.
• 23. Campe J.H., Zbiór podróży ważnych i ciekawych dla nauki i zabawy młodych [...], Kraków 1794.
• 24. Carteret P., Wybór podróży znakomitych na koło ziemi i w różne jej strony, czyli geografia historyczna dla zabawy i nauki młodzieży tudzież dojrzalszych osób, Warszawa 1805.
• 25. Chłopicki E., Notatki z różnoczasowych podróży po kraju, Warszawa 1863.
• 26. Cieszkowski Z., Wspomnienia z Aten, Kraków 1886.
• 27. Co to jest turystyka, "Jedziemy" 1939, nr 8.
• 28. Co to jest turystyka? Wielki przemysł czy... sport!, "Jedziemy" 1939, nr 6.
• 29. Cooper F.J., Pijonierowie albo Źrzódła Suskehanny, Wilno 1832.
• 30. Cooper F.J., Pionierowie nad źródłami Suskehanny, Lwów 1885.
• 31. Czerny F., Charakter dzisiejszych wypraw do Afryki, Kraków 1882.
• 32. Czerny F., O wpływie wielkich odkryć geograficznych na Polskę i jej oświatę w XVI wieku, Kraków 1886.
• 33. Czerwiński I.L., Panicz Wojazer czyli; Co ón wprzód umieć i wiedzieć powinien, nim w zagranicznych podróżach, dalszego wykształcenia ciała i umysłu, szukać zechce, Lwów 1821.
• 34. [Dampmartin A.H.], Wyobrażenie o kształceniu rozumu i serca z przyłączeniem wypisów różnych angielskich, tłumaczone z francuskiego przez Jana Nowickiego, t. II, Kraków 1800.
• 35. Dąbrowski Z., Dziś i jutro taternictwa, "Taternik" 1932, s. 75.
• 36. Delicje, ziemie włoskie, abo prawdziwe, y istotne opisanie, co tylko we włoskich kraiach, po wolnych a głownnych miastach, y w każdym mieyscu, od starożytnośći, kośćiołow, pałacow, pyramid, ogrodow, nagrobkow y inszych wielu, do widzenia godnych, znayduie się raritet, doskonałym drog y odległośći jednego od drugiego miasta miasteczka. Przytym y opisanie monety, każdemu ciekawemu w czytaniu powabne, y peregrynan tom w te tam kraie, zbyt wygodne, potrzebne, y pożyteczne przez jednego ANONIMA, z niemieckiego na polski przetłumaczone język, Kraków 1665.
• 37. Demidow N.A., Podróż w Rossyi południowej i Krymie, Warszawa 1845.
• 38. Dickens K., Klub Pickwicka czyli wyprawy i wędrówki, przygody i czyny Samuela Pickwicka i członków korespondentów klubu jego imienia, Kraków 1899.
• 39. Dienstl M., Podróżowanie i podróżomania, "Wieś i Dwór" 1913, z. XV.
• 40. Dmochowski F.S., Nowe drogi. Opowiadania i marzenia ziemianina, Warszawa 1859.
• 41. Dmochowski F.S., Obrazy obyczajów i wspomnienia podróży zebrane z najnowszych autorów i podróżników, Warszawa 1935.
• 42. Dobrowolski A.B., Wyprawy polarne. Historia i zdobycze naukowe, Warszawa 1914.
• 43. Drogowskaz dla młodych wędrowników na rozstaynych drogach. Głos do młodzieży, przyjętej do stołu Bożego, Warszawa 1832.
• 44. Drohojowski S., Wrażenia z gór, Kraków 1902.
• 45. Dwa różne światy pod wspólnym szyldem turystyki, "Jedziemy" 1939, nr 7.
• 46. Dwaj podróżni. Przypowieść, "Rozrywki dla dzieci" 1825, t. III.
• 47. Dybczyński T., Z teki turysty. Opis 88-o milowej pieszej podróży po kraju, Warszawa 1909.
• 48. Dziekoński T., Biura podróży z zarysie historycznym i organizacyjnym, Warszawa 1935.
• 49. "Dziennik dla dzieci" 1830.
• 50. Dziennik podróżny Stanisława Staszica 1789-1805 z rękopisów wydał Czesław Leśniewski, [w:] "Archiwum do dziejów literatury polskiej", Kraków 1931, tom XVII.
• 51. Dziennik podróży i zdarzeń Hrabiego Beniowskiego na Syberyi, w Azyi i Afryce, Kraków 1898.
• 52. Eding, Początki krajopisarstwa [...], Warszawa 1768.
• 53. Encyklopedia Powszechna Kieszonkowa wraz ze słownikiem wyrazów obcych w języku polskim używanych, Warszawa 1891.
• 54. Encyklopedia Powszechna Orgelbranda z 1866.
• 55. Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych, Trzaski, Everta i Michalskiego, Warszawa 1939.
• 56. Faecher S., O narciarską kulturę turystyczną, "Turysta w Polsce" 1935, nr 2.
• 57. Fischer J.J., Regaty czy turystyka, "Sport Wodny" 1934, s. 355-356.
• 58. Flasieński J., Przewodnik dla podróżujących w Europie podług najnowszych źródeł złożony z dodaniem mapy drożnej kolei żelaznych i dróg pocztowych, Warszawa 1851.
• 59. Fredro A.M., Przysłowia mów potocznych albo przestrogi obyczajowe, radne, wojenne, Wrocław 1808.
• 60. Fularski M., Turystyka jako dział gospodarki narodowej, Warszawa 1935.
• 61. Fularski M., Zagadnienia ruchu turystycznego, Warszawa 1935.
• 62. Gaszyński K., Listy z podróży po Włoszech, Lipsk 1853.
• 63. Gaszyński K., Pieśni pielgrzyma polskiego, Paryż 1833.
• 64. Gawiński A., Peregrynacje Andrzeja Wilczka, Lwów 1937.
• 65. Gawlik M., Dzieje odkryć geograficznych. Biblioteka Macierzy Polskiej nr 69, Lwów 1912.
• 66. Gawroński A., Upominek dla Braci pielgrzymów politycznych polskich, Lyon 1846.
• 67. Gerstmann T., Polska pielgrzymka uczniów do Rzymu w roku 1905, Lwów 1905.
• 68. Gjellemp K., Wędrowcy świata. Romans poetyczny, Lwów - Poznań 1924.
• 69. Goetel W., Turystyka w Polsce jako czynnik poprawy sytuacji gospodarczej, [w:] Wskazania dotyczące poprawy współczesnej sytuacji gospodarczej, Kraków 1932.
• 70. Gondek F., Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi Świętej w roku 1859 odbytej, Bochnia 1860.
• 71. Gordon J., Turysta z musu, Lwów 1873.
• 72. Gosztowtt W., O podróży J. F. Regnarda do Polski w r. 1682, [w:] "Rzeczy ciekawe i pożyteczne" 1910, nr 3.
• 73. Górka J., Podróż do ziemi świętej, Kraków 1913.
• 74. Gra podróż, [w:] "Biblioteczka Młodziańska" t. II, Wrocław 1809.
• 75. Gra w podróżnego, "Rozmaitości dla ludu wiejskiego" 1845, cz. III.
• 76. Hahn T.F., Anonima diarjusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej i portugalskiej z r. 1595, Lwów 1935.
• 77. Hahn T.F., Anonima diarjusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej i portugalskiej z r. 1595, Lwów 1935.
• 78. Haiman M., Polacy wśród pionierów Ameryki. Szkice historyczne, Chicago 1930.
• 79. Hartleb K., Jan z Ocieczyna Ociecki jego działalność polityczna i dyaryusz podróży do Rzymu 1501-1548, [w:] "Archiwum naukowe wydawnictwa Towarzystwa dla popierania nauki Polskiej", Lwów 1917, t. VIII, z. 3.
• 80. Hartleb K., Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła pielgrzymka do ziemi św., [w:] Prace historyczne w 30-lecie działalności profesorskiej Stanisława Zakrzewskiego, Lwów 1934.
• 81. Hartleb K., Polskie dzienniki podróży w XVI w., jako źródła do współczesnej kultury, Lwów 1920.
• 82. Heinrich A., Turystyka, ale jaka?, "Sport Wodny" 1934, s. 397.
• 83. Historia podróży i odkryć dokonanych na morzu i lądzie od początku XV wieku aż do dni naszych, przełożona z francuskiego przez Wojciecha Szymanowskiego, Warszawa 1842.
• 84. Hoffman F.W., Powszechne ziemioznastwo czyli opisanie budowy i składu ziemi, jej stosunku do wszechświata, [...], Warszawa 1853.
• 85. Hotele i pensjonaty w Polsce. Nakładem Naczelnej Organizacji Polskiego Przemysłu Hotelowego, Warszawa 1937/8.
• 86. Irving W., Żywot i podróże Krzysztofa Kolumba, Warszawa 1843.
• 87. J. P., Wspomnienia pod względem pięknych widoków i sztuki, z podróży urywkowey przedsiębraney w Polszcze lecie r. 1829, "Kolumb" 1829, t. VIII, nr 45.
• 88. Jabłonowski S., Podroz do roznych kraiow Europy i Azyi przez missyonarzow S. J. w roku 1690 odprawiona [...], Warszawa 1795.
• 89. Jak zachęcić cudzoziemców do zwiedzania naszego Kraju? Nakładem Krajowego Związku Turystycznego, Kraków 1907.
• 90. Jana Rybińskiego podróż naukowa za granicę w latach 1616-1623, [w:] A. Danysz, Studia z dziejów wychowania w Polsce. Prace monograficzne z dziejów wychowania i szkolnictwa w Polsce nr 3, Kraków 1921.
• 91. Janota E., Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin, Kraków 1860.
• 92. Jaroszyński T., Z psychologii i higieny taternictwa, "Higiena Ciała i Sportu" 1926, nr 3.
• 93. Kantecki A., Polska pielgrzymka do Rzymu z r.p. 1877, Poznań 1877.
• 94. Karty legitymacyjne i paszporty do podróży. Przepisy dla podróżujących krajowców wewnątrz kraju, [w:] Polski adwokat domowy, Lwów 1872.
• 95. Katalog informacyjny biblioteki kolejowej przy drodze żelaznej Warszawsko- Wiedeńskiej. Literatura piękna, książki dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1912.
• 96. Katalog książek polskich wypożyczalni A. Gumplowicza w Krakowie przy ul. Brackiej 9, Kraków 1913.
• 97. Katalog niektórych książek polskich, łacińskich, niemieckich i francuskich znajdujących się u Michała Grölla księgarza narodowego [...], Warszawa 1796.
• 98. Katalog wypożyczalni książek polskich, niemieckich, francuskich i angielskich J. Gumplowicza w Krakowie ulica Bracka, Kraków 1883.
• 99. Kiełpiński J. , W sprawie taternictwa boiskowo-sportowego, "Taternik" 1932, s. 55.
• 100. Klein K., O kulturę w turystyce wodnej, "Turysta w Polsce" 1935, nr 7. 101. Klemensiewicz Z., Zasady taternictwa, Lwów 1913.
• 102. Komornicki S., Z dziejów taternictwa polskiego, "Taternik" 1909, nr 4. 103. Korzeniowski J., Wędrówki oryginała, Wilno 1852.
• 104. Kowalski S., Wędrówki studenta, Lwów 1865.
• 105. Krajowy Związek Turystyczny w Krakowie, "Wieś i Dwór" 1913, z. I.
• 106. Krajoznawstwo, [w:] Encyklopedia Wychowawcza, t. VI, Warszawa 1904.
• 107. Krasiński A.S., Słownik synonimów polskich, t. I, Kraków 1885.
• 108. Kraszewski J.I, Podróże i poselstwa polskie do Turcji a mianowicie: podróż E. Otwinowskiego 1557, Jędrzeja Taranowskiego komornika j.k.m. 1569 i poselstwo Piotra Zborowskiego 1568, Kraków 1860.
• 109. Kromer M., Polska czyli o położeniu, obyczajach, urzędach [...], Wilno 1853.
• 110. Krzyżewski T., Propaganda turystyczna Lwowa, Lwów 1937.
• 111. Kultura turystyczna, "Wierchy" 1926, s. 169.
• 112. Kulwieć K., Krajoznawstwo w szkole, [w:] Księga pamiątkowa II polskiego kongresu pedagogicznego odbytego w dniach 1 i 2 listopada 1909 r. we Lwowie.
• 113. Kunicki L., Wędrówki stryjaszka, Warszawa 1869.
• 114. L. N., Wędrowiec w Alpach, "Pamiętnik Naukowy" Kraków 1837, tom I.
• 115. Le Brun A., Wspomnienia lekarskie z podróży odbytej w roku 1812 do Niemiec, Francji i Belgii, Warszawa 1843.
• 116. Leszcyński S., Zagadnienia geografii turyzmu, Sprawozdanie z działalności Studium Turyzmu UJ za okres 1 V 1936 - 30 IX 1937, Kraków 1937, nr 3-4.
• 117. Leszczyński J.N., Kolumb czyli o źródłach jego głównej idei robienia nowych odkryć na Zachodzie Europy, "Pielgrzym" 1843, t. I, s. 74; t. II, s. 51, s. 157, s. 269.
• 118. Leszczyński J.N., Rozprawa historyczna o Kolumbie, czyli o źródłach jego głównej idei robienia nowych odkryć na Zachodzie Europy, Warszawa 1843.
• 119. Lewicki A., Alpinizm i taternictwo, "Gazeta Lwowska" 1906, nr 181, 182, 184, 186, 188.
• 120. Louis J., Życie światowe i towarzyskie w Rzeczpospolitej Krakowskiej (1816-1846), Kraków 1886.
• 121. Łukaszewski Xaw.F.A.E., Słownik podręczny wyrazów obcych i rzadkich w języku polskim używanych, Królewiec 1847.
• 122. Maciejowski W.A., Polska aż do pierwszej połowy XVII wieku pod względem obyczajowym i zwyczajowym, t. IV, Warszawa 1842.
• 123. Madam de Genlis, Książeczka dla podróżnych z której się wyrazów potrzebnych w podróży i w różnych zdarzeniach ludzkiego życia nauczyć i z niemi się łatwo obeznać mogą, Wrocław 1821.
• 124. Mała Encyklopedia Kupiecka, Warszawa 1848.
• 125. Mała Encyklopedia Polska, t. I, Leszno i Gniezno 1841.
• 126. Michała Chrościńskiego opisanie gór Tatrów wydał Stanisław Eliasz Radzikowski, Kraków 1905.
• 127. Mieczysław Świerz. Ku czci człowieka gór (Praca zbiorowa), Kraków 1933.
• 128. Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła peregrynacje do Ziemi Świętej (1582- 1584), wydał J. Czubek, Kraków 1925.
• 129. Młodzi Tuczyńscy w kolegium jezuickim w Ingolstacie w latach 1654- 1659, napisał A. Danysz, Poznań 1899.
• 130. Modlitwa w czasie podróży, [w:] S. Podworski, Drogi kalwaryjskie czyli książeczka do nabożeństwa służąca dla wygody pątników Kalwarię Zebrzydowską zwiedzających, Kraków 1883.
• 131. Morawski M., Pielgrzymka życia, Kraków 1888.
• 132. Na drogę. Psychologia podróżowania, "Księga Uciechy i Pożytku" 1903.
• 133. Najnowszy przewodnik podrożny przez Niemcy, Francyą, Włochy i Szwajcaryą bardzo użyteczne i wygodne dziełko doręczne dla podrożujących wszelkiego stanu, Wrocław 1832.
• 134. Narkiewicz-Jodko K., Turystyka, [w:] Świat i Życie. Zarys encyklopedyczny współczesnej wiedzy i kultury. Red. nacz. Z. Łempicki, Lwów - Warszawa 1939.
• 135. Neumanowa A., W sprawie turystyki, "Wieś i Dwór" 1913, z. I.
• 136. Nowe rozrywki dla dzieci przez Klementynę z Tańskich Hoffanową, t. II, Paryż 1834.
• 137. Nowy przewodnik w rozmowach nowoczesnych w języku francuskim, angielskim, niemieckim i polskim. Rozmowy zwyczajne, i poufałe powiększone rozmowami o podróżach, drogach żelaznych, statkach parowych, do użytku podróżnych [...], Berlin 1878.
• 138. O należyte miejsce dla turystyki, "Sport Wodny" 1927, nr 1.
• 139. O paszportach, [w:] M. Aleksandrowicz, Zbiór najnowszych ustaw i rozporządzeń administracyjnych [...], Lwów 1880.
• 140. O propagandę turystyki, "Junak" 1929, nr 14.
• 141. O znaczeniu ekonomicznym ruchu turystycznego, "Przegląd Zdrojowy i Turystyczny" 1907, nr 12.
• 142. Objaśnienia dla pątników biorących udział w pielgrzymce polskiej do Rzymu w kwietniu 1893 r. [...], Tenczynek 1893.
• 143. Objaśnienie dla pątników biorących udział w pierwszej pielgrzymce Tercyany z Polski do Rzymu [...] w roku 1900, Kraków 1900.
• 144. Obraz dworów europejskich na początku XVII wieku przedstawiony w Dzienniku podróży Królewicza Władysława, syna Zygmunta III, do Niemiec, Austrii, Belgii, Szwajcarii i Włoch w roku 1624-1625 skreślony przez Stefana Paca [...]. Z rękopisu wydał J. K. Plebański, Wrocław 1854.
• 145. Odźwierny Watykanu przez Méry, "Magazyn Powszechny Użytecznych Wiadomości" 1884, t. IX, z. XII.
• 146. Opieka państwowa nad turystyką, "Polska Gospodarcza" 1934, z. 39.
• 147. Opis Egyptu podług naynowszey podrozy Pana Volney z francuskiego krotko zebrany przez Jana Nowickiego, Kraków 1800.
• 148. Opisanie miast Jeruzalem i Bethleem tudzież okolic i miejsc świętych zwiedzanych przez pobożnych pielgrzymów [...], Warszawa 1835.
• 149. Orłowicz M., Literatura turystyczna Polski, Warszawa 1937.
• 150. Orłowicz M., Organizacja opieki państwowej nad turystyką za granicą i w Polsce, [w:] Turystyka w życiu gospodarczym, Warszawa 1933.
• 151. Orłowicz M., Organizacja turystyki i sportu w Polsce, "Roboty Publiczne" 1919, nr 5.
• 152. Orłowicz M., Rząd a turystyka, "Przegląd Turystyczny" 1925, nr 1.
• 153. Ostoja A. J., Nad morzem, z notatek turysty, (miejsce i rok wydania nie ustalony).
• 154. Padalica T., Listy z podróży, t. I, Wilno 1859.
• 155. Pamiątka pielgrzymki do Gniezna, Poznań 1909.
• 156. "Pątnik Narodowy", Lwów 1827.
• 157. Peregrynacja arabska albo do grobu S. Katarzyny panny y męczenniczki, [...] w roku pańskim 1483 pielgrzymowanie, Kraków 1610.
• 158. Peregrynacje do Ziemi Świętej (z przed r. 1570) Jana Goryńskiego, Warszawa 1914.
• 159. Peregrynacya abo pielgrzymowanie Jaśnie Oświeconego Pana, Jego Mości Pana Mikołaia Chrysztofa Radziwiła do Ziemi Świętey, Kraków 1607.
• 160. Peregrynacya prawdziwego opisania Ziemi Świętej, Betleem, y Jerozolimy, gdzie Pan nasz Jezus Chrystus: żyiąc nauczał, tam się narodził, y zaś nas grzesznych w teyże Ziemi umarł y pogrzebion. Naprzód przez ludzi godnych duchownych y swieckich peregrynuiących w roku 1509 łacinskim językiem, wydana a na polski język w roku 1595 przetłumaczona. Teraz znowu kosztem Jerzego Krakiewicza obywatela wileńskiego, do druku podana w Supraślu roku 1722.
• 161. Peschel O., Historia wielkich odkryć geograficznych w XV i XVI wieku, przełożył z niemieckiego Józef Tretiak, Lwów 1878.
• 162. Pielgrzym, [w:] "Szkółka dla młodzieży" 1854, s. 139-140.
• 163. Pielgrzym, [w:] "Zbieracz Literacki" 1838, nr 17.
• 164. Pielgrzym, [w:] "Zbieracz Literacki" 1838, nr 21.
• 165. Pielgrzymka X. Józefa Drohoiowskiego reformata do Ziemi Świętej, Egiptu, niektórych wschodnich i południowych kraiów, odbyta w roku 1788, 89, 90, 91, pobożno-ciekawej publiczności ofiarowana, t. I i II, Kraków 1812.
• 166. Pietrusiński L., Wspomnienia z Wenecji, kolei żelaznej lipnicko-wiedeńskiej, Wiednia, Karpat wadowickich, Frankfurtu nad Menem i przelotu z Krakowa do Tatr spiskich, Warszawa 1845.
• 167. Podręczna Encyklopedia Powszechna A. Wiślickiego z 1874.
• 168. Podroz krolewska dnia 9 października zaczęta a dnia 8 grudnia zakończona r.p. 1781, b.m. i d.w.
• 169. Podroże kapitana Gulliwera w rożne dalekie kraie w języku angielskim napisane, Kraków 1804.
• 170. Podróż do Londynu, [w:] Zbiór rozmaitych zabaw w posiedzeniach [...], Warszawa 1821.
• 171. Podróż do Turek y Egyptu z przydanym dziennikiem podróży do Holandyi podczas rewolucji 1787 z francuskiego przełożona, Warszawa 1789.
• 172. Podróż Feliksa Borunia do Rzymu i Paryża, Kraków 1863.
• 173. Podróż malownicza około świata [...] wydana przez Towarzystwo Podróżników i Uczonych pod kierunkiem Pana Dumont D'urville, Warszawa 1835.
• 174. Podróż po ziemiach polskich. Gra towarzyska dla dzieci, młodzieży i starszych osób, Poznań 1877.
• 175. Podróż z Włodawy do Gdańska powrotem do Nieborowa w roku 1816. Opisana w listach Wandy, Eweliny i Leokadii przez Polkę, Wrocław 1823.
• 176. Podróż, [w:] E. Hello, Człowiek. Życie-Wiedza-Sztuka, Kraków 1907.
• 177. Podróż, [w:] Encyklopedia humoru, Redakcja i nakład M. Waławski, t. III, Warszawa 1891.
• 178. Podróż, [w:] F. Hoffman, Róg obfitości. 149 powiastek dla miłych dziatek, Warszawa 1878.
• 179. Podróże do piekła z notatek modnego turysty spisał Napoleon Dębicki, Warszawa 1862.
• 180. Podróże i badania geograficzne, [w:] Historia XIX stulecia. Pod red. A. Czechowskiego, t. I, Warszawa 1901.
• 181. Podróżny i skowronek, [w:] S. Jachowicz, Powiastki i Bajki, t. II, Warszawa 1842.
• 182. Podróżny, [w:] "Pamiętnik dla płci pięknej" 1830, t. IV.
• 183. Podróżny, [w:] J.A. Kacper, Wykład nauk dla ludu [...], Kraków 1850.
• 184. Podworski S., Turystyka w naszym życiu gospodarczym, [w:] Turystyka w życiu gospodarczym, Warszawa 1933.
• 185. Polska Biblioteka Turystyczna wydana z subwencji Ministerstwa Robót Publicznych w Warszawie (13 woluminów za lata 1920-1924).
• 186. Powołanie nasze tułacze, "Pielgrzym Polski" 1833, s. 99.
• 187. Prawidła zdrowego i długiego życia [...], Lwów 1800.
• 188. Pręgowski Z., Z turystyki narciarskiej ubiegłego sezonu, "Wieś i Dwór" 1913, z. IX.
• 189. Prokopowicz, Podroże papieżow, Brzeg 1788.
• 190. Protokół zjazdu referentów turystyki przy urzędach wojewódzkich i dyrekcjach kolejowych odbytego w Krakowie w dn. 18 grudnia 1934, Warszawa 1935.
• 191. Protokół zjazdu w sprawie popierania turystyki odbytego w Warszawie dnia 17 marca 1931 [...], Warszawa 1931.
• 192. Przepisy paszportowe, [w:] J. Piwocki, Zbiór ustaw i rozporządzeń administracyjnych, t. III, Lwów 1911.
• 193. Przewodnik dla pielgrzymów do Ziemi Świętej, Wiedeń 1909.
• 194. [Rakowski J.], Najnowsze szkice wschodu z poglądem politycznym i ekonomicznym na stan krajów skreślił Turysta Ziemianin, Kraków 1885.
• 195. Romanowski F., Przewodnik po Częstochowie dla pątników i turystów z dodaniem wiadomości o przemyśle i handlu, Kraków 1893.
• 196. Rozmowa między wędrownikiem ze stolicy i grabarzem, "Pamiętnik Lwowski" 1816.
• 197. Rozmyślania religijne i polityczne X. Trepki pielgrzyma z nad brzegów Wisły, Paryż 1840.
• 198. Rys historyczny podróży w celu czynienia odkryć przedsiębranych, "Dziennik podróży lądowych i morskich" 1827, T. I, nr 2.
• 199. Rywocki M., Księgi peregrynackie 1584-1587, Kraków 1910.
• 200. Schneider A., Encyklopedia do krajoznawstwa Galicji [...], Lwów 1871.
• 201. Schnur-Pepłowski S., Obrazy z przeszłości Galicji i Krakowa (1772- 1858), Lwów 1896.
• 202. Słownik Języka Polskiego A. Zdanowicza, Wilno 1861.
• 203. Słownik Języka Polskiego Lindego z 1859.
• 204. Słownik Języka Polskiego, J. Karłowicz [...], t. VII, Warszawa 1919.
• 205. Smoczyński W., Rzym jego kościoły i pomniki. Upominek pielgrzymom polskim, Kraków 1879.
• 206. Smrek J., Nad Lemanem. Kartki z pamiętnika turysty, Lwów 1910.
• 207. Sokołowski A., Taternictwo a profesjonalizm, "Taternik" 1933, s. 7.
• 208. Sprawozdanie komisji między ministerialnej do zbadania zagadnień turystyki 1928-1931, Warszawa 1931.
• 209. Sprawozdanie z czynności Krajowego Związku Turystycznego w Krakowie za czas od 18 lipca 1906 r.
• 210. Stanisławski W., O profesjonalistach tatrzańskich i przyszłości taternictwa, "Taternik" 1933, s. 105.
• 211. Storch A., Na około świata czyli pogoń za szczęściem, Kraków 1878.
• 212. Szczepański J. A., Problemat profesjonalizmu w sporcie górskim, "Taternik" 1933, s. 75.
• 213. Szkice podróżne, "Dziennik Mód Paryskich" 1843, nr 10.
• 214. Szwajcaria, "Kosmorama Europy" 1837, t. 2.
• 215. Świerz M., Stanisław Stasic w Tatrach, Lublin 1926.
• 216. Świerz M., Zarys dziejów taternictwa Polskiego, Kraków 1913.
• 217. Taqllemant P., Podróż do wyspy miłości czyli list do przyjaciela z francuskiego w Supraślu roku 1789.
• 218. Taternictwo, [w:] Świat i Życie. Zarys encyklopedyczny współczesnej wiedzy i kultury. Red. nacz. Z. Łempicki, Lwów - Warszawa 1939.
• 219. Taternicy z przed lat 80. Z dziennika Hieronima Ciechanowskiego z r. 1854, Kraków 1932.
• 220. Tatomir L., Przegląd podróży i odkryć w świecie arktycznym, Lwów 1875.
• 221. Tripplin T., Anglia dziś i dziesięć lat temu. Wspomnienia z podróży po Anglii przez autora podróży po Dani, Szwecji, Norwegii, Warszawa 1851.
• 222. Turczyn woiażuiący, powieść zabawna na 7 podróży podzielona z dzieł Galland, Warszawa 1823.
• 223. Turysta, przewodnik dla podróżujących, zawierający rozkłady jazdy na kolejach żalaznych, informacje dla podróżujących, mapy kolei żelaznych i ogłoszenia (Na letni sezon 1880 r., rok I, z. 1) nakładem Turysty, druk "Gazety Lekarskiej", Warszawa 1880.
• 224. Umiński W., Podróż naokoło świata piechotą i w podobłocznych krainach, Warszawa 1900.
• 225. Urojony konflikt między "turystyką czynną" i "turystyką masowa", "Jedziemy" 1939, nr 9.
• 226. Verne J., Podróż naokoło księżyca, Warszawa 1870.
• 227. W odróżnieniu od "turystyki masowej" turystyka wędrownicza oznaczałby wszystkie inne rodzaje turystyki sportowej i krajoznawczej, "Jedziemy" 1939, nr 11.
• 228. W sprawie nagród przyznawanych za wyczyny alpinistyczne, "Taternik" 1936/37, s. 211.
• 229. Warnicki L., O odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, Lwów 1892.
• 230. Warring, Z krańców Sybiru, zapiski turysty, (miejsce i rok wydania nie ustalony).
• 231. [Wawrzyniec K.J.], Przewodnik dla podróżujących w Polsce i Rzeczypospolitej Krakowskiej [...], Warszawa 1821.
• 232. Wędrówka, "Zorza dziennik młodemu wiekowi poświęcony", Warszawa 1843, z. I.
• 233. Wiadomości o państwie tureckim [...] to jest podróż przez prowincje tureckie, Warszawa 1797.
• 234. Wiadomości o różnych gatunkach gumy podług niektórych wojażerów i naturalistów, Siedlce 1826.
• 235. Wójcicki K.W., Obrazy starodawne, t. II, Warszawa 1843.
• 236. Wójcicki K. W., Przysłowia narodowe, Warszawa 1830, tom I.
• 237. Wskazania wychowawcze zawarte w rozporządzeniach i okólnikach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ogłoszonych w Dzienniku Urzędowym MWRiOP, Łódź 1935.
• 238. Wyliczanie osób które z J. K. Mością w podróż się udają 1787, [w:] K. W. Wójcicki, Archiwum domowe do dziejów i literatury krajowej z rękopisów i dzieł najnowszych [...], Warszawa 1856.
• 239. Wyprawa na woiaż. Dzieło pogrobowe Józefa Szymanowskiego, Warszawa 1801.
• 240. Zbiór krótki encyklopedyczny wszystkich umiejętności [...], cz. 1, Wrocław 1804.
• 241. Zbiór rozmów i wyrazów naypotrzebnieyszych dla podróżnych, w czterech językach: francuzkim, rossyiskim, polskim i niemieckim, Poznań 1800.
• 242. Ziemiopismo powszechne czasów naszych, dawnych także i szrednich tykające dla publiczney przysługi młodzi narodowej przez Gyecego Alla, b.m. i d. w.
• 243. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, DzU RP nr 133, poz. 884.
• 244. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej, DzU RP nr 62, poz. 689.
• 245. Rozporządzenie MENiS z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobów organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, DU 2001, nr 135, poz. 1516.
• 246. Rozporządzenie MENiS z dnia 9 grudnia 2003 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji czwartej godziny obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, DU 2003, nr 217, poz. 2128.
• 247. Bogucki J., Woźniak A., Turystyka, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Kultura fizyczna. Sport. Pod redakcją Z. Krawczyka, Warszawa 1997.
• 248. Casson L., Podróże w starożytnym świecie, Wrocław 1981.
• Halemba P., Początki polskiej turystyki na Śląsku Cieszyńskim i w Beskidzie Śląskim, [w:] Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, Tom VII. Pod redakcją Leonarda Nowaka, Gorzów Wielkopolski 2006.
• 249. Jackowski A., Pielgrzymki=Turystyka pielgrzymkowa=Turystyka religijna? Rozważania terminologiczne, "Turyzm" 1998, t. 8, z. 1.
• 250. Jackowski A., Zarys geografii pielgrzymek. Prace geograficzne z. 85. Prace Instytutu Geograficznego UJ, z. 107, Kraków 1991.
• 251. Dyduch J.M., Pielgrzymowanie do sanktuariów w świetle przepisów kościelnych, [w:] Geografia i Sacrum. Profesorowi Antoniemu Jackowskiemu w 70 rocznicę urodzin. Pod redakcją B. Domańskiego i S. Skiby, T. 1, Kraków 2005.
• 252. Kowalczyk S., Antropologiczno-aksjologiczny sens religijnych pielgrzymek, [w:] Aksjologia turystyki, Praca zbiorowa pod redakcją Z. Dziubińskiego, Warszawa 2006.
• 253. Chehab M.R., [Pielgrzym czy turysta] Uświęcona forma turystyki, "Przekrój" 9 VIII 2007, nr 32.
• 254. Bednarski T.Z., Polskie czasopiśmiennictwo turystyczno-krajoznawcze, "Zeszyty Prasoznawcze" 1967, nr 3.
• 255. Matuszyk A., Pedagogika turystyki jako stosowana aksjologia podróży, [w:] Nauki o turystyce, Studia i Monografie Nr 7, Część I, Pod redakcją R. Winiarskiego, Kraków 2003.
• 256. Ślusarczyk J., Historia turystyki, [w:] Nauki o turystyce, Studia i Monografie Nr 7, Część I, Pod redakcją R. Winiarskiego, Kraków 2003.
• 257. Mączak A., Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 2001.
• Warszyńska J., Jackowski A., Podstawy geografii turyzmu, Warszawa 1978.
• 258. Milewski S., Podróże bliższe i dalsze czyli urok komunikacyjnych staroci, Warszawa 2006.
• 259. Czyż M., Historiografia polskiego taternictwa i alpinizmu w latach 1909- 1939, [w:] Przeszłość polskiej kultury fizycznej. Pod red. M. Orlewicz- Musiał i R. Wasztyla, Zeszyty Naukowe Nr 89, Wydanie specjalne, AWF Kraków 2004.