Człowiek stary w przestrzeni publicznej

• Autorzy: Jolanta Zrałek , Anna Kmon
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Życie we współczesnych miastach sprowadzone zostało do przemieszczania się z punktu A do punktu B samochodem, mówi Jan Gehl, architekt i urbanista znany z rozpowszechniania idei "miast dla ludzi". Zauważa, że miasto stało się zbiorem budynków i siecią dróg, w którym pieszy musi sobie radzić, a najlepiej, żeby zniknął. Gehl zwraca uwagę na istotę miasta jako przestrzeni, w której toczy się życie. To życie formuje miasto i dlatego główna uwaga podczas jego projektowania poświęcona powinna być ludziom, którzy w nim funkcjonują. Równocześnie, jak podkreśla Gehl, mieszkańcy miast wprawdzie korzystają z przestrzeni publicznych, ale są coraz gorzej traktowani. Coraz bardziej ograniczane są te przestrzenie, zwiększa się zanieczyszczenie środowiska życia i coraz częściej mieszkańcy miast napotykają na bariery architektoniczno-urbanistyczne, co w konsekwencji obniża jakość ich życia. Polskie miasta wyglądają podobnie i urządzone są przede wszystkim tak, aby sprzyjać potrzebom zdrowych i pracujących osób w średnim wieku, albo tak, że tylko one dają sobie radę z pokonaniem przestrzeni. Polskie społeczeństwo podobnie jak większość społeczeństw europejskich starzeje się. O występowaniu i skali tego zjawiska świadczą dane GUS z lat poprzednich oraz sformułowane na ich podstawie prognozy. W latach 1989-2013 liczba osób w wieku 65 lat i więcej wzrosła o 1,9 mln i w 2013 r. stanowiły one 14,7% populacji (w 1989 r. było to 10% ogółu ludności). Poziom zaawansowania starości demograficznej w Polsce nie należy jeszcze do najwyższych w Unii Europejskiej, jednak prognozuje się, że zmiany demograficzne w naszym kraju będą postępować szybciej niż w innych państwach europejskich. Według prognoz GUS bazujących na danych do 2013 r., procentowy udział osób w wieku powyżej 65 lat w ogólnej liczbie ludności w 2050 r. wyniesie 32,7% populacji, a w 2070 r. według najbardziej pesymistycznego wariantu - 36%. Jedną z konsekwencji tego zjawiska jest konieczność uwzględnienia osób starszych jako jednej z głównych i rosnących grup użytkowników przestrzeni publicznych. Powstaje więc pytanie, jak projektować przestrzeń publiczną, aby była ona przyjazna dla ludzi starszych? (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Starzenie się społeczeństw; Kościół w społeczeństwie; Kościół katolicki; Przestrzeń publiczna

EN

Ageing of the population; Church in society; Roman Catholic Church; Public space

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2017
• Tom: Osoba starsza w perspektywie społeczno-pastoralnej
• Strony: 71--83

Twórcy

autor

Jolanta Zrałek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Anna Kmon

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Dukała K., CPTED - założenia, strategie, sposoby prezentacji [w:] J. Czapska, Zapobieganie przestępczości przez kształtowanie przestrzeni, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
• GUS, Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050, Studia i Analizy Statystyczne GUS, Warszawa 2014.
• GUS, Rocznik Demograficzny 2015, Studia i Analizy Statystyczne GUS, Warszawa 2015.
• Gehl J., Miasta dla luclzi, Wydawnictwo RAM, Kraków 2014.
• http://ageinplace.com/aging-in-place-basics/what-is-aging-in-place/ (dostęp: 26.10.2016).
• http://agefriendlyeurope.org/sites/default/files/Covenant_brochure_PL.pdf (dostęp: 26.10.2016).
• http://dfaeurope.eu/what-is-dfa/ (dostęp: 26.10.2016).
• http://www.idgo.ac.uk/design_guidance/index.htm (dostęp: 26.10.2016).
• http://nieruchomosci.dziennik.pl/news/artykuly/487091,zrob-sobie-miasto-jak-zaprojek-towac-miasto-by-dobrze-sie-w-nim-zylo.html (dostęp: 26.10.2016).
• http://www.tup.org.pl/download/2009_0906_KartaPrzestrzeniPublicznej.pdf (dostęp: 26.10.2016).
• Labus A., W poszukiwaniu wizji starzejącego się miasta. Perspektywa urbanistyczna [w:] M. Trakul-Masłowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Materiały Szkoleniowe WSP, Poprawa bezpieczeństwa społeczności lokalnych poprzez szkolenia zapewniające właściwą organizację i kształtowanie przestrzeni publicznej, Projekt Wyższej Szkoły policyjnej w Szczytnie w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Szczytno 2010.
• Newton R., Ulice [w:] M. Trakul-Masłowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Schimanek T., Kilka refleksji o polityce senioralnej samorządów [w:] M. Trakul-Maslowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Thompson C.W., Sugiyama T., Alves S., Southwell K., Parki i tereny otwarte [w:] M. Trakul-Masłowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Trakul-Masłowska M., Starzenie się w mieście a przestrzeń publiczna [w:] M. Trakul-Masłowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Universal design. Clarification of the concept. Projektowanie uniwersalne. Objaśnienie koncepcji, Norwegian Ministry of the Environment 2007.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 2015 poz. 199.
• Wysocki M., Przestrzeń publiczna przyjazna seniorom. Poradnik RPO, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2015.
• WHO, Global Age-friendly Cities: A Guide, Genewa 2007.
• ZOOM na wytyczne WHO [w:] M. Trakul-Masłowska (red.), Miasto dla wszystkich. Szkice o przestrzeni publicznej w perspektywie starzejącego się społeczeństwa, Fundacja Na Miejscu, Warszawa 2015.
• Zrałek M., Kształtowanie środowiska zamieszkania sprzyjającego aktywnemu starzeniu się [w:] P. Błędowski, B. Szatur-Jaworska (red.), Aktywne starzenie się. Przeciwdziałanie barierom, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
• Zrałek M., Polityka miejska wobec wyzwań starzejącego się społeczeństwa, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2015, nr 223.
• Zrałek M., Frączkiewicz-Wronka A., Ocena jakości usług straży miejskiej w opinii osób starszych, "Społeczeństwo i Edukacja" 2015, nr 16.