Religious Draft of Personal Marriage Law of 1934

• Autorzy: Tomasz Rakoczy

Warianty tytułu

Wyznaniowy projekt osobowego prawa małżeńskiego z 1934 roku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the Interwar period and after World War II a discussion on the shape of marriage law was taking place in Poland. In addition to the notion of uniformity which was guiding its main actors, the concern was also on taking religious elements into account. As the analysis of legislation in force in the partitioned territories shows, religious elements played a significant role there. Poles treated religious marriage as "a real marriage" and civil union was for them often a "mere formality". The discussion on the future shape of the marriage law (especially personal law) was based on several projects, including mostly private ones, but also on a government draft prepared by the Codification Committee of 28 May 1929. A private project by Zygmunt Lisowski, a professor at the University of Poznań, created 1934, is definitely worth attention. Its author, taking into account the legislation of the partitioning powers, the legal position of the Catholic Church from the Constitution of March, and the number of Catholics and their mentality, proposed three groups of legal regulations. The first of these, a model one, would be a regulation of the Catholic Church fully assimilated into Polish law. The second one would include other denominations with statutory recognition by the state and third non-recognised religions and irreligious people. Lisowski's draft, however, was never adopted either in whole or in any part. In 1945 Poland adopted a completely secular and alien to its tradition regulation on personal marriage law. However, it did not withstand the test of time and in 1998, after the entry into force of the Concordat, religious elements were introduced to the Polish marriage law, just like they are present in other countries of the world. Lisowski's draft and other, similar ones, have proved to have more than only historical value - it is still an inspiration for the presence of religious elements in personal marriage law. (original abstract)

W okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej toczyła się w Polsce dyskusja nad kształtem prawa małżeńskiego. Obok przyświecającej ich aktorom idei jednolitości, dotyczyła ona także uwzględnienia elementów wyznaniowych. Jak pokazuje analiza prawodawstw obowiązujących na terenie zaborów, odgrywały one znaczącą rolę. Polacy traktowali małżeństwo wyznaniowe jako "prawdziwe małżeństwo", natomiast związek cywilny stanowił dla nich nierzadko "zwykłą formalność". Dyskusja nad kształtem przyszłego prawa małżeńskiego (w tym szczególnie osobowego) oparta była na powstaniu kilku projektów, w tym w większości prywatnych, ale także na projekcie rządowym Komisji Kodyfikacyjnej z dnia 28 maja 1929 roku. Na uwagę zasługuje Projekt prywatny autorstwa Zygmunta Lisowskiego, profesora Uniwersytetu Poznańskiego z 1934 roku. Autor, biorąc pod uwagę, prawodawstwa państw zaborczych, pozycję prawną Kościoła katolickiego z Konstytucji marcowej, a także liczbę katolików i ich mentalność, zaproponował trzy grupy regulacji prawnych. Pierwszą z nich, modelową, miałaby stanowić regulacja Kościoła katolickiego, w pełni recypowana do prawa polskiego. W drugiej miałyby znaleźć się inne wyznania uznane przez Państwo ustawowo, a w trzeciej wyznania nieuznane i osoby bezwyznaniowe. Projekt Lisowskiego nie został jednak przyjęty ani w całości, ani w żadnej części. Polska przyjęła w 1945 roku całkowicie świecką i obcą własnej tradycji regulację osobowego prawa małżeńskiego. Zabieg ten nie wytrzymał próby czasu i w roku 1998, po wejściu w życie Konkordatu polskiego, wprowadzono do polskiego prawa małżeńskiego elementy wyznaniowe, podobnie jak w innych państwach świata. Projekt Lisowskiego, jak i inne jemu podobne, nie okazał się więc jedynie o wartości historycznej. Ma wartość inspirującą dla obecności elementów wyznaniowych w osobowym prawie małżeńskim. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Marriage; Civil law; Law; Roman Catholic Church; Church in society; Divorces

PL

Małżeństwo; Prawo cywilne; Prawo; Kościół katolicki; Kościół w społeczeństwie; Rozwody

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 35
• Strony: 59--74

Twórcy

autor

Tomasz Rakoczy

• Jesuit University Ignatianum in Krakow

Bibliografia

• Constitution of the Republic of Poland, 17 March 1921, Journal of Laws 1921 item. 44, no. 267.
• Concordat between the Holy See and the Republic of Poland, signed in Warsaw on 28 July 1993, Journal of Laws 1998 No. 51, item. 318.
• Act of June 27, 1950 Family Code, Journal of Laws dated 22 August 1950, No. 34 item. 308.
• Act of February 25, 1964 Family and Guardianship Code, Journal of Laws 1964 No. 9, item. 59.
• Decree of 25 September 1945, published Nov. 7, 1945, Journal of Laws No. 48/45 pos. 270, in force since 1 January 1946.
• First Plenary Synod in 1936 from Częstochowa, Uchwały z drukarni Władysława Mroza dawniej Z. Jelenia w Tarnowie brw.
• Abraham W., Zagadnienie kodyfikacji prawa małżeńskiego, Lublin 1929.
• Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2010.
• Balon A., Nowe prawo małżeńskie, Wydawnictwo Związku Zawodowego Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości Okręgu Apelacyjnego w Krakowie, Księgarnia Powszechna, Kraków 1946.
• Biskupski S., Reforma prawa małżeńskiego w Polsce, Włocławek 1930.
• Grzybowski S., Różański I., Prawo małżeńskie. Komentarz, Kraków 1946.
• Lisowski Z., Prawo małżeńskie (projekt ustawy), Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1934.
• Lutostański K., Zasady projektu prawa małżeńskiego uchwalonego przez Komisję Kodyfikacyjną w dniu 28 maja 1929, Warszawa 1931.
• Mezglewski A., Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, w: A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Beck, Warszawa 2011, p. 158-174.
• Mezglewski A., Konstrukcja oświadczenia woli o zawarciu małżeństwa, w: T. Rakoczy (red.), Małżeństwo jako zawarty związek mężczyzny i kobiety, KUL, Lublin 2014, p. 29-42.
• Paździor S., Prawo małżeńskie, w: Synteza prawa polskiego 1918-1939, red. T. Guz, J. Głuchowski, M. Pałubska, Warszawa 2013, p. 531-543.
• Rakoczy T., Małżeństwo z akatolikiem, "Studia Gnesnensia", t. XXIV (2010), p. 381-395.
• Rakoczy T., Rozwiązanie węzła małżeńskiego w rozumieniu Norm Kongregacji Nauki Wiary z 30 kwietnia 2001 roku, "Annales Canonici", 4/2008, p. 207 - 229.
• Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2009.
• Szer S., Prawo rodzinne, PWN, Warszawa 1952.