Wybrane aspekty zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Unii Europejskiej

• Autorzy: Agnieszka Obiedzińska

Warianty tytułu

Selected Aspects of Food Security in the European Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obserwując zmieniający się stosunek do bezpieczeństwa żywnościowego na przestrzeni XX i XXI wieku, od zapewnienia go na poziomie globalnym czy krajowym do poszczególnej jednostki w gospodarstwie domowym przy jednoczesnym uwzględnieniu jego wymiaru fizycznego, ekonomicznego, zdrowotnego i społecznego, można zauważyć, że analiza bezpieczeństwa żywnościowego wymaga wielowymiarowego podejścia. Obecnie zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego nie obejmuje tylko dostarczenie odpowiedniej ilości żywności (kcal) za odpowiednią cenę, ale także uwzględnia aspekty bezpieczeństwa żywności (brak zagrożeń fizycznych, chemicznych, biologicznych) i bezpieczeństwa żywieniowego (różnorodność produktów żywnościowych oraz mikro- i makroskładniki). Przedstawione w artykule takie aspekty bezpieczeństwa żywnościowego, jak samowystarczalność żywnościowa czy zapewnienie bezpieczeństwa żywności (działający system RASFF, wdrożony system HACCP), ukazują Unię Europejską, jako zapewniającą swym obywatelom bezpieczeństwo żywnościowe na poziomie wspólnotowym. Na unijnym rynku dostępna jest większość podstawowych produktów żywnościowych, które warunkują prawidłowe odżywianie się. Jednak z drugiej strony łatwo stwierdzić, że generowane straty i marnotrawstwo żywności w całym łańcuchu rolno-żywnościowym na terenie krajów Unii mogą być czynnikiem zagrażającym utrzymaniu tego bezpieczeństwa. Ponadto trzeba pamiętać, że na poziomie poszczególnych krajów wspólnotowych zarówno samowystarczalność żywnościowa dla poszczególnych produktów rolno-żywnościowych, jak i występowanie chorób odżywnościowych są zróżnicowane. Dlatego też wiele działań, w tym kampanii informacyjnych, musi być wciąż podejmowanych zarówno na poziomie poszczególnych krajów unijnych, jak i całej wspólnoty. Dodatkowo działania obejmujące wszystkich uczestników rynku żywnościowego przyczynią się do zapewnienia i utrzymania bezpieczeństwa żywnościowego.(fragment tekstu)

EN

The article provides an overview of selected aspects of the EU food security and factors affecting it. In the first section, the evolution of food security and its pillars are discussed. The second section covers selected factors affecting food security, including self-sufficiency, food safety, food losses and waste. The author concludes that despite the food security assurance in European Union, there is a need for actions to improve it at national as well EU level.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo żywnościowe; Bezpieczna żywność; Żywność; System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności; Marnotrawienie żywności

EN

Food security; Safe food; Food; Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF); Food waste

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 4 (48) Wspólna polityka rolna
• Strony: 123--161

Twórcy

autor

Agnieszka Obiedzińska

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB w Warszawie

Bibliografia

• Baer-Nawrocka A., Zmiany w spożyciu i stopniu samowystarczalności żywnościowej w Unii Europejskiej, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Agrobiznes 2014. Problemy Ekonomiczne i Społeczne" 2014, nr 360.
• Burlingame B., Pineiro M., The essential balance: Risks and benefits in food safety and quality, "Journal of Food Composition and Analysis" 2007, nr 20.
• Capacci S., Mazzocchi M., Shankar B., Traill B., The triple burden of malnutrition in Europe and Central Asia: a multivariate analysis, "FAO Regional Office for Europe and Central Asia Policy Studies on Rural Transition" 2013, nr 7.
• Chechelski P., Kwasek M., Mroczek R., Zmiany w otoczeniu przemysłu spożywczego zachodzące pod wpływem globalizacji. Wybrane problemy, seria "Studia i Monografie" nr 164, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2016.
• Clapp J., Food self-sufficiency and international trade: a false dichotomy?, The State of Agricultural Commodity Markets 2015-16 IN DEPTH, FAO, 2016, http:// www.fao.org/3/a-i5222e.pdf.
• Council of the European Union, Food losses and food waste - Council conclusions (28 June 2016) 10730/16, 2016, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ ST-10730-2016-INIT/en/pdf.
• EFSA, The Community Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents, Antimicrobial Resistance and Foodborne Outbreaks in the European Union in 2006, "EFSA Journal" 2007, nr 5(12).
• EFSA, Naukowa ochrona żywności spożywanej przez konsumentów od pola do stołu, Parma 2009, http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/corporate_publications/ files/efsacorporatebrochure_pl.pdf.
• EFSA, Food-borne zoonoses, EFSA, Parma 2011, https://www.efsa.europa.eu/sites/ default/files/corporate_publications/files/factsheetfoodbornezoonoses.pdf.
• EFSA, ECDC, The European Union Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents and Food-borne Outbreaks in 2013, "EFSA Journal" 2015, nr 13(1).
• EFSA, ECDC, The European Union Summary Report on Trends and Sources of Zoonoses, Zoonotic Agents and Food-borne Outbreaks in 2014, "EFSA Journal" 2015, nr 13(12).
• EIU, Special Report: Food loss and its intersection with food security, The Economist Intelligence Unit Limited, 2014, http://foodsecurityindex.eiu.com/ Home/DownloadResource?fileName=EIU_GFSI 2014_Special report_ Food loss.pdf.
• European Commission, Food security: understanding and meeting the challange of poverty, Publications Office of the European Union, Belgium October 2009.
• European Commisson, Food Fraud Network Activity Report 2015, 2015, http:// ec.europa.eu/food/safety/docs/official-controls_food-fraud_network-activity-report_2015.pdf.
• European Commission, Flash Eurobarometer 425. Food waste and date marking, European Union 2015.
• European Commission, RASFF - The Rapid Alert System for Food and Feed - 2015 annual report, Belgium 2016.
• European Parliament, Urgent call to reduce food waste in the EU, http://www.europarl. europa.eu/news/en/news-room/content/20111121IPR31961/html/Urgent- call-to-reduce-food-waste-in-the-EU.
• FAO, Food wastage footprint: impacts on natural resources, UN FAO, Rome 2013.
• FAO, Food wastage footprint. Full-cost accounting. Final Report, UN FAO, Rome 2014.
• FAO, Food wastage footprint and climate change, UN FAO, Rome 2015.
• FAO, IFAD, WFP, The State of Food Insecurity in the World. Meeting the 2015 international hunger targets: taking stock of uneven progress, FAO, Rome 2015.
• FAOSTAT, Food Balance Sheets, 2016, http://faostat3.fao.org/download/Q/QL/E.
• Gibson M., The Feeding of Nations: Redefining Food Security for the 21st Century, CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton 2012.
• Gulbicka B., Kwasek M., Obiedzińska A., Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (33) Analiza bezpieczeństwa żywnościowego Polski, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2015.
• Gustavsson J. i in., Global Food Losses and Food Waste. Extent, Causes and Prevention, Food and Agriculture Organization, Rome 2011.
• Hanning I.B., O'Bryan C.A., Crandall P.G., Ricke S.C., Food Safety and Food Security, "Nature Education Knowledge" 2012, nr 3(10).
• HLPE, Food losses and waste in the context of sustainable food systems. A report by the High Level Panel of Experts on Food Security and Nutrition of the Committee on World Food Security, Rome 2014.
• Knowles T., Moody R., McEachern M.G., European food scares and their impact on EU food policy, "British Food Journal" 2007, nr 109(1).
• Kowalczyk S., Bezpieczeństwo i jakość żywności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
• Krzysztyniak K., Obiedziński M., Przewodnik po bezpiecznej żywności, Wydawnictwo Medyk Sp. z o.o., Warszawa 2012.
• Kummu M. i in., Lost food, wasted resources: Global food supply chain losses and their impacts on freshwater, cropland, and fertilizer use, "Science of the Total Environment" 2012, nr 438.
• Kwasek M., Tendencje w spożyciu żywności w krajach rozwijających się na tle rozwoju społeczno-gospodarczego, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2009.
• Kwasek M., Tendencje w spożyciu żywności w krajach Unii Europejskiej, IERiGŻ-PIB, Warszawa 2010.
• Kwasek M., Obiedzińska A., Bezpieczeństwo żywnościowe w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej [w:] Propozycje rozwiązań WPR 2013+ a konkurencyjność gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich [61] "Konkurencyjność polskiej gospodarki żywnościowej w warunkach globalizacji i integracji europejskiej", A. Kowalski, M. Wigier, M. Dudek (red.), seria "Program Wieloletni 2011-2014", Warszawa 2013.
• Lipinski B. i in., Reducing food loss and waste, Working Paper, Installment 2 of Creating a Sustainable Food Future, WRI, Washington DC 2013.
• Marzęda-Młynarska K., Globalne zarządzanie bezpieczeństwem żywnościowym na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014.
• Marsh, The Economic and Social Impact of Emerging Infectious Disease: Mitigation through Detection, Research, and Response, Marsh Inc., New York 2008.
• Motarjemi Y., Lelieveld H., Fundamentals in Management of Food Safety in the Industrial Setting: Challenges and Outlook of the 21st Century [w:] Food Safety Management. A Practical Guide For The Food Industry, Y. Motarjemi, H. Lelieveld (red.), Academic Press, Elsevier Inc., USA 2014.
• Muraro A. i in., Protecting consumers with the food allergies [w:] Food Allegry and Anaphylaxis, A. Muraro, G. Roberts (red.), EAACI, Zurich 2014.
• National Assembly for Wales, The Horsemeat Scandal: Progress Made, 2015, http:// www.assembly.wales/research documents/rn15-008 - the horsemeat% 20scandal progress made/rn15-008.pdf.
• Obiedzińska A., Wielowymiarowe skutki skandali żywnościowych, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu" 2015, t. XVII, nr 5.
• Panesar S.S. i in., The epidemiology of anaphylaxis in Europe: a systematic review, "Allergy" 2013, nr 68.
• Państwowa Inspekcja Sanitarna, Stan sanitarny kraju, raporty z lat 2008-2015.
• Parfitt J., Barthel M., Macnaughton S., Food waste within food supply chains: quantification and potential for change to 2050, "Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences" 2010, t. 365.
• Parlament Europejski, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 18 stycznia 2011 r. o uznaniu rolnictwa za sektor strategiczny w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego (2010/2112(INI)), Dz.Urz. UE C 136 z 18 stycznia 2011 r.
• Powrót krzywego ogórka: Komisja pozwoli na sprzedaż "krzywych" owoców i warzyw, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-08-1694_pl.htm.
• Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/ WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.
• SAVE FOOD, Global initiative on Food Loss and Waste Reduction, Key Findings, http://www.fao.org/save-food/resources/keyfindings/en.
• Sicherer S.H., Environmental risk factors for allergy: food [w:] Global Atlas of Allegry, C.A. Akdis, I. Agache (red.), EAACI, Zurich 2014.
• Sobiecki R., Globalizacja a funkcje polskiego rolnictwa, SGH, Warszawa 2007.
• Tostivint C. i in., Food waste quantification manual to monitor food waste amounts and progression, Neuilly-sur-Seine, France 2016, http://www.eu-fusions.org/ phocadownload/Publications/FUSIONS Food Waste Quantification% 20Manual.pdf.
• UN, Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development, A/RES/70/1, 2015, http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E.
• Stenmarck A., Jensen C., Quested T., Moates G., Estimates of European Food Waste Levels, FUSIONS project, IVL Swedish Environmental Research Institute, Stockholm 2016.
• WHO Estimates of the Global Burden of Foodborne Diseases. Foodborne disease burden epidemiology reference group 2007-2015, WHO, Geneva 2015.
• Williams P., Food toxicity and safety [w:] Essentials of Human Nutrition, J. Mann, A. Stewart Truswell (red.), Oxford University Press, New York 2012.
• World Food Programme, Emergency Food Security Assessment Handbook, WFP, Rome 2009.
• WRAP, Guidance for Food and Drink Manufacturers and Retailers on the Use of Food Surplus as Animal Feed, Prepared by Anthesis (UK) Ltd, Banbury 2015.
• Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Dz.U. nr 171, poz. 1225.
• Http://www.unesco.pl.
• Http://www.who.int/features/qa/malnutrition/en/.
• Http://www.ohchr.org/EN/Issues/Food/Pages/FoodIndex.aspx.
• Http://www.unicef.org/albania/Food_Security_ANG.pdf.
• Http://www.un.org/millenniumgoals/poverty.shtml.
• Https://webgate.ec.europa.eu/rasff-window/portal/.
• Http://ec.europa.eu/food/safety/rasff/index_en.htm.
• Https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/salmonella.
• Https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/campylobacter.
• Http://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/labelling_legislation/index_ en.htm.
• Http://ec.europa.eu/food/food/horsemeat/tests_results_en.htm.
• Http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-113_pl.htm.
• Http://foodsecurityindex.eiu.com.
• Http://www.eu-fusions.org.
• Http://itm.marcelww.com/inglorious/.
• Http://ec.europa.eu/food/safety/food_waste/eu_actions/index_en.htm.
• Http://ec.europa.eu/food/safety/docs/fw_eu-actions_flw-platform_tor.pdf.
• Http://ec.europa.eu/food/safety/food_waste/eu_actions/eu-platform/index_ en.htm.
• Http://www.bankizywnosci.pl/pl/aktualnosci/b-przedstawiamy-standard-przekazywania- darowizn-zywnosci-krok-po-kroku-b.html.
• Http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-6204_pl.htm.
• Http://ec.europa.eu/food/animals/animal-diseases/control-measures/asf/index_ en.htm.