Inhibitory aktywności turystycznej : teoretyczne i metodologiczne aspekty studiów nad ograniczeniami i barierami uczestnictwa w wyjazdach wypoczynkowych

• Autorzy: Wiesław Alejziak

Warianty tytułu

Tourist Activity Inhibitors : Theoretical and Methodological Aspects of Research of Constraints and Barriers on Leisure Travel Participation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań wykonanych w ramach projektu "Funkcjonalna typologia uwarunkowań aktywności turystycznej oraz próba stworzenia modelu wyjaśniającego jej fenomen", który realizowany jest w Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Głównym celem artykułu jest analiza przyczyn nieuczestniczenia w wyjazdach turystycznych mieszkańców Polski, wskazanie niedostatków w stosowanej dotychczas metodologii badań na ten temat oraz zaproponowanie pewnych modyfikacji metodologicznych i terminologicznych. Podstawę zaprezentowanych analiz stanowią badania wykonywane corocznie przez Instytut Turystyki i Centrum Badania Opinii Społecznej oraz okresowo przez Główny Urząd Statystyczny. Szczególnie dokładnym analizom poddano zwłaszcza badania przeprowadzone w 2005 roku przez CBOS, w tej ich części, która dotyczy przyczyn nieuczestniczenia w wyjazdach turystycznych. Badania przeprowadzono na reprezentatywnej próbie mieszkańców Polski powyżej 15. roku życia. Obliczenia statystyczne (analiza skupień, analiza czynnikowa, analiza wariancji ANOWA) zostały przeprowadzane we własnym zakresie na bazie danych rzeczywistych, specjalnie zakupionej w tym celu od CBOS. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents selected study results carried out within the project Functional typology of tourist activity conditions and an attempt to create a model that elucidates this phenomenon. The main goals of this article are the following: analysis of causes of non-participation in tourist trips among Polish residents, presenting deficiencies in the methodologies previously employed, and proposing specific modifications regarding both methodology and terminology. The performed analyses were based on the annual studies carried out at Institute of Tourism (Instytut Turystyki) and Public Opinion Research Center (Centrum Badania Opinii Społecznej - CBOS), and irregularly at Principal Statistics Bureau (Główny Urząd Statystyczny). Studies carried out in 2005, pertaining to causes of non-participation in tourist trips have been thoroughly examined. The studies were based on a representative sample of Polish residents over the age of 15. Statistical analysis (cluster analysis, factor analysis, analysis of variance) were performed independently by the author utilizing a real-time data set, which was purchased at CBOS. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Aktywność turystyczna; Badanie turystyki; Metodologia badań

EN

Tourist activity; Tourism research; Research methodology

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 18
• Strony: 59--87

Twórcy

autor

Wiesław Alejziak

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie

Bibliografia

• Alejziak B. (1992) Businesswoman - turysta szczególnej troski, Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Turystyki, nr 1 (2).
• Alejziak W. (1991) Aktywność turystyczna mieszkańców Szwecji na przykładzie populacji sztokholmskiej (wstępny raport z badań), Folia Turistica, nr 2, AWF Kraków, PWN.
• Alejziak W. (2006) Projekt 211/ITiR/2006 "Funkcjonalna typologia uwarunkowań aktywności turystycznej oraz próba stworzenia modelu wyjaśniającego jej fenomen", maszynopis powielony, Instytut Turystyki i Rekreacji AWF Kraków, s. 64.
• Blazey M.A. (1987) The differences between participations and non-participants in a senior travel program, Journal of Travel Research, vol. 26.
• Bosiacki S. (1987) Konsumpcja dóbr i usług turystycznych w gospodarstwach domowych, Instytut Turystyki, Warszawa.
• Brocławik K. (1988) Turystyka w systemowej koncepcji potrzeb, Problemy Turystyki, nr 2 (40), Warszawa.
• Cooper C., Fletcher J., Fyall A., Gilbert D. Wanhill S. (2005) Tourism Principles and Practice. Third Edition, Pearson Education Limited, Edinburgh.
• Crowford D., Jackson E., Godbey G. (1991) Reconceptualizing Barriers to Family Leisure, Leisure Science, vol. 9.
• Dąbrowski A., Rowiński R. (2007) Bariery i zakres uczestnictwa dzieci i młodzieży ze szkolnych kół krajoznawczo-turystycznych PTTK w turystyce - w świetle wyników badań [w:] M. Kazimierczak, red., Turystyka i podróżowanie w aksjologicznej perspektywie, AWF Poznań.
• Diagnoza społeczna 2003. Warunki i jakość życia Polaków (2004) Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa.
• Eurobarometer 48.0: Holiday Travel October-November 1997. (Principal Investigator Anna Melich. European Commission). Zentralarchiv für Empirische Sozialforschung an der Universität zu Köln (http://www.za.unikoeln.de/data/en/eurobarometer/codebooks/s2959cdb.pdf).
• Dolnicar S. (2005) Understanding barriers to leisure travel - tourist fears as marketing basis, Journal of Vacation Marketing, vol. 11 (3).
• Frechtling D., ed. (2001) Forecasting Tourism Demand - methods and strategies, Butterworth-Heinemenn.
• Goeldner Ch.R., Ritchie B.J.R. (2006) Tourism. Principles, Practices, Philosophies, Tenth Edition, John Viley & Sons, New Jersey.
• Gracz J., Sankowski T. (2001) Psychologia w rekreacji i turystyce, AWF, Poznań.
• Haukeland J.V. (1990) Non-travellers: The flip side of motivation, Annals of Tourism Research, vol. 17 (2).
• Haukeland J.V. (1990) Socio-cultural impacts of tourism in Scandinavia, Tourism Management, vol. 5.
• Household Tourism Travel: Trends, Environmental Impacts and Policy Responses (2002) OECD Sector Case Studies Series (JT00124673), Paris. (http://www.olis.oecd.org/olis/2001doc.nsf/43bb6130e5e86e5fc12569-fa005d004c/1df9e50b1b092650c1256b9f0034b213/$FILE/JT00124673.PDF).
• Hinch D.T., Jackson E.L. (2000) Leisure Constraints Research: Its Value as a Framework for Understanding Tourism Seasonality, Current Issues in Tourism, vol. 3 (2).
• Hultsman W.Z. (1995) Recognizing patterns of leisure constraints: An extension of the exploration of dimensionality, Journal of Leisure Research, vol. 27, 1995.
• Iso-Ahola S.E., Mannell R.C. (1985) Social and psychological constraints on leisure [w:] M.G. Wade, ed., Constraints on Leisure, Springfield, IL, Charles Thomas.
• Jackson E.L. (1990) Trends in leisure preferences: Alternative constraints-related explanations, Journal of Applied Recreation Research, vol. 15 (9).
• Jackson E.L., Scott D. (1999) Constraints to leisure [w:] E.L. Jackson, T.L. Burton, eds., Leisure Studies: Prospects for the Twenty-First Century, State College PA, Venture Publishing.
• Jankowski K.W., Lenartowicz M. (2007) Zmienność czynników ograniczających aktywność turystyczną [w:] Z. Krawczyk, E. Lewandowska-Tarasiuk, J.W. Sienkiewicz, red., Bariery kulturowe w turystyce, Almamer - Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Kaganek K. (2005) Bariery uprawiania turystyki w opinii osób niepełnosprawnych [w:] F. Midura, J. Żbikowski, red., Krajoznawstwo i turystyka osób niepełnosprawnych, PWSZ, Biała Podlaska.
• Karpiński J. (1985) Przyczynowość w badaniach socjologicznych, PWN, Warszawa.
• Kłoskowska A. (1990) Teoria socjologiczna Pierre'a Bourdieu [w:] P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcje. Elementy teorii systemu nauczania, PWN, Warszawa.
• Kocowski T. (1983) Stymulatory i inhibitory aktywności badawczej pracowników nauki, Raport nr 227. Ośrodek Badań Prognostycznych Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Łaciak J. (2006) Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych w 2005 roku, Instytut Turystyki, Warszawa (http://www.mg.gov.pl/Wiadomosci/Turystyka/uczestnictwo+2005.htm).
• Mannell R.C., Zuzanek J. (1991) The nature and variability of leisure constraints in daily life: The case of the physically active leisure of older adults, Leisure Sciences, vol. 13.
• McIntosh, R.W., Goeldner Ch.R. (1986) Tourism Principles, Practices and Philosophies, Wiley, New York.
• Mejer L. (2000) Social Exclusion in the EU Member States, Statistics in Focus 3-1/2000. (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/CA-NK-00-001/EN/CA-NK-00-001-EN.PDF)
• Merski J., Kościelnik J. (2007) Bariery utrudniające aktywny udział w turystyce [w:] Z. Krawczyk, E. Lewandowska-Tarasiuk, J.W. Sienkiewicz, red., Bariery kulturowe w turystyce, Almamer - Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Mill R., Morrison A. (1999) The Tourist System. An Introductory Text. Third Edition, Kendall/Hunt Publishing Company.
• Naumowicz K. (1987) Turystyka jako sfera zaspokajania potrzeb osobistych, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej, nr 338, Szczecin.
• Nyaupane G.P., Morris D.B., Graefe A.R. (2004) Nature Tourism Constraints. A Cross-Activity Comparison, Annals of Tourism Research, vol. 31 (3).
• Przecławski K. (1999) Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, Albis, Kraków.
• Ross G.F. (1998) The Psychology of Tourism, Hospitality Press, Melbourne.
• Scott D., Kim Ch. (1998) Outdoor Recreation Participation and Barriers to Involvement, Texas Parks and Wildlife Department, (http://www.rpts.tamu.edu/faculty/VITA/Scott-Vita.pdf).
• Słaby T. (2006) Konsumpcja. Eseje statystyczne, Difin, Warszawa.
• Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006 (2001) Ministerstwo Gospodarki, Warszawa.
• Such J. (1992) Rodzaje determinacji a rozwój nauki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filozofia i Logika, nr 67, Poznań.
• Terminologia turystyczna - Zalecenia WTO (1995) Organizacja Narodów Zjednoczonych, Światowa Organizacja Turystyki, Warszawa.
• Turystyka i wypoczynek w gospodarstwach domowych w 2005 roku (2006) GUS, Warszawa, http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_turystyka_wypoczynek_2005.pdf
• Tokarz A., red. (1991) Stymulatory i inhibitory aktywności twórczej, SAWW, Uniwersytet Jagielloński, Poznań.
• Um S., Crompton J.L. (1992) The Roles of Perceived Inhibitors and Facilitators in Pleasure Travel Destination Decisions, Journal of Travel Research, vol. 30 (3).
• Urry J. (2007) Spojrzenie turysty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wade M.G., ed. (1985) Constraints on Leisure, Springfield, IL, Charles Thomas.
• Wyjazdy Polaków na wypoczynek w latach 1992-2005 (BS/185/2005). Komunikat z badań (grudzień 2005), Warszawa (http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2005/K_185_05.PDF).