Analiza rozmieszczenia i funkcjonowania stacji pasażerskich i dworców kolejowych w Polsce

• Autorzy: Tadeusz Bocheński

Warianty tytułu

Selected issues of operation of railway stations and station buildings in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy była analiza funkcjonowania stacji pasażerskich i dworców kolejowych w Polsce oraz zmian, jakie zaszły w związku z przeprowadzonymi inwestycjami infrastrukturalnymi. Badania objęły czynne stacje pasażerskie i dworce, wymienione w rozkładzie jazdy pociągów 2016/2017 wraz z porównaniem do stanu z rozkładu jazdy 2009/2010. Postawiono dwa pytania badawcze: jakie jest rozmieszczenie stacji pasażerskich oraz czynnych dworców w Polsce? oraz jaki był wpływ kolejowych inwestycji infrastrukturalnych zrealizowanych w latach 2010-2016 na liczbę stacji pasażerskich i stan dworców kolejowych? W 2017 r. czynnych było 2497 stacji pasażerskich, zlokalizowanych w 2063 miejscowościach. Średnia gęstość stacji pasażerskich w Polsce wynosiła 0,80 stacji na 100 km2 i 0,65 stacji na 10 tys. mieszkańców. Na 622 stacjach pasażerskich znajdowały się czynne, tzn. otwarte dla podróżnych dworce kolejowe. Zakres obsługi podróżnych na wielu dworcach był ograniczony do poczekalni. W wyniku przeprowadzonych inwestycji w latach 2010-2016 zmodernizowano około 100 dworców, a kolejne kilkadziesiąt wyremontowano. Ponadto wybudowano około 50 nowych przystanków kolejowych. W okresie tym zachodziło jednocześnie kilka procesów: zamykania stacji pasażerskich, ograniczania ich obsługi do ruchu weekendowego lub sezonowego oraz otwieranie wcześniej zamkniętych i nowych stacji pasażerskich. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study was to analyse the operation of passenger railway stations and station buildings in Poland, as well as the changes that occurred in connection with investments in infrastructure. The studies covered active passenger and railway stations as listed in the train timetable 2016/2017 and included comparison to the timetable 2009/2010. Two research questions were asked: about the layout of passenger stations and active railway stations in Poland and about the impact of investments in railway infrastructure carried out in the years 2010-2016 on the number of passenger stations and on the condition of railway stations. In 2017 there were 2497 active passenger stations, located in 2063 localities. An average density of passenger stations in Poland was 0.80 station per 100 km2 and 0.65 station per 10,000 residents. At 622 passenger stations there were active station buildings, i.e. open for travellers. On many station buildings the scope of service for travellers was limited to a waiting room. As a result of investments carried out in the years 2010-2016, about 100 railway stations were modernised and several more were renovated. Moreover, about 50 new passenger stations were built. During that time, several processes were taking place simultaneously: closing passenger stations, reducing their operation to weekend or seasonal traffic, and opening new and previously closed passenger stations. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dworzec kolejowy; Komunikacja kolejowa

EN

Railway station; Rail transportation

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 20(1)
• Strony: 19--35

Twórcy

autor

Tadeusz Bocheński

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Bocheński T., 2011, Pasażerskie połączenia kolejowe w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, tom XVIII, FOSZE, Warszawa-Rzeszów, s. 15-25.
• Bocheński T., 2016, Dostęp wybranych miast w Polsce do kolei, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), s. 62-71.
• Bogdaniuk B., 2006, Integracyjna rola dworców kolejowych w obsłudze transportowej miast i regionów [w:] D. Załuski (red.), Dworzec kolejowy w strukturze miasta, Biblioteka Urbanisty nr 8, Urbanista, Warszawa, s. 67-74.
• Chełmecki W., 1997, Stacje kolejowe cz. 1., Politechnika Krakowska, Kraków.
• Chełmecki W., 2001, Stacje kolejowe cz. I1., Politechnika Krakowska, Kraków.
• Conticelli E., Tondelli S., 2013, Railway stations between infrastructural complexity and architectural form, Structures and Architecture: Concepts, Applications and Challenges, ICSA 2013, s. 751-756.
• Dragan W., 2016, Wpływ lokalizacji dworca kolejowego na kształtowanie się przestrzeni miejskiej wybranych miast lokacyjnych Górnego Śląska [w:] S. Sitek, Stare i nowe problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, z. 7, PTG oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, s. 145-156.
• Informacja o godzinach otwarcia czynnych dworców kolejowych - stan na 31.12.2016, PKP S.A., http://pkpsa.pl/pkpsa/ nasze-dworce/ [01.02.2017].
• Informacja o wynikach kontroli stanu technicznego i przygotowania kolejowych obiektów dworcowych do obsługi pasażerów, 2008, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
• Kosmowski P., 2016, Wyposażenie w usługi wybranych zrewitalizowanych dworców kolejowych w Polsce i ich otoczenia, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), s. 44-55.
• Kruszyna M., 2012, Dworzec kolejowy jako węzeł mobilności, Przegląd Komunikacyjny, 10/2012, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP, s. 34-37.
• Lijewski T., 1995, Ekspansja i regres przestrzenny kolei w Polsce w okresie 150 lat jej istnienia, Problemy Ekonomiki Transportu, 2 (90), s. 37-45.
• Lijewski T., 1996, Koleje Polskie po 150 latach, Geografia w szkole, 49, s. 3-11.
• Lijewski T., 2003, Zabytki kolejowe w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 9, Warszawa-Rzeszów, s. 49-71.
• Lijewski T., Sujko E.S., 2001, Regres przestrzenny sieci kolejowej w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 7, Warszawa-Rzeszów, s. 133-148.
• Likwidują Dworzec Polski, Rynek Kolejowy 12.09.2012, http:// www.rynek- kolejowy.pl/wiadomosci/likwiduja-dworzecpolski- 38630.html [01.02.2017].
• Mapa linii kolejowych w Polsce, 17.06.2015, Biuro Nieruchomości i Geodezji Kolejowej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Warszawa, http://www.plk-sa.pl [01.10.2016].
• Petrović M., Jenić V., Kaužljar D., 2010, The role of railway stations in increasing transport demand, WIT Transactions on the Built Environment, Volume 111, Urban Transport XVI, s. 249-260.
• Pięt A., 2014, Przestrzeń publiczna wewnątrz dworców kolejowych i w ich otoczeniu, Architecturae et Artibus, Vol. 6, 3, s. 45-53.
• Podsumowanie I półrocza 2015, PKP S.A. Pion Nieruchomości, http://pkpsa.pl/dla- ediow/komunikaty-prasowe/nieruchomosci/ Pion-Nieruchomosci-podsumowanie-I-polrocza- 2015.pdf [03.02.2017].
• Poliński J., 2016, Dworce we współczesnym transporcie kolejowym, Prace Instytutu Kolejnictwa, z. 150, Warszawa, s. 51-58.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r., 2016, GUS, Warszawa.
• Raport roczny 2015, 2016, PKP Polskie Linie Kolejowe, Warszawa.
• Raport w sprawie rewitalizacji dworców kolejowych, 2011, Forum Kolejowego Railway Business Forum, Warszawa.
• Romanowicz A., 1970, Dworce i przystanki kolejowe, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• Studium wykonalności "Szczecińska Kolej Metropolitalna''. ETAP II Analizy ruchowo-marketingowe opcji modernizacyjnych, 2015, TRAKO Wierzbicki i wspólnicy S.J., Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Oddział w Szczecinie, DS. Consulting Sp. z o.o., Szczecin.
• Taylor Z., 2003, Sytuacja kolei a zamknięcia linii kolejowych w Polsce [w:] R. Domański (red.), Nowe kierunki badawcze w regionalistyce. Nowe doświadczenia polityki regionalnej, Biuletyn KPZK PAN, 204, s. 105-123.
• Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Monografie 7, PAN IGiPZ, Warszawa.
• Urbanowicz W., 2016a, PKP planują inwestycje na 464 dworcach do 2023 r., Transport Publiczny 13.06.2016, http:// www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/pkp-chca-wyremontowac- 464-dworcow-do-2023-r-52229.html [03.02.2017].
• Urbanowicz W., 2016b, Kilkadziesiąt dworców do zburzenia, Transport Publiczny 06.04.2016, http://www.transportpubliczny. pl/wiadomosci/kilkadziesiat-dworcow-dozburzenia- sprawdz-czy-twoj-51746.html [03.02.2017].
• Wojtkiewicz S., 2016, Transport kolejowy w obsłudze przewozów pasażerskich pomiędzy miastami w województwie zachodniopomorskim. Praca magisterska, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• Załuski D. (red.), 2006, Dworzec kolejowy w strukturze miasta, Biblioteka Urbanisty, nr 8, Urbanista, Warszawa.
• Zemp S., Stauffacher M., Lang D.J., Scholz R.W., 2011, Generic functions of railway stations - A conceptual basis for the development of common system understanding and assessment criteria, Transport Policy, 18 (2), s. 446-455.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, Dz.U. UE L 343/32, 12.
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, Dz.U. 2012 poz. 1151.
• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 11 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków prowadzenia ruchu na liniach kolejowych, Dz.U. 2000 nr 34 poz. 400.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, Dz.U. 2005 nr 172 poz. 1444.
• Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2016 nr 0 poz. 1923.
• Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, Dz.U. 2003 Nr 86 poz. 789 tekst jednolity.
• Ustawa z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", Dz.U. 2000 nr 84 poz. 948.
• Dworzec Polski, 2010, PKP S.A., http://www.siskom.waw.pl/ komunikacja/kolej/dworce/dw_centralny/DWORZEC POLSKI 2010_1.pdf [04.02.2017].
• Informacja kolejowa na dworcu Poznań Główny, Aktualności 11.01.2017, http://www.rozklad-pkp.pl/pl/news/show/informacja- kolejowa-paznan [12.04.2017].
• Nasze dworce, PKP PLK, http://pkpsa.pl/pkpsa/nasze-dworce/ [01.02.2017]
• Rozkład jazdy PKP, http://old.rozklad-pkp.pl [08.02.2017]
• Kolejowe klony, czyli nowe Innowacyjne Dworce Systemowe (IDS), https://archirama.muratorplus.pl [01.03.2017]
• Dolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu, http://dsdik. wroc.pl/koleje/cennik.html [01.03.2017]
• PKP Szybka Kolej w Trójmieście, https://www.skm.pkp.pl/ [08.02.2017]
• Pomorska Kolej Metropolitalna, http://www.pkm-sa.pl/ [08.02.2017]
• Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych, http:// shortlines.pl/ [08.02.2017]

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.17.002.6731