Ocena zmian efektywności wykorzystania azotu w produkcji rolniczej Polski

• Autorzy: Jerzy Kopiński

Warianty tytułu

Evaluation of Changes in the Efficiency of Nitrogen Utilization in Agricultural Production of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu dokonano oceny wykorzystania azotu w polskim rolnictwie w układzie przestrzennym (NUTS-0 i NUTS-2). Przeprowadzona na podstawie bilansu azotu brutto analiza wskazuje na poprawę wykorzystania tego makroskładnika w procesie produkcji rolniczej w Polsce w latach 2002- 2014. W ostatnich latach efektywność wykorzystania azotu znacznie przekroczyła poziom 60%, pomimo utrzymujących się nadal niekorzystnych relacji pomiędzy N:P:K w stosowanych nawozach mineralnych. Wykorzystanie tego składnika poprawiło się także w większości województw Polski. Różnice są jednak dość znaczne i mieszczą się w zakresie od 55% w województwie wielkopolskim do 84% w województwie podkarpackim. Wskaźnik efektywności wykorzystania azotu jest istotnie ujemnie skorelowany z jego saldem bilansowym (r2 = 0,77).(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study was evaluation the use of nitrogen in Polish agriculture, at national (NUTS-0) and regional (NUTS-2) levels. The conducted analysis between 2002 and 2014, based on the gross nitrogen balance, showed an improvement in the use of this macronutrient in the agricultural production process in Poland. Despite the continuing negative relationship between N: P: K in applied mineral fertilizers, the efficiency of nitrogen utilization has far exceeded 60% in recent years. The use of this nutrient has also improved in most Polish voivodeships. However the differences between them are quite significant and range from 55% in wielkopolskie to 84% in the podkarpackie voivodeships. The efficiency of nitrogen utilization is significantly negatively correlated with its balance surpluses (r2 = 0.77).(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Produkcja rolna; Efektywność; Wyniki badań

EN

Agricultural production; Effectiveness; Research results

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2017
• Tom: 19
• Numer: z. 1
• Strony: 85--91

Twórcy

autor

Jerzy Kopiński

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Bibliografia

• Bieńkowski Jerzy F., Janusz Jankowiak, Małgorzata Holka, Radosław Dąbrowicz. 2014. "Środowiskowa ocena rozwoju rolnictwa w Polce w ujęciu regionalnym". Roczniki Naukowe SERiA XVI (1): 97-103.
• Czuba Roman, Teofil Mazur. 1988. Wpływ nawożenia na jakość plonów. Warszawa: PWN.
• Filipek Tadeusz. 2002. "Zarządzanie zasobami fosforu w środowisku rolniczym". Nawozy i Nawożenie 4 (13): 245-258.
• Filipek Tadeusz, Monika Skowrońska. 2013. "Aktualnie dominujące przyczyny oraz skutki zakwaszenia gleb użytkowanych rolniczo w Polsce". Acta Agrophysica 20 (2): 283-294.
• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński, Wiesław Podyma. 2010. "Ocena zagrożeń nadmiarem azotu pochodzenia rolniczego w Polsce na tle innych krajów europejskich". Studia i Raporty IUNG- -PIB 20: 53-75.
• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński. 2009. "Produkcyjne i środowiskowe uwarunkowania gospodarki nawozowej w Polsce". Studia i Raporty IUNG-PIB 14: 187-206.
• GIOŚ. 2014. Stan środowiska w Polsce. Raport 2014. Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• Grzebisz Witold (red.). 2004. Potas w produkcji roślinnej. Poznań: Akademia Rolnicza w Poznaniu, IPI.
• Grzebisz Witold, Witold Szczepaniak, Jean B. Diatta. 2005. ABC wapnowania gleb uprawnych. Poznań: Akademia Rolnicza w Poznaniu.
• GUS. 2002-2013. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich w 2002, ..., 2013 roku. Warszawa.
• GUS. 2002-2016. Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2001/2002,..., 2014/2015. Warszawa.
• GUS. 2003-2015. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2002,..., 2014 roku. Warszawa.
• GUS. 2004-2016. Ochrona Środowiska 2015. Warszawa.
• GUS. 2005-2016. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. Warszawa.
• GUS. 2015. Zwierzęta gospodarskie w2014 roku. Warszawa.
• Jadczyszyn Tamara, Jerzy Kopiński. 2013. "Nawożenie azotem w Polsce - aspekt produkcyjny i środowiskowy". Studia i Raporty IUNG-PIB 34 (8): 125-143.
• Klepacki Bogdan. 2003. "Uwarunkowania wykorzystania potencjału polskiego rolnictwa". Pamiętnik Puławski 132: 173-184.
• KOBiZE. 2016. Poland's National Inventory Reports 2016. Warszawa: IOŚ-PIB.
• Kopiński Jerzy. 2015. "Określenie stopnia polaryzacji oddziaływania produkcji rolniczej na środowisko na podstawie bilansu azotu brutto". Roczniki Naukowe SERiA 17 (1): 112-117.
• Kopiński Jerzy. 2016. "Criterion to determine optimum surpluses of gross nitrogen balance on the level NUTS-0, NUTS-2". Acta Scientuiarum Polonorum. Agricultura 15 (1): 29-36.
• Kopiński Jerzy. 2017. "The comparison of changes in the implementation of production and environmental objectives of agriculture in selected groups of voivodships". Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia (w druku).
• Kopiński Jerzy, Anna Nieróbca, Piotr Ochał. 2013: "Ocena wpływu warunków pogodowych i zakwaszenia gleb w Polsce na kształtowanie produkcyjności roślinnej". Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 13 (2/42): 53-63.
• Krasowicz Stanisław, Górski Tadeusz, Budzyńska Krystyna, Kopiński Jerzy. 2009. Charakterystyka rolnicza obszaru Polski. [W] Udział polskiego rolnictwa w emisjii związków azotu i fosforu do Bałtyku, red. J. Igras, M. Pastuszak, 41-108. Puławy: IUNG-PIB w Puławach, MIR w Gdyni.
• Kremer Anne Miek. 2013. Nutrient Budgets EU-27, Norway, Switzerland. Methodology and Handbook. Luxembourg: Eurostat/OECD, EC Eurostat, ver. 1.02, dostęp 17/05/2013.
• Kulawik Jacek. 2016. "Regulacje środowiskowe i innowacje a konkurencyjność". Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1 (346): 3-20, doi:10.5604/00441600.1196358.
• Matyka Mariusz. 2013. "Tendencje zmian zużycia nawozów mineralnych w Polsce na tle Unii Europejskiej". Roczniki Naukowe SERiA XV (3): 237-241.
• Matyka Mariusz. 2014. "Plonowanie wybranych gatunków roślin uprawnych w Polsce, Niemczech i 27 krajach Unii Europejskiej w latach 1961-2012". Roczniki Naukowe SERiA XVI (3): 183-187.
• Michalczyk Joanna. 2013. "Główne przesłanki bezpieczeństwa żywnościowego Polski i próba jego pomiaru". Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 315: 577-591.
• Mikuła Aneta. 2012. "Bezpieczeństwo żywnościowe Polski". Roczniki Naukowe Ekonomiki Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 99 (4): 577-591.
• Ochal Piotr. 2015. "Aktualny stan i zmiany żyzności gleb w Polsce". Studia i Raporty IUNG-PIB 45 (19): 9-25.
• OECD. 2006. "Environmental indicators for agriculture". OECD Publication Service 4 (3): 20.
• Prandecki Konrad. 2015. Zagrożenia środowiskowe pochodzenia rolniczego jako skutek efektów zewnętrznych. [W] Efekty zewnętrzne i dobra wspólne w rolnictwie- identyfikacja problemu, red. K. Prandecki, 68-89. Warszawa: IERiGŻ-PIB.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0009.8344