Klastry meblarskie na tle struktury przestrzennej przemysłu meblarskiego w Polsce

• Autorzy: Wojciech Dyba

Warianty tytułu

Furniture Clusters in the Spatial Structure of the Furniture Industry in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przemysł meblarski to ważna gałąź polskiej gospodarki, a meble w 2016 roku były jednym z trzech głównych produktów eksportowanych z Polski (obok samochodów i komponentów branży motoryzacyjnej oraz artykułów spożywczych). Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań nad strukturą przestrzenną przemysłu meblarskiego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem klastrów. Klastry rozumiane są dwojako: jako przestrzenne skupienia (koncentracje) firm meblarskich i zatrudnienia w meblarstwie, jak również jako sformalizowane porozumienia: inicjatywy i organizacje klastrowe zrzeszające podmioty branży meblarskiej na pewnym obszarze. Analizę przeprowadzono z wykorzystaniem zarówno metod wskaźnikowych (iloraz lokalizacji, wskaźnik koncentracji Florence'a), jak i metod klasycznie stosowanych w geografii ekonomicznej oraz metod ekonometrii przestrzennej - lokalnych związków przestrzennych stanowiących terytorialne rozwinięcie tzw. autokorelacji przestrzennej. Wyniki badania wskazują ponadprzeciętną - w stosunku do innych branż przemysłu - koncentrację przestrzenną przemysłu meblarskiego w Polsce: na poziomie regionalnym i subregionalnym (powiatowym, np. w południowej i środkowej Wielkopolsce oraz w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego). Inicjatywy i organizacje klastrowe są rozmieszczone na terenie siedmiu województw, nie tylko na tych obszarach, w których występują klastry - skupienia firm meblarskich. Szczegółowa analiza zrzeszonych w nich przedsiębiorstw oraz ich funkcjonowania pozwala jednak stwierdzić, że jakkolwiek zatrudnienie w trzech największych klastrach stanowi ok. 20% zatrudnienia w kraju, w meblarskich inicjatywach i organizacjach klastrowych zrzeszonych jest mniej niż 1% firm obejmujących niespełna 1% wszystkich osób zatrudnionych w meblarstwie w Polsce. (abstrakt oryginalny)

EN

Furniture industry is an important branch of Polish economy. Furniture in 2016 is third in the ranking of products exported from Poland (with the first and second position occupied by cars and automobile parts, and consumables). The aim of the article is to present the results of a study devoted to the spatial structure of furniture industry in Poland and a place and role of clusters in this structure. Clusters are understood twofold: as spatial concentrations of furniture companies and employment in furniture, but also as formalised cooperation agreements - furniture cluster initiatives and organisations located in certain areas. The analysis was conducted with the use of indicator methods (location quotient, Florence's concentration indicator) commonly used in economic geography, but also methods of spatial econometrics - local spatial associations being a territorial extension of spatial autocorrelation. The study showed the above average (as compared to other branches) spatial concentration of furniture industry in Poland: on the regional (voivodeships) and subregional (poviat) level, for example in the southern and central Wielkopolska and the western part of Warmia-Mazury. Cluster initiatives and organisations are located in seven regions, not only in the areas where spatial concentrations of furniture companies are present. The study showed that three biggest clusters of furniture employed 20% of all employees of this branch and were important in the structure of furniture industry in Poland. However, less than 1% of furniture companies, employing less than 1% of furniture employees are actually associated in cluster initiatives and organisations.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek meblarski; Klastry; Struktura przestrzenna; Analiza wskaźnikowa; Wyniki badań

EN

Furniture market; Business cluster; Spatial structure; Ratio analysis; Research results

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2017
• Tom: 31
• Numer: nr 1 Przemiany strukturalne wybranych sektorów gospodarki = Structural Changes in Selected Sectors of the Economy
• Strony: 38--51

Twórcy

autor

Wojciech Dyba

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Anselin, L. (1988). Spatial Econometrics: Methods and Models. Dordrecht: Kluwer.
• Anselin, L. (1995). Local indicators of Spatial Association-LISA. Geographical Analysis, 27, 93-115.
• Brodzicki, T., Szultka, R. (2002). Koncepcja klastrów a konkurencyjność przedsiębiorstw. Organizacja i Kierowanie, 4(110), 45-60.
• Brodzicki, T., Kuczewska, J. (red.) (2013). Klastry i polityka klastrowa w Polsce: konkurencyjność przedsiębiorstw, sektorów i regionów. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Cliff, A.D., Ord, J.K. (1973). Spatial autocorrelation. London: Pion.
• Cruz, S.C.S., Teixeira, A.A.C. (2010). The Evolution of the Cluster Literature: Shedding Light on the Regional Studies - Regional Science Debate. Regional Studies, 44(9), 1263-1288
• Czapliński, P., Rachwał, T., Tobolska, A., Uliszak, R. (2013). Geografia gospodarcza - przewodnik do ćwiczeń. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Dyba, W. (2012). Klasyfikacja rodzajowa i polityka wspierania klastrów gospodarczych w województwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 20, 73-86.
• Dyba, W. (2016a). Współpraca i przepływy wiedzy w organizacjach klastrowych w świetle polityki klastrowej UE - przykład badania relacji łączących przedsiębiorstwa z wykorzystaniem analizy sieciowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(1), 124-142.
• Dyba, W. (2016b). Knowledge flows in bottom-up and top-down cluster initiatives. Regional Studies, Regional Science, 3(1), 287-295.
• Dyba, W., Stryjakiewicz, T. (2014). Inicjatywy klastrowe jako szansa rozwoju przemysłu meblarskie- go w Polsce - przykład Swarzędzkiego Klastra Producentów Mebli. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 27, 181-196.
• Fajferek, A. (1966). Region ekonomiczny i metody analizy regionalnej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Gorynia, M., Jankowska, B. (2008). Klastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Gorynia, M., Jankowska, B., Owczarzak, R. (2007). Clusters - an attempt to respond to the globalisation challenge? The case of furniture cluster in Wielkopolska. Poznań University of Economics Review, 7(2), 5-28.
• Isard, W. (1965). Metody analizy regionalnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 16-19.
• Jędrysiak, A., Piwoni-Krzeszowska, E. (2012). Konkurencyjność klastrów meblarskich w Polsce na tle podobnych inicjatyw w Europie. Nauki o Zarządzaniu, 1(10), 102-116.
• Kalupa, R. (2007). Strategia rozwoju Wielkopolskiego Klastra Meblarskiego. Poznań: Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Kapuściński, M., Koszarek, M., Listwoń, M., Szultka, S. (2007). Strategia rozwoju Zachodnio- pomorskiego Klastra Drzewno-Meblarskiego. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Kopczewska, K. (2006). Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN. Warszawa: CeDeWu.
• Kossowski, T. (2009). Metody i modele ekonometrii przestrzennej. W: Z. Zwoliński (red.). GIS - platforma integracyjna geografii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 145-165.
• Kowalski, A.M. (2013). Znaczenie klastrów dla innowacyjności gospodarki w Polsce. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
• Mackiewicz, M., Kwiatkowski, M., Sętorek, A. (red.) (2015). Drewno i meblarstwo - raport końcowy. Badanie potencjału innowacyjnego i rozwojowego przedsiębiorstw funkcjonujących w obszarze inteligentnych specjalizacji województwa warmińsko-mazurskiego. Warszawa: Geoprofit, Ecorys.
• Martin, R., Sunley, P. (2003). Deconstructing clusters: chaotic concept or policy panacea? Journal of Economic Geography, 3(1), 5-35.
• Polskie meble - raport branżowy (2016). Biuro ekspertyz banku Pekao S.A. Warszawa.
• Porter, M.E. (1990). The competitive advantage of nations. New York: Macmillan.
• Rachwał, T. (2010). Struktura przestrzenna i działowa przemysłu Polski na tle Unii Europejskiej w dwudziestolecie rozpoczęcia procesów transformacji systemowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 16, 106-124.
• Ratajczak-Mrozek, M., Herbeć, M. (2013). Active and inactive clusters In Polish furniture industry. The industrial network approach. Intercathedra, 29(3), 85-94.
• Skawińska, E., Zalewski, R.I. (2009). Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjności i innowacyjności regionów. Świat - Europa - Polska. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Stryjakiewicz, T. (1999). Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji systemowej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 128-131.
• Suchecki, B. (red.) (2010). Ekonometria przestrzenna - metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Troc, M. (1991). Ćwiczenia z geografii przemysłu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Szultka, S., Koszarek, M., Piwowarczyk, D. (red.) (2005). Wstępna analiza trzech potencjalnych klastrów w województwie zachodniopomorskim. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20801653.311.3