Bakterie jako czynnik degradacji drewna archeologicznego

• Autorzy: Katarzyna Królikowska-Pataraja , Magdalena Broda

Warianty tytułu

Bacteria as a Factor Contributing to the Degradation of Archaeological Wood

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Bakterie rozkładające materię organiczną pełnią w środowisku niezwykle istotną funkcję, przyczyniając się do obiegu pierwiastków w przyrodzie. Tym samym są one także przyczyną degradacji cennych dla człowieka obiektów o wartości historycznej i kulturowej, jak drewniane zabytki, pochodzące sprzed wielu wieków, zachowane w ziemi czy w zbiornikach wodnych. Pierwszym krokiem na drodze ograniczenia biodegradacji cennych zabytków jest rozpoznanie niszczących je czynników biologicznych. Celem badań była w związku z tym identyfikacja bakterii zasiedlających drewno archeologiczne, pochodzące z Jeziora Lednickiego (fragmenty pali mostu "poznańskiego", X-XI w.) oraz z Jeziora Gągnowskiego (drewnianej przeprawy mostowej, X w.). Wyniki, w połączeniu z analizą stopnia degradacji zabytkowej tkanki drzewnej, stanowić będą punkt wyjścia do dalszych badań, których celem jest zaproponowanie skutecznych metod ochrony obiektów drewnianych przed zniszczeniem. (abstrakt oryginalny)

EN

Bacteria decomposing organie matter have a very significant function of contributing to the circulation of elements in the nature. At the same time, they cause the degradation of precious artefacts of historical and cultural value, e.g., wooden structures created many centuries ago, preserved in soil or water reservoirs. Recognition of this destructive biological factor is the first step in curbing biodegradation of precious human artefacts. Due to the above, the studies focused on the identification of bacteria inhabiting archaeological wood collected from the Lednickie Lake (pieces of stiles of the Poznań Bridge, which functioned between 10th and 11th centuries) and Gągnowskie Lake (wooden river crossing, 10th century). The results of the studies combined with the analysis of the degradation of historical wooden structures will be a starting point for further studies aimed at the development of effective methods for the protection of wooden artefacts from destruction. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Archeologia; Biodegradacja; Wyniki badań

EN

Archaeology; Biodegradation; Research results

• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 4
• Strony: 3--6

Twórcy

autor

Katarzyna Królikowska-Pataraja

• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

autor

Magdalena Broda

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Babiński L. (2009), Wybrane właściwości fizyczne drewna wykopaliskowego z Biskupina. Stan i perspektywy zachowania drewna Biskupińskiego. Biskupin 2009, s. 149-174.
• [2] Bjordal C.G., Nilsson, T., Daniel, G. (1999), Microbial decay of waterlogged wood found in Sweden applicable to archaeology and conservation. International Biodeterioration & Biodegradation 43, 63-73.
• [3] Blanchette R.A. (2000), A review of microbial deterioration found in archaeological wood from different environments. International Biodeterioration & Biodegradation 46: 189-204.
• [4] Blanchette R.A., Hoffmann P. (1994), Degradation process in waterlogged archaeological wood. In: P. Hoffmann (ed.), Proc. 5th ICOM-WOAM Conference, Portland/Maine 1993, red. Hoffmann P., Daley T., Grant T., ICOM, Bremerhaven, 111-137.
• [5] Gajewska J., Krajewski A., Witomski P. (2005), Stan zachowania drewnianych fundamentów (kaszyc) twierdzy Wisłoujście. W: Badania i konserwacja drewna archeologicznego. Red. W. Prądzyński. Poznań 2005, s. 107-115.
• [6] Gajewska J., Borkowski A., Babiński L. (2009), Mikroorganizmy zasiedlające wykopaliskowe drewno dębu z Biskupina. W: Stan i perspektywy zachowania drewna biskupińskiego. Biskupin 2009, s. 209-218.
• [7] Kim Y.S., Singh A.P. (2000), Micromorphological characteristics of wood biodegradation in wet environments: a review. IAWA Journal, Vol. 21 (2), 2000: 135-155.
• [8] Krajewski A., Królikowska-Pataraja K. (2005), Czynniki biodegradacji mokrego drewna archeologicznego przed i po konserwacji. W: Badania i konserwacja drewna archeologicznego, red. W. Prądzyński, Poznań 2005, s. 57-70.
• [9] Kundzewicz A., Gajewska J.K., Górska E.B., Jaśkowska H., Rekosz-Burlaga H.S. (1993), Colonization of pine wood (Pinus sylvestris L.) in waterlogged gleysoil by microorganisms. Folia Forestalia Polonica, Seria B, 24, s. 37-45.
• [10] Nilsson T., Singh A.P. (1984), Cavitation bacteria. International Research Group Wood Preservation IRG/WP Document No. 1235.
• [11] Nilsson T., Daniel G. (1983a), Formation of soft rot cavities in relation to concentric layers in wood fibre walls. International Research Group on Wood Preservation, Doc. No. IRG/WP/1184.
• [12] Zborowska M., Spek-Dźwigała A., Waliszewska B., Prądzyński W. (2004), Ocena stopnia degradacji obiektów archeologicznych z najcenniejszych znalezisk wielkopolskich. W: Badania i konserwacja drewna archeologicznego, red. W. Prądzyński. Poznań 2005.
• [13] Witomski, P. (2009), Czynniki powodujące rozkład drewna archeologicznego. W: Stan i perspektywy zachowania drewna biskupińskiego, red. Babiński L., Biskupin 2009, 77-96.
• [14] Xiao, Y., A.P. Singh, Wakeling R.N. (1998), Visualising bacteria in wood using confocal laser scanning microscopy (CLSM). International Research. Group Wood Preservation. IRG/WP Document No. 98-10272.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2016.4.1