Proces tworzenia konstytucyjnej formuły określającej zakres ochrony życia człowieka

• Autorzy: Tomasz Kalita

Warianty tytułu

The Process of Creating the Constitutional Formula Specifying the Scope of Human Life Protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym artykule w sposób szczegółowy przedstawiono przebieg prac nad tworzeniem konstytucyjnej formuły określającej granice ochrony życia człowieka. Rozpatrywanie działań ukierunkowanych na stworzenie takiego przepisu pozwoliło na ukazanie, już na tym etapie, pluralizmu światopoglądowego, w wyniku którego zwykła procedura tworzenia normy prawnej przerodziła się w dyskurs o charakterze ideowo-politycznym. Analiza polemiki polityków i ekspertów dotyczącej kształtu normy prawnej określającej zakres konstytucyjnej ochrony życia umożliwiła zrozumienie okoliczności powstania jej finalnego produktu, jakim jest art. 38 Konstytucji z 1997 r. Jedni mogą stwierdzić, iż artykuł ten jest zdobyczą, a inni, że efektem ubocznym demokracji. Należy jednak zauważyć, jak istotne w tym wszystkim były przeobrażenia systemowe i jak wielkie zaszły zmiany w dziedzinie praw podstawowych (i nie tylko), a w szczególności w zakresie konstytucyjnej ochrony życia. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents in detail the course of works on creating the constitutional formula delineating the borders of human life protection. A study of the process aimed at creating this regulation demonstrates, already at that stage, pluralism of views as a result of which an ordinary procedure of establishing a legal norm turned into a discourse of an ideological and political character. On the basis of the analysis of polemics among politicians and experts concerning the form of the legal regulation specifying the scope of constitutional protection of life, it is possible to understand the circumstances of emergence of its final product, that is Article 38 of the Constitution of 1997. Some may claim that this Article is an achievement, while others may argue that it is a by-product of democracy. However, it is worth noticing the significance of the system transformation in this process and an enormous change in the area of fundamental rights (and not only) and specifically in constitutional protection of life. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Prawo konstytucyjne; Konstytucja; Konstytucja RP; Ochrona praw człowieka; Prawa obywatelskie

EN

Human rights; Constitutional law; Constitution; RP Constitution; Human rights protection; Civil Rights

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 36
• Strony: 77--97

Twórcy

autor

Tomasz Kalita

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Filia w Stalowej Woli

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
• Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 67, poz. 336).
• Ustawa konstytucyjna z dnia 22 kwietnia 1994 r. o zmianie ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1994 r. Nr 61, poz. 251).
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169).
• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526).
• Chruściak R., Podstawowe problemy przyszłej konstytucji w debacie Zgromadzenia Narodowego, "Państwo i Prawo" nr 1, (1995).
• Chruściak R., Ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP - przebieg prac parlamentarnych, [w:] Chruściak R., Mołdawa T., Wojtaszczyk K., Zieliński E., Polski system polityczny w okresie transformacji, Warszawa 1995.
• Grabowski R., Prawo do ochrony życia w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2006.
• Grześkowiak A., Aksjologia projektu Konstytucji RP, [w:] Ocena projektu Konstytucji RP Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Materiały z sympozjum Lublin 16 grudnia 1995 r., red. Krukowski J., Lublin 1996.
• Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn IX, Warszawa 1995.
• Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn X, Warszawa 1995.
• Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XI, Warszawa 1996.
• Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XII, Warszawa 1996.
• Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XLV, Warszawa 1997.
• Kubiak J., Działalność ONZ na rzecz zniesienia lub ograniczenia stosowania kary śmierci i odniesienia do praktyki w Polsce, "Palestra" nr 7-9, (1981).
• Posiedzenie Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego (26 stycznia 1995 r.), Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XII, Warszawa 1996.
• Posiedzenie Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego (26 stycznia 1995 r.), Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XII, Warszawa 1996.
• Posiedzenie Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego (27 stycznia 1995 r.), Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn XII, Warszawa 1996.
• Posiedzenie Podkomisji praw i obowiązków obywateli (30 listopad 1994 r.), Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn X.
• Projekt grupy obywateli oparty podpisami 959 270 osób posiadających czynne prawo wyborcze do Sejmu i wniesiony w dniu 5 września 1994 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 7, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1.
• Projekt jednolity Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (w ujęciu wariantowym) z dnia 20 stycznia 1995 r., [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 2, Warszawa 1997.
• Projekt jednolity Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 1996 r., [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 2.
• Projekt Karty Praw i Wolności, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, I kadencja, Druk Sejmowy nr 580.
• Projekt podpisany przez grupę 58 członków Zgromadzenia Narodowego i złożony w dniu 24 marca 1993 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 3, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 1.
• Projekt podpisany przez grupę 58 członków Zgromadzenia Narodowego i złożony w dniu 30 kwietnia 1993 r., [w:] Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1993, Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego.
• Projekt podpisany przez grupę 58 członków Zgromadzenia Narodowego i złożony w dniu 24 marca 1993 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 3, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1.
• Projekt podpisany przez grupę 58 członków Zgromadzenia Narodowego i złożony w dniu 30 kwietnia 1993 r., [w:] Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1993, Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Warszawa 1993.
• Projekt podpisany przez grupę 60 członków Zgromadzenia Narodowego i wniesiony w dniu 9 maja 1994 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 6, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1.
• Projekt podpisany przez grupę 61 członków Zgromadzenia Narodowego i wniesiony w dniu 30 kwietnia 1993 r., [w:] Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1993, Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Warszawa 1993.
• Projekt podpisany przez grupę 63 członków Zgromadzenia Narodowego i wniesiony w dniu 30 kwietnia 1993 r., [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1.
• Projekt podpisany przez grupę 68 członków Zgromadzenia Narodowego i wniesiony w dniu 9 maja 1994 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 2, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1.
• Projekt podpisany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę i złożony w dniu 9 maja 1994 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 1, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. R. Chruściak, cz. 1, Warszawa 1997.
• Projekt przygotowany przez Komisję Konstytucyjną Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Projekty konstytucyjne 1989-1991, oprac. Kallas M., Warszawa 1992.
• Projekt przygotowany przez Komisję Konstytucyjną Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Projekty konstytucyjne 1989-1991, oprac. Kallas M., Warszawa 1992.
• Projekt przygotowany przez komisję konstytucyjną składającą się z przedstawicieli ugrupowań tworzących Przymierze dla Polski (Porozumienie Centrum, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Porozumienie Ludowe, Ruch dla Rzeczypospolitej, Koalicja Konserwatywna), [w] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 1.
• Projekt uchwalony przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego w dniu 16 stycznia 1997 r. i zawarty w sprawozdaniu Komisji o projekcie Konstytucji RP, przedłożonym Zgromadzeniu Narodowemu (druk ZN nr 14), [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 2.
• Projekty konstytucyjne 1989-1991, oprac. Kallas M., Warszawa 1992.
• Uchwała Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego z dnia 18 maja 1994 r. w sprawie zakresu prac stałych podkomisji Komisji Konstytucyjnej, [w:] Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, Biuletyn VII, Warszawa 1994.
• Uzasadnienie do projektu podpisanego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę i złożonego w dniu 9 maja 1994 r., Druk Zgromadzenia Narodowego nr 1, [w:] Projekty konstytucji 1993-1997, oprac. Chruściak R., cz. 1.
• Winczorek P., Nowa konstytucja: problem aksjologii, [w:] Winczorek P., Dyskusje konstytucyjne, Warszawa 1996.
• Wiśniewski L., Państwo a jednostka w projekcie Konstytucji RP, [w:] Projekt Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w świetle badań nauki prawa konstytucyjnego. Materiały konferencji. Gdańsk 7-9 marca 1997 r., red. Działocha K., Pułło A., Gdańsk 1998.