Luka kreatywności

• Autorzy: Anna Lipka

Warianty tytułu

Creativity Gap

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Społecznym celem gospodarki kreatywnej jest - znane już z historii myśli ekonomicznej - dążenie do "ukreatywnienia" jak największego wolumenu czasu jak największej liczby osób. Czas pracy wypełnia wykonywanie czynności zawodowych przewidzianych dla danego zawodu/specjalności. To one (a dokładniej zawody i specjalności ujęte w najnowszej polskiej klasyfikacji: KZiS 2016, opartej na Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08, rekomendowanym do badań w krajach UE przez Eurostat) stanowią obiekt badań. Celem badawczym (poznawczym) jest wykazanie, iż istnieje "luka kreatywności", tzn. wiele zawodów/specjalności z tej klasyfikacji nie ma charakteru kreatywnego, czyli nie jest zorientowanych na tworzenie wartości poznawczych i/lub estetycznych i/lub pragmatycznych (utylitarnych), zarówno wyróżnianych w psychologii twórczości, jak i uwzględnianych w raportach dotyczących ekonomii kreatywności. Cel metodyczny stanowi opracowanie sposobu pomiaru tak zdefiniowanej "luki kreatywności". Jako metodę badawczą zastosowano analizę treści wszystkich zawodów/specjalności z KZiS 2016 (w liczbie 2455, ujętych w 10 wielkich grup zawodów i specjalności, 43 dużych, 133 średnich i 445 elementarnych) oraz 15 obszarów gospodarki kreatywnej (reklama, architektura, rynek sztuki, rzemiosło artystyczne, wzornictwo przemysłowe, moda, film, muzyka, sztuki performatywne, przemysł wydawniczy, badania i rozwój, oprogramowanie, zabawki i gry analogowe, radio i telewizja, gry elektroniczne), wyodrębnionych przez J. Howkinsa - jednego z najważniejszych autorów rozważanej problematyki. W przypadku możliwości dokonania przyporządkowania zawodu/ specjalności do któregoś z tych obszarów określano rodzaj tworzonych wartości. W wyniku analizy stwierdzono, iż rodzaje tych wartości (poznawcze, estetyczne, pragmatyczne) niejednokrotnie współwystępują. Następnie przeprowadzono analizę ilościową. Przedstawiono autorską propozycję zoperacjonalizowania "luki kreatywności" jako różnicy pomiędzy 100% a wyrażonym w procentach udziałem zawodów/specjalności kreatywnych (w różnych obszarach) dla grupy wielkiej w KZiS 2016, do której zostały one zaszeregowane. Okazało się, iż tego rodzaju zdefiniowanie "luki kreatywności" jest bardzo użyteczne i dostarcza wiarygodnych wyników. Luka ta dla wszystkich zawodów/specjalności KZiS 2016 wynosi 87,5%. W przypadku aż sześciu grup wielkich: pierwszej (przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy), piątej (pracownicy usług i sprzedawcy), szóstej (rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy), ósmej (monterzy), dziewiątej (pracownicy wykonujący prace proste), dziesiątej (siły zbrojne), stwierdzono, że "luka kreatywności" wynosi 100%. Najniższa jej wielkość występuje dla grupy wielkiej siódmej (78,9%), drugiej (79,2%) i trzeciej (85,8%), czyli dla: robotników przemysłowych i rzemieślników; specjalistów; techników i innego średniego personelu. Najbardziej "nasyconym" kreatywnymi zawodami/specjalnościami jest rzemiosło artystyczne (22,1-procentowy udział w ogólnej liczbie kreatywnych zawodów/specjalności), przemysł wydawniczy (20,8%) oraz badania i rozwój (19,5%). Z pewnością tok przeprowadzonego postępowania badawczego może być doskonalony. Warto byłoby - ze względu na poznawcze walory porównywania wyników w czasie w związku ze stałymi aktualizacjami klasyfikacji zawodów i specjalności - ten tok wystandaryzować, tym bardziej iż określanie kreatywnych zawodów/specjalności jest ważne dla statystyki zatrudnienia w gospodarce kreatywnej, a także - dla poradnictwa zawodowego (kształtowania świadomości osób podejmujących decyzje zawodowe na temat zróżnicowania udziału kreatywnych treści w poszczególnych zawodach/specjalnościach).(abstrakt oryginalny)

EN

The social purpose of creative economy is - which is already known from the history of economic thought - the pursuit of making the largest possible volume of time of the largest possible number of people creative. Working time is filled with professional activities dedicated for a given profession/specialty. It is those activities (or more precisely, the professions and specialties included in the latest Polish classification: KZiS 2016, based on the International Standard Classification of Occupations ISCO-08, recommended for research in EU countries by Eurostat) which are the subject of research. The objective of the research (cognitive objective) is to demonstrate that there is a "creativity gap", i.e. many professions/specialties from that classification are not creative by nature, which means they are not orientated on creating cognitive and/or aesthetic and/or pragmatic (utilitarian) values, both recognized in the psychology of creativity, and included in reports on the economics of creativity. The methodological objective is the development of a measuring method for the "creativity gap" defined that way. The research method applied was the analysis of the content of all professions/specialties from KZiS 2016 (in the number of 2455, categorized as 10 major groups of occupations and specialties, 43 large, 133 medium-sized and 445 elementary ones) and 15 areas of creative economics (advertising, architecture, art market, handicraft, industrial design, fashion, film, music, performing arts, publishing industry, research and development, software, toys and analogue games, radio and television, electronic games), extracted by J. Howkins - one of the most important authors in the subject under consideration. If a profession/specialty could be assigned to one of those areas, the type of created value was determined. Upon analysis, it was concluded that various types of values (cognitive, aesthetic, pragmatic) often coexist. Next, a quantitative analysis was performed. "Creativity gap" was operationalized as the difference between 100% and a percentage participation of the creative professions/specialties (in different areas) for a large group in KZiS 2016, to which they were classified. It turned out that this way of defining "creativity gap" is very useful and provides reliable results. The gap for all professions/specialties of KZiS 2016 equals 87.5%. In the case of as many as six large groups: the first (the representatives of public authorities, senior officials and managers), the fifth (service employees and vendors), sixth (farmers, gardeners, foresters and fishermen), eighth (assemblers), ninth (employees performing simple work), tenth (the armed forces), it was found that the "creativity gap" equals 100%. Its lowest value occurs for the seventh large group (78.6%), second large group (79.2%) and third large group (85.8%), that is: for industrial workers and craftsmen; specialists; technicians and other medium level personnel. The groups which are the most "saturated" with creative professions/specialties are handicraft (22.1% of the total number of creative professions/specialties), publishing industry (20.8%) and research and development (19.5%). The course of the performed test procedure may certainly be improved. It would be worthwhile - due to the cognitive effects of comparing results over time, as a result of constant updates of the classification of occupations and specialties - to standardize that course, all the more so as specifying creative professions/specialties is important for the employment statistics in the creative economy, as well as for vocational guidance (to shape the awareness of persons making professional decisions about the diversity of the creative content share in particular professions/specialties).(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka kreatywna; Klasyfikacja zawodów; Kreatywność

EN

Creative economy; Occupations classification; Creativity

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2 (14)
• Strony: 73--87

Twórcy

autor

Anna Lipka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Bryl M., 2016, Rynek sztuki w Polsce. Poradnik dla kolekcjonerów i inwestorów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Creativity, Culture and Education Series, "The Culture and Creative Industries: a literature review", drugie wydanie, http://www.creativitycultureeducation.org/data/files/cce-lit-review-creative-cultural-industries-257.pdf.
• DCMS, 2014, Creative Industries: Focus on Employement, https://www.gov.uk/gouverment/uploads/system/uploads/attachment-data/file/324530/Creative-Industrue---Focus-on-Employment.pdf (data: 26.03.2016).
• Florida R., 2010, Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Giza-Poleszczuk A., 2001, Przestrzeń społeczna, [w:] Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A. (red.), Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Higgs P., Cunningham S., 2008, Creative Industries Mapping: Where have we come from and where are we going?, Creative Industrie Journal, vol. 1, no. 1, s. 7-30.
• Howkins J., 2002, The Creative Economy. How People Make Money from Ideas, Penguin, London.
• Klasik A., 2010, Od sektora kultury do przemysłów kreatywnych, [w:] Gwóźdź A. (red.), Od przemysłów kultury do kreatywnej gospodarki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Lipka A., 2012, Ekonomia kreatywności - z pogranicza kreatologii i ekonomii, [w:] Lipka A., Waszczak S. (red.), Jakość kapitału ludzkiego jako stymulator wzrostu społeczno-gospodarczego, Studia Ekonomiczne - Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Łagosz M., 2007, Realność czasu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Nęcka E., 2012, Psychologia twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot. Throsby D., 2010, Ekonomia i kultura, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Towse R., 2011, Ekonomia kultury. Kompendium, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• UNCTAD, 2008, Creative Economy Report 2008.
• The Challenge of Assessing the Creative Economy: Towards Informed Policy-making, Geneva.
• UNCTAD, 2010, Creative Economy. Report. http://www.unctad.org/Templates/webflyer.asp?docid=14229&intItemID=5763&lang=1&mode=downloads.
• UNDP, UNESCO, 2013, Creative Economy Report 2013. United Nations Development Programme, New York.
• Ustawa z 7 listopada 2016 r. dot. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy, Dz.U., poz. 1876.
• WIPO, 2003, Guide on Surveying the Economic Contribution of the Copyright-based Industries, http://www.wipo.int/endocs/pubdocs/en/copyright/893/wipo,pub,893.pdf, data: 23.03.2016.
• Zawadzki K., 2016, Praca i wynagrodzenia w gospodarce kreatywnej. Uwarunkowania - specyfika - ewolucja, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2017.2.05