Wyniki wyborów w Austrii w latach 2015-2016 w kontekście kryzysu imigracyjnego oraz odradzania się ksenofobii i nacjonalizmu

• Autorzy: Tomasz Dobrowolski

Warianty tytułu

The Results of Austrian Elections in 2015 and 2016 in the Context of the Migration Crisis and the Rebirth of Xenophobia and Nationalism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza rozległych polityczno-kulturowych skutków wywołanych w Austrii przez europejski kryzys imigracyjny, a w szczególności - jego wpływu na wyniki wyborów do tamtejszych sejmów krajowych w 2015 r. oraz przeprowadzonych rok później wyborów prezydenckich. Badania opinii publicznej pokazują, iż w 2015 r. doszło w tym państwie do dramatycznego wzrostu negatywnego stosunku do imigrantów i uchodźców. Miało to ogromny wpływ na krajową scenę polityczną: prawicowa populistyczna Austriacka Partia Wolnościowa (FPÖ) zdołała odnieść ogromny sukces we wszystkich czterech wyborach do sejmów krajowych przeprowadzonych w 2015 r. w Austrii.
W opinii autora za radykalizację austriackiego społeczeństwa odpowiedzialny jest nie obecny europejski kryzys imigracyjny, ale raczej kombinacja innych czynników, takich jak obawa o pogorszenie się wysokiego standardu życia w konsekwencji procesów globalizacyjnych i ksenofobiczny stosunek znaczącej części austriackiego społeczeństwa do setek tysięcy cudzoziemców, którzy w ostatnich dziesięcioleciach napłynęli do Austrii. Owi obcokrajowcy postrzegani są jako zagrożenie dla krajowego rynku pracy, rosnące obciążenie dla budżetu federalnego, a także zagrożenie dla austriackiej tożsamości narodowej. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to analyze the excessive political-cultural consequences of the European migration crisis in Austria, especially its impact on the results of state elections held in that country in 2015 and presidential election held in 2016. The research shows that in 2015 the dramatic growth of negative stances towards immigrants and refugees took place in the Austrian society. This had a very important impact on the national political scene, as a right-wing populist party, namely Freedom Party of Austria (FPÖ) managed to achieve a great electoral success in all four state elections held in 2015 in Austria, detriment of other, moderate, political parties.
According to the opinion of the author, rather than the current refugee crisis, the combination of other factors is responsible for the radicalization of Austrian society, such as: fear of worsening of a very high living standard due to globalization as well as a xenophobic attitude of significant parts of the Austrian population towards hundreds of thousands of foreigners coming to Austria in the last decades. What is more, those foreigners are perceived as a threat for the domestic labour market, a growing burden on the federal budget as well as a threat for the Austrian national identity. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ksenofobia; Nacjonalizm; Kryzys migracyjny

EN

Xenophobia; Nationalism; Migrant crisis

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 4 Między wolnością a bezpieczeństwem : w poszukiwaniu europejskich priorytetów
• Strony: 53--77

Twórcy

autor

Tomasz Dobrowolski

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, doktorant

Bibliografia

• A. Siwek, Media o uchodźcach. "Albo rozczulanie się, albo rasizm. Brakuje balansu", http://wiadomosci.wp.pl/kat,1329,title,Media-o-uchodzcach-Albo-rozczulanie-sie-albo-rasizm-Brakuje-balansu,wid,17848 432,wiadomosc.html [dostęp: 05.02.2016].
• W.T. Bauer, Zuwanderung nach Österreich, Wien 2008, s. 4-7, http://www.politikberatung.or.at/uploads/media/Zuwanderung- -nach-Oesterreich.pdf [dostęp: 20.12.2015].
• S. Van Gilder Cooke, Austria - Europe's right wing: a nation-by-nation guide to political parties and extremist groups, "Time", http://content.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2085728_2085727_2085702,00.html [dostęp: 30.01.2016]
• M. Dolezal, S. Hutter, B. Wüest, Exploring the new cleavage across arenas and public debates: design and methods, [w:] H. Kriesi et al., Political Conflict in Western Europe, Cambridge-New York-Melbourne-Madrid- Cape Town-Singapore-São Paulo-Delhi-Mexico City 2012, s. 52
• P. Hainsworth, The Extreme Right in Western Europe, New York-London 2008, s. 38-39
• D. Art, Inside the Radical Right. The Development of Anti-Immigrant Parties in Western Europe, Cambridge-New York-Melbourne- Madrid-Cape Town-Singapore-São Paulo-Delhi-Tokyo-Mexico City 2011, s. 106-107
• R. Wodak, R. de Cillia, M. Reisigl, K. Liebhart, The Discursive Construction of National Identity, Edinburgh 2009, s. 195
• September 11, Terrorist Attacks, and U.S. Foreign Policy, red. D.J. Caraley, New York 2002
• A. Langley, September 11: Attack on America, Minneapolis 2006.
• B. Hoffman, The 7 July 2005 London Bombings, [w:] B. Hoff man, F. Reinares, The Evolution of the Global Terrorist Threat: from 9/11 to Osama bin Laden's Death, New York 2014, s. 192-223
• P. Zimonjic, Into the Darkness: an Account of 7/7, London 2008.
• P. Hamilos, The worst Islamist attack in European history, "The Guardian", http://www.theguardian.com/world/2007/oct/31/spain [dostęp: 20.05.2016]
• F. Reinares, The 2004 Madrid train bombings, [w:] B. Hoff man, F. Reinares, op. cit., s. 29-60.
• A. Borchgrevink, A Norwegian Tragedy: Anders Behring Breivik and the Massacre on Utøya, Cambridge-Malden 2013
• Å. Seierstad, One of Us. The Story of Anders Breivik and the Massacre in Norway, New York 2015
• U. Turrettini, The Mystery of the Lone Wolf Killer: Anders Behring Breivik and the Threat of Terror in Plain Sight, New York 2015.
• Toulouse shootings: a timeline of events, "The Guardian", https://www.theguardian.com/world/2012/mar/22/toulouse-shootings-timeline-mohamed- merah [dostęp: 18.07.2016].
• A. Withnall, J. Lichfield, Charlie Hebdo shooting: at least 12 killed as shots fired at satirical magazine's Paris office, "Independent", http://www.independent.co.uk/news/world/europe/charlie-hebdo-shooting-10-killed-as-shots-fired-at-satirical-magazineheadquarters-according-to-9962337.html [dostęp: 20.05.2016]
• Paris attacks: day after atrocity - as it happened, "The Guardian", http://www.theguardian.com/world/live/2015/nov/14/paris-terror-attacks-attackers-dead-mass-killing-live-updates [dostęp: 20.05.2016].
• J. Żakowski, Cztery fronty wolności, "Polityka", http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/200964,1,czy-wolnosc-staje-sie-dla-nas-ciezarem.read [dostęp: 17.06.2016];
• Turning right, "The Economist", http://www.economist.com/news/briefing/21592666-parties-nationalist-right-are-changing-terms-european-political-debate-does [dostęp: 19.06.2016]
• N. Gutteridge, MAPPED: shocking march of the far-right across Europe as migration fears reach fever pitch, "Express", http://www.express.co.uk/news/world/629022/EU-migration-crisis-far-right-parties-Europe-Germany-Sweden-France [dostęp: 19.06.2016]
• J. Jaskiernia, Bezpieczeństwo państwa a ochrona praw i wolności jednostki, [w:] Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, red. J. Symonides, Warszawa 2010, s. 274-289;
• B. Skłodowski, Konflikt pomiędzy bezpieczeństwem a prawami podstawowymi w przestrzeni wolności bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej. Aspekty aksjologiczne i funkcjonalne, "e-Politikon" 2013, nr 6, s. 142-161, Ośrodek Analiz Politologicznych UW, http://oapuw.pl/e-politikon-nr-62013 [dostęp: 17.06.2016].
• B. Wedeman, Fleeing slavery for uncertainty: one Eritrean migrant's story, CNN, http://edition.cnn.com/2015/05/15/europe/migrant-slavery-eritrea [dostęp: 17.01.2016].
• P.-P. Volf, Der Politische Flüchtling als Symbol der Zweiten Republik. Zur Asyl- und Flüchtlingspolitik seit 1945, "Zeitgeschichte" 1995, z. 11-12, s. 415-435.
• S.P. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tłum. H. Jankowska, Warszawa 1997, s. 311-326.
• B. Hall, ISIS. Państwo Islamskie. Brutalne początki armii terrorystów, tłum. P. Wolak, Warszawa 2015
• P. Cockburn, Państwo Islamskie, tłum. M. Bielik, Warszawa 2015.
• N. Mappes-Niediek, Wer anzeigt, wird bedroht, "Frankfurter Rundschau", http://www.fr-online.de/digital/hass-postings-in-oesterreich-wer-anzeigt--wird-bedroht,1472406,31349624.html [dostęp: 25.12.2015].
• N. Gresch, et al., Tu felix Austria? The headscarf and the politics of 'non-issues', "Social Politics" 2008, vol. 15, nr 4, s. 413.
• M. Krzyżanowski, From anti-immigration and nationalist revisionism to islamophobia: continuities and shifts in recent discourses and patterns of political communication of the Freedom Party of Austria (FPÖ), [w:] Right-Wing Populism in Europe: Politics and Discourse, red. R. Wodak, M. Khosravinik, B. Mral, London-New Delhi-New York-Sydney 2013, s. 141
• J. McHugh, How the EU migrant crisis is fueling right-wing politicians and refugee policies in Europe, International Business Times, http://www.ibtimes.com/how-eu-migrant-crisisfueling-right-wing-politicians-refugee-policies-europe-2071326 [dostęp: 25.11.2015].
• N. Horaczek, C. Reiterer, HC Strache. Sein Aufstieg. Seine Hintermänner. Seine Feinde, Wien 2009, s. 27-68.
• T. Prior, Burgenland: Die Methode Hans Niessl, Die Presse, http://diepresse.com/home/politik/innenpolitik/4650716/Burgenland_Die-Methode-Hans-Niessl- [dostęp: 30.01.2016];
• G. Oswald, Weissensteiner N., ÖVP will Flüchtlingen ab 37.500 Ansuchen Einreise verweigern, derStandard.at, http://derstandard.at/2000029485523/Experte-Obwexer-Asyl-Obergrenze-grund saetzlich-moeglich?ref=rec [dostęp: 30.01.2016].
• J. Park, Europe's Migration Crisis, Council on Foreign Relations, http://www.cfr.org/migration/europes-migration-crisis/p32874 [dostęp: 20.12.2015]
• L. Sly, 8 reasons Europe's refugee crisis is happening now, "The Washington Post", https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2015/09/18/8-reasons-why-europes-refugee-crisis-is-happeningnow [dostęp: 24.12.2015];
• R. Misik, Die zwei Realitäten Europas, "Zeit Online", http://www.zeit. de/wirtschaft/2015-09/dublin-fluechtlinge-asylpolitik-hilfsbereitschaft [dostęp: 25.12.2015];
• I. Brickner, Flüchtlinge: Wie mehrheitsfähig ist die Hilfsbereitschaft wirklich?, derStandard. at, derstandard.at/2000022148634/Fluechtlinge-Wie-mehrheitsfaehig-ist-die-Hilfsbereitschaftwirklich [dostęp: 25.12.2015].
• G. Botz, The short- and long-term effects of the authoritarian regime of Nazism in Austria: the burden of a 'second dictatorship', [w:] Totalitarian and Authoritarian Regimes in Europe: Legacies and Lessons from the Twentieth Century, red. J.W. Borejsza, K. Ziemer, New York 2006, s. 188.
• J. Sroka, Analiza funkcjonowania instytucji dialogu społecznego na poziomie województw. Raport z badań wojewódzkich komisji dialogu społecznego, Warszawa 2009, s. 13-15, http://www.dialog.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/Broszury/Analiza_funkcjonowania_instytucji_ dialogu_WKDS_J_Sroka_z..pdf [dostęp: 26.12.2015].
• A. Pelinka, Changing minds and political institutions: political development in Austria since 1945, Dokumentationsarchivs des österreichischen Widerstandes, http://www.doew.at/cms/download/9h65u/pelinka.pdf [dostęp: 26.12.2015];
• F. Plasser, P.A. Ulram, Trends and ruptures: stability and change in Austrian voting behavior 1986-1996, [w:] G. Bischof, A. Pelinka, F. Karlhofer, The Vranitzky Era in Austria, New Brunswick 1999, s. 31-55
• B. Michalak, Kształt i zmiana austriackiego systemu partyjnego w latach 1945-1999, "Athenaeum" 2003, nr 11, s. 22-32
• P. Sarnecki, System konstytucyjny Austrii, Warszawa 1999, s. 36-40;
• M.M. Howard, Can populism be suppressed in a democracy? Austria, Germany, and the European Union, "East European Politics and Societies" 2000, vol. 14, nr 2, s. 22-25.
• I. Bonavida, Die "Neos"-Liberalen, Die Presse, http://diepresse.com/home/politik/innenpolitik/1303009/Die-NeosLiberalen [dostęp: 24.02.2015]
• M. Allinson, Germany and Austria since 1814, Abingdon-New York 2014, s. 206
• S. van Kessel, Populist Parties in Europe: Agents of Discontent?, Basingstoke 2015, s. 35
• E. Micklin, The Austrian parliament and EU aff airs. Gradually living up to its legal Potential, [w:] The Palgrave Handbook of National Parliaments and the European Union, red. C. Heff tler et al., Basingstoke 2015, s. 389
• S. Löwenstein, Große Koalition, großer Verdruss, "Frankfurter Allgemeine Zeitung", http://www.faz.net/aktuell/politik/ausland/europa/oesterreich-regierungsparteien-verlierendeutlich- 13623040.html [dostęp: 8.01.2016]
• W. Müller, Franz Voves und sein rätselhaftes Opfer, derStandard.at, http://derstandard.at/2000017389928/Franz-Voves-und-sein-raetselhaftes-Opfer [dostęp: 10.01.2016];
• W. Müller, G. Oswald, Schwarz-Rot in der Steiermark: Schützenhöfer weist Erpressungsvorwürfe zurück, derStandard.at, http://derstandard.at/2000017295222/Steirische-Koalition-Spekulationenueber- Landeshauptmann-Deal-und-Streit-zwischen-OeVP [dostęp: 21.01.2016].
• W. Weisgram, Hans Niessl und sein pannonisches Credo: Hauptsach', sicher, derStandard.at, http://derstandard.at/2000013295906/Hans-Niessl-und-sein-pannonisches-Credo- Hauptsach-sicher [dostęp: 9.01.2016]
• O. Pink, Porträt: Hans Niessl - ein rechter Sozialdemokrat, Die Presse, http://diepresse.com/home/politik/innenpolitik/4772806/Portraet_Hans-Niessl-ein- -rechter-Sozialdemokrat [dostęp: 9.01.2016]
• R. Schwaiger, Traurige Sieger, Profil, http://www.profil.at/oesterreich/rosemarie-schwaiger-traurige-sieger-landtagswahlen-burgenland-5671364 [dostęp: 8.01.2016].
• Ch. Römer, Rechtspopulisten im Burgenland: Ist die Strategie der Ausgrenzung am Ende?, Heinrich-Böll-Stiftung, https://www.boell.de/de/2015/06/09/rechtspopulisten-im-burgenland-ist-die-strategie-der-ausgrenzung-am-ende [dostęp: 8.01.2016]
• A. Unterberger, Vranitzkys Trick, Faymanns Dilemma und Niessls Fehler, Andreas-Unterberger.at, http://www.andreas-unterberger.at/2015/06/vranitzkys-trick-faymannsdilemma- und-niessls-fehler [dostęp: 9.01.2016];
• T. Orovits, "SPÖ ist nach rechts gerückt", kurier.at, http://kurier.at/chronik/burgenland/spoe-ist-nach-rechts-gerueckt/129.584.829 [dostęp: 10.01.2016];
• M. Baumann, Triumph für Rechtspopulisten, "Neue Zürcher Zeitung", http://www.nzz.ch/international/deutschland-und-oesterreich/ein-weiterer-triumph-fuer-oesterreichsfreiheitliche-1.18620561 [dostęp: 5.01.2016];
• M. Rohrhofer, Oberösterreich bekommt frauenlose ÖVP-FPÖ-Regierung, derStandard.at, http://derstandard.at/2000024286234/Oberoesterreich-OeVP-legt-sich-auf-Schwarz-Blau-fest [dostęp: 22.01.2016].
• M. Baumann, Ein Triumph in der Niederlage, "Neue Zürcher Zeitung", http://www.nzz.ch/international/deutschland-und-oesterreich/ wahl-in-wien-spoe-laut-erster-hochrechnung-deutlich-vorn-1.18628244 [dostęp: 2.01.2016];
• B.T. Wieliński, Kto w niedzielę zdobędzie Wiedeń?, "Gazeta Wyborcza", http://wyborcza.pl/1,75477,19000002,kto-w-niedziele-zdobedzie-wieden.html [dostęp: 10.01.2016];
• H.-P. Siebenhaar, Das "blaue Wunder" der Rechtspopulisten bleibt aus, Handelsblatt, http://www.handelsblatt.com/politik/international/landtagswahl-in-wien-das-blaue-wunder-der-rechtspopulisten-bleibtaus-/ 12436878.html [dostęp: 10.01.2016];
• N. Mappes-Niediek , Ein Modernisierungsrückstand hat sich aufgestaut, "Berliner Zeitung", http://www.berliner-zeitung.de/politik/analyse-zur-landtagswahl-in-wien-ein-modernisierungsrueckstand-hat-sich-aufgestaut,10808018,32135314.html [dostęp: 10.01.2016];
• Ch. Zöchling, SPÖ und Gemeindebau: Die ärmeren Schichten driften zur FPÖ ab, Profil, http://www.profil.at/oesterreich/spoe-gemeindebau-schichten-fpoe-5954528 [dostęp: 12.01.2016];
• Ch. Rösner, Neue, alte Regierung, "Wiener Zeitung", http://www.wienerzeitung.at/nachrichten/wien/stadtpolitik/785906_Neue-alte-Regierung.html [dostęp: 22.01.2016].
• B.T. Wieliński, Po pierwszej turze wyborów prezydenckich Austria brunatnieje, "Gazeta Wyborcza", http://wyborcza.pl/1,75399,19972015,po-pierwszej-turze-wyborow-prezydenckich- austria-brunatnieje.html [dostęp: 14.06.2016].
• A. Applebaum, Narodowy socjalizm rozkwita, "Gazeta Wyborcza", http://wyborcza.pl/magazyn/1,152665,20144631,narodowy-socjalizm-rozkwita.html [dostęp: 13.06.2016].
• M. Baumann, Die FPÖ ortet ein "Wahldesaster", "Neue Zürcher Zeitung", http://www.nzz.ch/anfechtung-der-praesidentschaftswahl-in-oesterreich-die-fpoe-ortet-einwahldesaster-ld.87571 [dostęp: 12.06.2016].
• D. Scally, Far-right Austrian party challenges presidential election result, "The Irish Times", http://www.irishtimes.com/news/world/europe/far-right-austrian-party-challengespresidential-election-result-1.2677096 [dostęp: 13.06.2016]
• K.M. Zalewski, Wybory prezydenckie w Austrii, czyli tragikomedia w trzech aktach, "Krytyka Polityczna", http://krytykapolityczna.pl/ swiat/wybory-prezydenckie-w-austrii-czyli-tragikomedia-w-trzech-aktach [dostęp: 20.10.2016].
• H. Herbst, So hat sich die Stimmung der Österreicher zum Thema Flüchtlinge verändert, Vice, http://www.vice.com/alps/read/wie-sich-die-stimmung-der-oesterreicher-in-den-sozialennetzwerken-zum-thema-fluechtlinge-veraendert-hat-276 [dostęp: 9.02.2016].
• R. Parncutt, Confessions of a white foreigner, [w:] Cry of the Unwanted. Living in Austria, red. A. Egbuniwe, A.-M. Uzama, Victoria 2003, s. 167-179.
• J. Hager, Beschränkung ja, fixe Obergrenze nein, kurier.at, http://kurier.at/politik/ inland/gutachten-fuer-asyl-obergrenze-beschraenkung-ja-fixe-obergrenze-nein/189.998.535 [dostęp: 12.05.2016];
• J. Rankin, Austria dismisses criticism of its plan to limit daily refugee numbers, "The Guardian", http://www.theguardian.com/world/2016/feb/18/austria-dismisses-criticismof- its-plan-to-limit-daily-refugee-numbers [dostęp: 15.05.2016]
• H. Vytiska, Österreich: Wirbelum Obergrenze für Flüchtlinge, Euractiv, http://www.euractiv.de/section/osterreich/news/osterreich-wirbel-um-obergrenze-fur-fluchtlinge [dostęp: 20.05.2016];
• L. Schuster, The Use and Abuse of Political Asylum in Britain and Germany, London- Portland 2003, s. 60-87.
• P. Kruszyński, S. Pawelec, Postępowanie karne de lege ferenda w świetle najnowszych tendencji europejskich i proponowanych zmian kpk, [w:] Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok 2012, s. 540.
• P. Moulin, American Samurais - WWII Camps: from USA Concentration Camps to the Nazi Death Camps in Europe, Bloomington 2012, s. 189.
• R.S. Wistrich, Austria and the legacy of the Holocaust, http://www.ajc.org/site/apps/ nlnet/content3.aspx?c=7oJILSPwFfJSG&b=8449899&ct=12479979 [dostęp: 12.05.2016].
• J.A. Sobkowiak, Nowe uczynki miłosierdzia, http://www.jaroslawsobkowiak.pl/wp-content/uploads/2010/12/33-Nowe-uczynki-milosierdzia.pdf [dostęp: 12.05.2016].
• P. Kasiłowski, Przykazanie miłości Boga i miłości bliźniego w tradycji synoptycznej, "Warszawskie Studia Teologiczne" 1997, t. X, s. 141-150.
• M. Machudera, Sytuacja kościoła w Austrii, Katolik.pl, http://www.katolik.pl/sytuacja- kosciola-w-austrii,1575,416,cz.html?s=1 [dostęp: 22.05.2016].
• R. Pittner, Bischöfe machen gegen Grenzzäune im Burgenland und am Brenner mobil, kurier.at, http://kurier.at/chronik/burgenland/bischoefe-machen-gegen-grenzzaeune-imburgenland-und-am-brenner-mobil/194.546.824 [dostęp: 15.05.2016];
• E. Holzer, Grazer Bischof: "Ein Zaun ist eine einfache Antwort", kurier.at, http://kurier.at/chronik/oesterreich/grazer-bischofwilhelm-krautwaschl-ein-zaun-ist-eine-einfache-antwort/170.038.928 [dostęp: 22.05.2016].
• B. Riegert, Po wydarzeniach z Kolonii w UE zaostrza się kryzys migracyjny, Deutsche Welle, http://www.dw.com/pl/komentarz-dw-po-wydarzeniach-z-kolonii-w-ue-zaostrzasi% C4 -kryzys-migracyjny/a-18969074 [dostęp: 4.03.2016];
• B. Hengst, Flüchtlingskrise: Österreichs Rechtspopulisten profitieren, "Spiegel Online", http://www.spiegel.de/politik/ausland/fluechtlingskrise-fpoe-profitiert-inoesterreich-a-1051108.html [dostęp: 12.01.2016]
• Ch. Zöchling, Galgenpest: Die Radikalisierung der Mitte, Profil, http://www.profil.at/ oesterreich/galgenpest-radikalisierung-mitte-6173257 [dostęp: 3.02.2016];
• M. Kohler, Right-wing populism in Austria: just populism or anti-party party normality?, [w:] Populism in Central and Eastern Europe - Challenge for the Future? Documentation of an Expert Workshop, red. S. Bachrynowski, s. 25-29, https://pl.boell.org/sites/default/ files/gef-populism_report_1.pdf [dostęp: 3.02.2016]
• O. Geden, Diskursstrategien im Rechtspopulismus. Freiheitliche Partei Österreichs und Schweizerische Volkspartei zwischen Opposition und Regierungsbeteiligung, Wiesbaden 2006, s. 128.