Rozwój miast i urbanizacja Brazylii w okresie kolonialnym (1500-1822)

• Autorzy: Mirosław Wójtowicz

Warianty tytułu

Cities development and urbanization of Brazil in the colonial period (1500-1822)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie historii powstania i ewolucji miejskiej sieci osadniczej Brazylii w okresie jej zależności kolonialnej od Portugalii. Określono również zmiany tempa zakładania miast oraz różnice w ich przestrzennym rozmieszczeniu, starając sie powiązać te zagadnienia z przemianami gospodarczymi i politycznymi zachodzącymi w Brazylii wraz z postępująca kolonizacja. Podjęto także próbę określenia i uwzględnienia w analizie wpływu uwarunkowań międzynarodowych na rozwój i zróżnicowanie przestrzenne brazylijskiej sieci miejskiej. Uzyskane wyniki wskazują, ze w trwającym ponad 300 lat okresie kolonialnym ukształtowały sie podwaliny miejskiej sieci osadniczej Brazylii, na która składało sie 12 miast oraz ponad 200 miasteczek. Większość z powstałych wówczas ośrodków do dziś odgrywa ważną rolę w systemie osadniczym. Przeprowadzone badania wskazują, ze rozwój sieci brazylijskich miast nawiązywał do modelu merkantylnego Vance'a, ale także teorii rozwoju ośrodków w układzie typu system - sieci Network system) oraz koncepcji miast bram (gateway cities). (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to present the history of the origin and evolution of the urban settlement network in Brazil during its colonial dependency on Portugal. The change in the pace of the establishment of cities and the differences in their spatial distribution were also determined, and an attempt was made to link these issues to the economic and political changes taking place in Brazil, including the progressing colonization. An attempt was also made to identify and take into account, in the analysis, the impact of international conditions for the development and spatial differentiation of the Brazilian urban network. The results indicate that in the over three-hundred-year colonial period the foundations of the urban settlement in Brazil were formed, which consisted of 12 cities and over 200 towns. Most of the centers formed at that time have continued to play an important role in the settlement system until today. The undertaken studies indicate that the development of the network of Brazilian cities referred to Vance's mercantile model, but also to the network system theory of cities development and to the concept of gateway cities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osadnictwo miejskie; Miasto; Planowanie przestrzenne

EN

Municipal settlement; City; Spatial planning

• Czasopismo: Studia Miejskie
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 25
• Strony: 31--57

Twórcy

autor

Mirosław Wójtowicz

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• Alden D., 1987, Late colonial Brazil, 1750-1808, [w:] Colonial Brazil. Cambridge history of Latin America, vols. 1 and 2 selections, ed. L. Bethell, Cambridge University Press, Cambridge-New York.
• Bird J.H., 1973, Of central places, cities and seaports, "Geography" 58(2).
• Bird J.H., 1983, Gateways: slow recognition but irresistible rise, "Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie" 74(3).
• Burghardt A.F., 1971, A hypothesis about gateway cities, "Annals of the Association of American Geographers" 61(2).
• Castro de J., 1957, Um ensaio de geografia urbana: a cidade do Recife, [w:] Ensaios de geografia humana, ed. J. de Castro, Editôra Brasiliense, São Paulo.
• Christaller W., 1963, Ośrodki centralne w południowych Niemczech, "Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej" 1.
• Colonial Brazil. Cambridge history of Latin America, vols. 1 and 2 selections, 1987, ed. L. Bethell, Cambridge University Press, Cambridge-New York.
• Conniff M.L., Hendrix M., Nohlgren S., 1971, Brazil, [w:] The urban development of Latin America 1750- 1920, ed. R.M. Morse, Center for Latin American Studies, Stanford University, Stanford.
• Deák C., Schiffer S., 2007, São Paulo: the metropolis of an elite society, [w:] The making of global city regions: Johannesburg, Mumbai/Bombay, São Paulo, and Shanghai, ed. K. Segbers, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• De Azevedo A., 1992, Vilas e cidades do Brasil colonial, "Terra Livre - AGB" 10.
• Furtado C., 1967, Rozwój gospodarczy Brazylii, przeł. J. Wrzoskowa, PWN, Warszawa.
• Gardner J.A., 1972, Urbanization in Brazil, An International Urbanization Survey Report to the Ford Foundation. Ford Foundation, New York.
• Hardoy J.E., 1978, European urban forms in the fifteenth to seventeenth centuries and their utilization in Latin America, [w:] Urbanization in the Americas from its beginnings to the present, eds. R.P. Schaedel, J.E. Hardoy, N. Scot Knizer, Mouton Publishers, Hague-Paris.
• Hohenberg P.M., Lees L.H., 1995, The making of urban Europe 1000-1994, 2nd ed., Harvard University Press, Cambridge-London.
• Johnson H.B., 1987, Portuguese settlement, 1500-1580, [w:] Colonial Brazil. Cambridge history of Latin America, vols. 1 and 2 selections, ed. L. Bethell, Cambridge University Press, Cambridge-New York.
• Krzysztofik R., 2003, Pojęcie genotypu funkcjonalnego w badaniach nad układami lokalizacyjnymi miast - przegląd badań i próba modelu, "Czasopismo Geograficzne" 74(4).
• Krzysztofik R., 2004, Miasta-wrota. Zarys teorii i przegląd badań, "Czasopismo Geograficzne" 75(3).
• Krzysztofik R., 2009, Układ lokalizacyjny miast typu system - sieci na obszarze Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kula M., 1987, Historia Brazylii, Ossolineum, Wrocław-Warszawa.
• Leitman S.L., 1978, A Brazilian urban system in the nineteenth century: Pelotas and Rio de Janeiro, [w:] Urbanization in the Americas from its beginnings to the present, eds. R.P. Schaedel, J.E. Hardoy, N. Scot Knizer, Mouton Publishers, Hague-Paris.
• Maik W., 1988, Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Geografia nr 37. Mauro F., 1978, Urban preeminence and the urban system in colonial America, [w:] Urbanization in the Americas from its beginnings to the present, eds. R.P. Schaedel, J.E. Hardoy, N. Scot Knizer, Mouton Publishers, Hague-Paris.
• Morse R.M., 1974, Brazil's urban development colony and empire, "Journal of Urban History" 1(1).
• Morse R.M., 1978, Cities and society in nineteenth-century Latin America: The illustrative case of Brazil, [w:] Urbanization in the Americas from its beginnings to the present, eds. R.P. Schaedel, J.E. Hardoy, N. Scot Knizer, Mouton Publishers, Hague-Paris.
• Rogers E.J., 1962, The iron and steel industry in colonial and imperial Brazil, "The Americas" 19(2).
• Schwartz B.S., 1987, Plantations and peripheries c. 1580 - c. 1750, [w:] Colonial Brazil. Cambridge history of Latin America, vols. 1 and 2 selections, ed. L. Bethell, Cambridge University Press, Cambridge-New York.
• Silva A.M.D., 1987, Imperial reorganization, 1750-1808, [w:] Colonial Brazil. Cambridge history of Latin America, vols. 1 and 2 selections, ed. L. Bethell, Cambridge University Press, Cambridge-New York.
• Silva S.C.B. de M. e., Leão S. de O., Silva B.C.N., 1989, Urbanizaçáo e metropolizaçáo no estato da Bahia: evoluçáo e dinâmica, Centro Editorial e Didático da UFBA, Salvador.
• Simmons J.W., 1983, The settlement systems of virgin lands, "Geographia Polonica" 47.
• Skidmore T.E., 1999, Brazil: Five centuries of change, Oxford University Press, New York-Oxford.
• Smith R.C., 1955, Colonial towns of Spanish and Portuguese America, "Journal of the Society of Architectural Historians" 14(4).
• Taaffe E.J., Morrill R.L., Gould P.R., 1963, Transport expansion in underdeveloped countries: A comparative analysis, "Geographical Review" 53(4).
• Vance J.E., Jr., 1971, Merchant's world: The geography of wholesaling, Prentice Hall, Englewood Cliffs.
• Vidal L., 2008, Mazagan miasto które przepłynęło Atlantyk. Z Maroka do Amazonii (1769-1783), przeł. M.M. Berger, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Wallerstein I., 2011, The modern world-system, 1: Capitalist agriculture and the origins of the European world-economy in the sixteenth century, 2nd ed., University of California Press, Berkeley-Los Angeles-London.
• Whebell C.F.J., 1969, Corridors: A theory of urban systems, "Annals of the Association of American Geographers" 59(1).
• Wyrobisz A., 1989, Nowe koncepcje w badaniach nad historią miast europejskich, "Przegląd Historyczny" 80(1).

Identyfikatory

DOI

10.25167/sm2017.025.02