Doświadczenia Księstwa Warszawskiego w zakresie edukacji prawniczej

• Autorzy: Aleksandra Oniszczuk

Warianty tytułu

The experience of the Duchy of Warsaw in the field of legal education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono przedsięwzięcia w zakresie edukacji prawniczej w Księstwie Warszawskim (1807-1815), a więc w fazie przejściowej między państwem feudalnym i nowoczesnym. Wobec współistnienia przepisów z kilku porządków prawnych, różnego stopnia przygotowania pracowników administracji i wymiaru sprawiedliwości oraz konieczności sprawnej implementacji napoleońskiego prawa, instytucjonalne kształcenie kadr okazało się niezbędne. Trafnie ocenił tę sytuację minister sprawiedliwości, współorganizując kursy prawa, a następnie Szkołę Prawa i Nauk Administracyjnych. W zakresie prawa kształcono też na uniwersytecie w Krakowie, znajdującym się w obrębie Księstwa od 1809 r. Wydaje się, że mimo krótkiego okresu istnienia państwa wykształciła się w miarę spójna koncepcja w zakresie roli edukacji prawniczej - służyć miała głównie wzmocnieniu budowy struktur Księstwa i ten utylitarny cel dominował. Co warto podkreślić, te pierwsze nowoczesne przedsięwzięcia edukacyjne w zakresie prawa przypadły na okres kryzysu finansów państwowych - mimo przeznaczania większości dochodów na cele wojskowe i odkładania wielu projektów na przyszłość, dostrzeżono, że dla sprawnego zarządzania państwem niezbędne są odpowiednio wykształcone kadry. Pogląd ten nie był wówczas jeszcze powszechny.(abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with legal education in the Duchy of Warsaw (1807-1815), which was a transitory period between a feudal and modern state. The urgent need for institutional education of a state personnel resulted from existence of legal provisions stemming from several legal orders, divergence in qualifications of personnel in administration and judiciary, as well as a necessity for efficient implementation of Napoleonic law. Those circumstances were precisely diagnosed by the minister of justice. He initiated courses of law followed by the School of Law and School of Administration. As the Duchy's territory was enlarged, legal teaching had place also at the university in Cracow. It seems that although the state existed for only a short period, a more or less cohesive governmental concept of legal education's role existed. It was to serve mainly the development of the state and this utilitarian goal dominated. It is worth reminding that those first Polish endeavours in the field of modern legal education took place at the time of a public finance crisis. Although majority of income was devoted to military needs and many projects were put off until later, authorities noticed that for an efficient governing of a state a well-educated personnel is needed. At that time this belief was not common.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Edukacja; Historia; Historia prawa

EN

Law; Education; History; Legal history

• Czasopismo: Krytyka Prawa
• Rocznik: 2016
• Numer: T. 8, Nr 3
• Strony: 67--90

Twórcy

autor

Aleksandra Oniszczuk

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Bosicki A., O dziejach Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego oczami współczesnego rosyjskiego historyka prawa. Wokół książki Konstantina P. Krakowskiego Nit' wriemieni. istorija juridiczeskogo fakul'tieta warszawskogo-donskogo-rostowskogo uniwiersitieta, "Studia Iuridica" 2006, XLV.
• Chomętowski W., Pamiętnik hr. Feliksa Łubieńskiego, Warszawa 1890.
• Cichoń P., Rozwój myśli administracyjnej w Księstwie Warszawskim 1807-1815, Kraków 2006.
• Czubaty J., Księstwo Warszawskie 1807-1815, Warszawa 2011.
• Dmochowski F.S., Wspomnienia od 1806 do 1830 roku, oprac. Z. Libera, Warszawa 1959.
• Grochulska B., [w:] S. Kieniewicz (red.), Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1807-1915, Warszawa 1981.
• Grodziski S., Wpływy Code civil oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (część I), w: 200 lat kodyfikacji napoleońskich, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 2005, t. LVII, z. 2.
• Grossman H., Struktura społeczna i gospodarcza Księstwa Warszawskiego, "Kwartalnik Statystyczny" 1925, t. 2, z. 1, s. 83-87.
• Krakovski K., Nit' vremeni. Istoria Yuridicheskogo Fakul'teta Varshavskogo-Donskogo-Rostovskogo Universiteta, t. 1, Rostow-na-Donu 2005.
• Krzymkowski M., Status prawny urzędników Księstwa Warszawskiego, Poznań 2004.
• Leśnodorski B., Szkoła Prawa i Nauk Administracyjnych w Księstwie Warszawskim, [w:] B. Leśnodorski, W. Sobociński, J. Sawicki (red.), Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1963.
• Malec D., Wpływy Code civil oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (część II), [w:] 200 lat kodyfikacji napoleońskich, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 2005, t. LVII, z. 2.
• Mencel T., Feliks Łubieński. Minister Sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego (1758-1848), Warszawa 1952.
• Oniszczuk A., The Jews in the Duchy of Warsaw. The Question of Equal Rights in Administrative Theory and Practice, [w:] G. Dynner, A. Polonsky, M. Wodziński (red.), Polin. Studies in Polish Jewry, t. 27, Oxford-Portland 2014.
• Patkaniowski M., Dzieje Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1964.
• Pilarczyk P.M., Początki instytucji budżetu państwa w Polsce, Poznań 2014.
• Pol K., Poczet prawników polskich, Warszawa 2000.
• Przygodzki J., Ludwik Krzysztof von Colomb - radca stanu Rady Najwyższej Tymczasowej Księstwa Warszawskiego, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Seria Prawo" 2007, CCCII.
• Rosner A., Dzieje Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1808-1831, [w:] G. Bałtruszajtys (red.), Zarys dziejów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, Warszawa 2008.
• Rosner A., Sędziowie i urzędnicy sądów pokoju w Księstwie Warszawskim, "Przegląd Historyczny" 1988, LXXIX.
• Rosner A., Stare i nowe w organizacji i działalności sądów pokoju w Księstwie Warszawskim, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1994, XLVI, 1-2.
• Rostocki W., Korpus w gęsie pióra uzbrojony. Urzędnicy warszawscy, ich życie i praca w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do roku 1831, Warszawa 1972.
• Skarbek F., Dzieje Księstwa Warszawskiego, Poznań 1860.
• Sobociński W., Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego, "Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu" 1965, z. 1, R. 70.
• Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2008.
• Wiązek P., Między tradycją i nowoczesnością. O poglądach na naukę i nauczanie prawa sądowego w Rzeczypospolitej czasów saskich uwag kilka, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Seria Prawo" 2010, CCCXI, Wrocław.
• Winiarz A., Stanisława Staszica koncepcja organizacji szkolnictwa w teorii i praktyce, "Rozprawy z dziejów oświaty" t. XLV (2006), s. 63-83.
• Witkowski W., Warszawa jako ośrodek polskiej nauki prawa w dobie zaborów, "Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa" t. 8, z. 1 (2015), s. 41-55.

Identyfikatory

DOI

10.7206/kp.2080-1084.120