Garnizon Siedlce w procesie utrzymania bezpieczeństwa militarnego w II Rzeczypospolitej (1922-1939)

• Autorzy: Dariusz Grzegorczuk

Warianty tytułu

Siedlce Garrison in the Process of Maintaining Military Security in II Republic of Poland (1922-1939)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Garnizon Siedlce odgrywał ważna rolę w bezpieczeństwie militarnym II Rzeczypospolitej od zarania niepodległości, aż po jej upadek w 1939 r., stanowił ważny węzeł drogowy i kolejowy. Po rozbrojeniu Niemców w Siedlcach, już 25 listopada 1918 r. rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych rozpoczęto formułować pułk piechoty początkowo zwany siedleckim, nieco później pułk otrzymał numer 22. Pierwszym dowódcą pułku został płk Wacław Pażuś, objął on zarazem funkcję dowódcy Siedleckiego Okręgu Wojskowego. W Siedlcach powstawały formacje wojskowe na bazie działającej tu Polskiej Organizacji Wojskowej, jednostek Polskich Sił Zbrojnych i zaciągu ochotniczego. W styczniu 1919 r., kiedy 22 pułk piechoty wyruszył na front, w siedleckich koszarach rozpoczęto organizację batalionu zapasowego. Wkrótce jego dowództwo objął kpt. Stanisław Biernacki, który został także dowódcą całego garnizonu.(abstrakt oryginalny)

EN

Siedlce Garrison played a vital role in maintaining military security in the time of II Republic of Poland from the moment of regaining independence until its loss in 1939, constituting an important road and railway junction. There were several military formations created in Siedlce on the basis of the then existing Polish Military Organisation, units of Polish Armed Forces and voluntary conscription. After the disarmament of the Germans in Siedlce, on the 25th of November 1918, under the order of the Ministry of Military Affairs, a formation of an infantry regiment was commenced. The unit was initially called Siedlce regiment, and later referred to under the number of 22. The first commander of the regiment was Colonel Wacław Pażuś, who also performed a function of the commander of Siedlce Military District. In January 1919, when the 22 nd regiment of infantry was dispatched to the front line, a reserve battalion was formed in the Siedlce casern. Soon Captain Stanisław Biernacki assumed the role of its commander, and later he also became commander of the whole garrison.(short original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wojsko; Potencjał wojskowy; Bezpieczeństwo narodowe

EN

Army; Military potential; National security

• Czasopismo: Doctrina. Studia społeczno-polityczne
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 13
• Strony: 39--60

Twórcy

autor

Dariusz Grzegorczuk

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Bibliografia

• Komenda Garnizonu Siedlce, sygn. I.372.49.1, Rozkaz L.218 ze stycznia 1920 r.; sygn. I.372.49.2, Rozkaz Nr 122 z 10 czerwca 1922 r.; sygn.I.372.49.4, Rozkaz Nr 21 z 25 października 1933 r.; sygn. I.372.49.4
• Akta 9 DP, sygn. I.313.9.14, Rozkaz Dowództwa 9 Dywizji Piechoty L.dz. 1063/I z 15 września 1921 r. o likwidacji oddziałów 9 DP i przejściu do pokojowych garnizonów. Opracowania i artykuły
• Bednarzak-Libera M., Siedlce we wrześniu 1939 r., [w:] Podlasie w działaniach wojennych we wrześniu 1939 roku, pod. red. K. Pindla, Siedlce 2003.
• Borek P., Odziaływanie garnizonów wojskowych południowego Podlasia na społeczeństwo lokalne w okresie międzywojennym, "Radzyński Rocznik Humanistyczny" t. 9, 2011.
• Chromiński M. J., Zarys historii 222 pułku piechoty ochotniczej z Siedlec, "Szkice Podlaskie" z. 17, 2009-2010.
• Chromiński M. J., Zarys historii Batalionu Zapasowego 22. Siedleckiego Pułku Piechoty w latach 1919-1922, "Szkice Podlaskie" z. 16, 2008.
• Cieplewicz M., Wojsko Polskie w latach 1921-1926. Organizacja, wyposażenie, wyszkolenie, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998.
• Czubiński A., Przewrót majowy, Warszawa 1989.
• Dmowski R., Funkcjonowanie kolei na południowym Podlasiu w przededniu wojny i jej rola w kampanii wrześniowo-październikowej 1939 roku na przykładzie Siedleckiego Węzła Kolejowego (Zarys problematyki), [w:] Podlasie w działaniach wojennych we wrześniu1939 roku, pod red. K. Pindla, Siedlce 2003.
• Dmowski R., Udział 22 pułku piechoty w przewrocie majowym, "Szkice Podlaskie" z. 9, 2001.
• Garbaczewski J., Izdebski J., Kordaczuk S., Lista żołnierzy ofiar wojny 1918-1921 związanych z Siedlcami miejscem śmierci lub służby, Siedlce 1990.
• Garbaczewski J., Kadra oficerska 22 pułku piechoty (Siedlce) w latach 1918-1921, "Szkice Podlaskie" z. 8, 2000.
• Garbaczewski J., Kawalerowie orderu Virtuti Militari siedleckiego 22 pułku piechoty za wojnę 1918-1921 r., Siedlce 1995;
• Garbaczewski J., Siedlczanie i Podlasiacy zamordowani w Katyniu, Charkowie i Twerze, Siedlce 2009.
• Garlicki A., Przewrót majowy, Warszawa 1978.
• Gieleciński M., Społeczeństwo Ziemi Siedleckiej na obronę Państwa przed wybuchem II wojny światowej, "Prace Archiwalno-Konserwatorskie" z. 12, 2001.
• Grzegorczuk D., Działalność organizacji paramilitarnych i kombatanckich w Siedlcach międzywojennych (1918-1939), [w:] Dzieje, wojsko, edukacja. Księga Jubileuszowa profesora Henryka Hermanna w 70. Rocznice urodzin, pod red. nauk. M. Bednarzak-Libery i J. Gmitruka, Warszawa-Siedlce 2010.
• Grzegorczuk D., Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny w Siedlcach (1929- 1939), [w:] Bezpieczeństwo, edukacja, kultura i społeczeństwo. Księga Jubileuszowa profesora Jerzego Kunikowskiego w 65. rocznicę urodzin, pod red. nauk. J. Gmitruka, ks. R. Krawczyka i T. Zacharuk, Warszawa-Siedlce 2010
• Grzegorczuk D., Organizowanie jednostek Wojska Polskiego na terenie Siedlec i powiatu siedleckiego, [w:] Z dziejów wojskowości polskiej. Księga Jubileuszowa profesora Kazimierza Pindla w 70. rocznicę urodzin, pod red. J. Gmitruka, W. Włodarkiewicza, Warszawa Siedlce 2008.
• Grzegorczuk D., Siedlce w pierwszych miesiącach Niepodległości, [w:] Rok 1918 na Podlasiu, praca zbior. pod red. A. Kołodzieczyka i K. Pindla, Siedlce 2001.
• Izdebski J., Działania wojenne na Podlasiu w sierpniu 1920 r., Siedlce 1991.
• Izdebski J., Dzieje 9 Dywizji 1918-1939, Warszawa 2000.
• Izdebski J., Rola garnizonu siedleckiego w życiu miasta 1918-1939, [w:] Społeczeństwo siedleckie w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, pod. red. J. R. Szaflika, Warszawa 1981.
• Izdebski J., Sytuacja na Podlasiu w drugiej połowie września 1939 r., [w:] Podlasie w czasie II wojny światowej, pod red. W. Ważniewskiego, Siedlce 1997.
• Kospath-Pawłowski E., 9 dywizja w walkach o niepodległość i granice w latach 1919-1921, [w:] E. Kospath-Pawłowski [i in.], 9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego, Pruszków 1995.
• Kowalczewski B., Zarys historii wojennej 22-go pułku piechoty, Warszawa 1930.
• Łoś R., Artyleria polska 1914-1939, Warszawa 1991,
• Odziemkowski J., Krakusi Podlascy (1937-1939), [w:] Wieś - chłopi - ruch ludowy - państwo. Księga Pamiątkowa Profesora Józefa Ryszarda Szaflika, pr. zbiór, pod red. A. Kołodziejczyka, Warszawa 1996
• Paczóska M., Działalność Stowarzyszenia "Rodzina Wojskowa" w garnizonie siedleckim w latach 1930-1939, "Szkice Podlaskie" z. 6, 1998.
• Pamiętniki generała Rybaka, Warszawa 1954.
• Piskunowicz H., ZWZ-AK w powiecie siedleckim 1939-1945, Siedlce 1992.
• Plan mobilizacyjny "W". Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, wstęp i oprac. P. Zarzycki, Pruszków 1995.
• Podlasiacy w Katyniu, [red. nauk. P. Matusak], Siedlce 1996
• Ppłk Władysław Adamus dowódca Ośrodka Zapasowego 9 Dywizji Piechoty, [w:] Żołnierze Września. Polegli i pomordowani na Wschodzie, Warszawa 2010.
• Radziwiłłowicz D., Okres międzywojenny, [w:] E. Kospath-Pawłowski [i in.], 9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego, Pruszków 1995.
• Roguski R., Południowe Podlasie w systemie obronnym II Rzeczypospolitej w latach 1918- 1939, Warszawa 2010.
• Szczepański A., 9 pułk artylerii ciężkiej, Pruszków 1998.
• Szczepański J., Wojna 1920 na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa-Pułtusk 1995.
• Wielecki H., Sieradzki R., Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii, Warszawa 1994.
• Winter A., Siedlce 1918-1939, Siedlce 2015.
• Woźnica K., Katyń, Charków, Miednoje... Siedlczanie wśród ofiar zbrodni, Siedlce 2010.
• Zarzycki P., 9 pułk artylerii lekkiej, Pruszków 1996.
• Żuk M., 22 pułk piechoty, bp (mps).
• "Nowa Gazeta Podlaska", 1932, nr 25.
• "Życie Podlasia", 1934, nr 32.