The Polish Government Delegation. The Main Part of the Polish Underground State

• Autorzy: Grzegorz Ostasz

Warianty tytułu

Delegatura Rządu na Kraj. Główna komórka polskiego państwa podziemnego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The text is an attempt to summarize the organizational achievements as well as various activities of the civil structure of the Polish Underground State from 1939-1945. Conspiracy governmental administration, which was exceptionally effective in the occupation, represented, apart from the underground armed forces of the Home Army, the strength and uniqueness of the Polish underground on the scale of the struggling Europe. The secret governmental administration (Delegation of Government to the Country) focused both on the central and the local level on propaganda, information, intelligence, education, self-help, civil protection, but also on the planning of post-war reforms and structural changes of a social and economic nature. This article discusses the process of forming a national government delegation at central level under the direction of successive plenipotentiaries of the government. The structure of the government's secret agenda has also been described, showing its departments and secreted units. Similarly, the area network, i.e. the regional (provincial) delegations have been presented. In addition, the issue of cooperation between the civilian conspiracy and the most important element of the war-ground state, namely the military conspiracy - the Home Army, was signaled. The text ends with reference to the "Storm" action of summer 1944 and the dissolution of the Polish military and civilian underground in the first half of 1945. (original abstract)

Tekst jest próbą podsumowania dorobku organizacyjnego, a także różnorodnej aktywności cywilnej struktury Polskiego Państwa Podziemnego z okresu 1939-1945. Konspiracyjna administracja rządowa, która wyjątkowo skutecznie funkcjonowała w warunkach okupacji, stanowiła - obok podziemnej siły zbrojnej Armii Krajowej - o sile i wyjątkowości polskiego podziemia w skali całej walczącej Europy. Dokonania tajnej administracji rządowej (Delegatury Rządu na Kraj), zarówno na szczeblu centralnym jak i terenowym skupiały się na pracy propagandowej, informacyjnej, wywiadowczej, edukacyjnej, samopomocowej, ochronie ludności cywilnej, ale również na planowaniu niezbędnych po wojnie reform i zmian strukturalnych o charakterze społecznym i gospodarczym. W artykule omówiono proces formowania krajowej delegatury rządowej na szczeblu centralnym pod kierownictwem kolejnych pełnomocników rządu. Przedstawiono również strukturę tajnej agendy rządu emigracyjnego ukazując jej departamenty i wydzielone komórki. W podobnym zakresie zaprezentowano siatkę terenową, to jest delegatury okręgowe (wojewódzkie). Ponadto zasygnalizowano problematykę współpracy pomiędzy konspiracją cywilną, a najważniejszym elementem wojennego państwa podziemnego, to jest konspiracją wojskową - Armią Krajową. Tekst kończy odniesienie do akcji "Burza" z lata 1944 r. oraz rozwiązania polskiego podziemia militarnego i cywilnego w pierwszym półroczu 1945 r. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Political history; State policy; State management

PL

Historia polityczna; Polityka państwowa; Zarządzanie państwem

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2016
• Tom: 21 (XXI)
• Numer: nr 23 (4)
• Strony: 221--228

Twórcy

autor

Grzegorz Ostasz

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• [1] S. Dołęga-Modrzewski (S. Kauzik), Polskie Państwo Podziemne, Londyn 1959.
• [2] E. Duraczyński, Polska 1939-1945. Dzieje polityczne, Warszawa 1999.
• [3] J. Garliński, The Polish Underground State (1939-45), 'The Journal of Contemporary History', vol. 10, no. 2 (Apr., 1975), pp. 219-259.
• [4] G. Górski, Administracja Polski Podziemnej w latach 1939-1945. Studium historyczno-prawne, Toruń 1995.
• [5] G. Górski, Polskie Państwo Podziemne 1939-1945, Toruń, 1998.
• [6] W. Grabowski, Delegatura Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj 1940-1945, Warsaw, 1995.
• [7] W. Grabowski, Polska tajna administracja cywilna 1940-1945, Warszawa 2003.
• [8] J. Karski, Tajne państwo. Opowieść o polskim Podziemiu, Kraków 2014.
• [9] S. Korboński, W imieniu Rzeczypospolitej..., 2nd edition, Paris 1964.
• [10] S. Korboński, Polskie Państwo Podziemne. Przewodnik po Podziemiu z lat 1939-1945, Paris 1975.
• [11] A.K. Kunert, The Phenomenon of the Polish Underground State, [w:] The Fighting City 1939-1945, Kraków 2015.
• [12] J. Marszalec, The Heritage of the Polish Underground State, [w:] The Fighting City 1939-1945, Kraków 2015.
• [13] G. Ostasz, Civil Structures of the Polish Underground State in Krakow, [w:] The Fighting City 1939-1945, Kraków 2015.
• [14] G. Ostasz, Krakowska Okręgowa Delegatura Rządu na Kraj 1941-1945, Rzeszów 1996.
• [15] G. Ostasz, Teoria i praktyka zagadnień bezpieczeństwa w pracach polskiej Delegatury Rządu na Kraj, [w:] Bezpieczeństwo wewnętrzne we współczesnym państwie, pod red. E. Ury, K. Rajchela, M. Pomykały, S. Pieprznego, Rzeszów 2008.
• [16] G. Ostasz, Wołyńska Okręgowa Delegatura Rządu 1942-1944. Organizacja i struktura, "Kwartalnik Historyczny" 1993, nr 1.
• [17] S. Salmonowicz, M. Ney-Krwawicz, G. Górski, Polskie Państwo Podziemne - Polish Underground State, Warszawa 1999.
• [18] S. Salmonowicz, Polskie Państwo Podziemne. Z dziejów walki cywilnej 1939-1945, Warszawa 1994.
• [19] T. Strzembosz, Rzeczpospolita podziemna, Warszawa 2000.
• [20] Terenowe struktury Delegatury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj 1939-1945, pod red. G. Górskiego, Toruń 2002.
• [21] P. Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1939-1945, Warszawa 2014.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2016.hss.72