Marksowska krytyka koncepcji kapitału ludzkiego

• Autorzy: Maciej Holko

Warianty tytułu

Marxian Critique of the Human Capital Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wkrótce po zdezawuowaniu neoklasycznej teorii kapitału, podziału i wzrostu (opartej na agregatowej funkcji produkcji) przedstawiono tzw. nową teorię wzrostu, w której wykorzystano koncepcję kapitału ludzkiego. Celem artykułu jest ocena tej koncepcji przez pryzmat teorii ekonomii pochodzącej od klasyków i rozwiniętej przez Marksa, Sraffę i Pasinettiego. Metodą badawczą jest analiza teoretyczna bazująca na paradygmacie produkcji i podziału. Koncepcja kapitału ludzkiego oparta jest na indywidualizmie metodologicznym - teorii użyteczności krańcowej: zagadnienie wyjaśniane jest wyłącznie od strony preferencji jednostki; nie bierze się pod uwagę społecznych powiązań charakterystycznych dla każdej rozwiniętej gospodarki, wynikających ze współzależności technicznych obecnych w procesie produkcji oraz konieczności przyjęcia jakiegoś kryterium podziału dochodu. Brak jasno określonej teorii podziału powoduje, że włączenie kapitału ludzkiego do funkcji produkcji jako kolejnego czynnika wzrostu stanowi powielenie błędów raz już wykazanych i uznanych przez neoklasyków w trakcie sporu o kapitał. W konsekwencji, koncepcja kapitału ludzkiego jest powierzchowna, niewiele wyjaśnia i nie prowadzi do istotnych wniosków. (abstrakt oryginalny)

EN

Soon after the neoclassical idea of capital was disavowed, a new concept of (endogenous) growth was introduced and the theory of human capital was a part of it. The theorists claim that 'homo oeconomicus' invests in his/her intrinsic capital expecting some yield in the future. To assess this concept is the purpose of the paper. The method of analysis is theoretical, based on - let us call it - the paradigm of production and distribution, stemmed from classical economists and developed by Marx, Sraffa and Pasinetti. Human capital theory, on the other side, is based on the methodological individualism, which means marginal utility theory: the driver of the investment process is preference of a single person being theoretically (and artificially) separated from a) the system of production, which includes the technological interdependence among the members of society, and b) the institutions of distribution. The absence of any theory of distribution leads to shortcomings, already proven during the famous capital controversy. In consequence, the "human capital" concept neither can explain capital nor knowledge (technical progress). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teoria kapitału ludzkiego; Teoria wzrostu gospodarczego

EN

Theory of human capital; Economic growth theory

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2017
• Numer: z. nr 51
• Strony: 91--111

Twórcy

autor

Maciej Holko

• Politechnika Warszawska

Bibliografia

• Barro R., 2001, Human Capital and Growth, "American Economic Review", nr 91, s. 12-17.
• Becker S.O., Hornung E., Woessmann L., 2011, Education and catch-up in the Industrial Revolution, "American Economic Journal: Macroeconomics", t. 3, nr 3, s. 92-126.
• Becker G., 1962, Investment in Human Capital: A Theoretical Analysis, "The Journal of Political Economy", t. 70, nr 5, cz. 2: Investment in Human Beings, s. 9-49.
• Becker G., 1990, Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• Becker G., 2006, Ekonomia życia, Helion, Gliwice.
• Betts J., 1996, Is There a Link between School Inputs and Earnings? Fresh Scrutiny of an Old Literature [in:] G. Burtless, Ed., Does Money Matter? The Effect of School Resources on Student Achievement and Adult Success. The Brookings Institution, Washington, D.C.
• Betts J., 2001, The Impact of School Resources on Women's Earnings and Educational Attainment: Findings from the National Longitudinal Survey of Young Women, "Journal of Labor Economics" t. 19, nr 3, s. 635-657, http://dx.doi.org/10.1086/322076.
• Bhaduri A., 2006, Endogenous economic growth: a new approach, "Cambridge Journal of Economics" t. 30, nr 1, http://dx.doi.org/10.1093/cje/bei047.
• Bils M., Klenow P., 2000, Does Schooling Cause Growth?, "The American Economic Review" t. 90, nr 5, http://dx.doi.org/10.1257/aer.90.5.1160.
• Blaug M., 1995, Metodologia ekonomii, PWN, Warszawa.
• Blomström M., Kokko A., 2007, From Natural Resources to High-Tech Production: The Evolution of Industrial Competitiveness in Sweden and Finland [in:] D. Lederman and W.F. Maloney (eds), Natural resources: Neither curse nor destiny. World Bank, Washington, DC.
• Boldrin M., Levine D., 2002, Case Against Intellectual Property, "American Economic Review" t. 92, nr 2, 209-212, http://dx.doi.org/10.1257/000282802320189267.
• Bowles S., Gintis H., 2008, Problem z teorią kapitału ludzkiego, "Recykling Idei" nr 11.
• Chang H.-J., 2001, Intellectual Property Rights and Economic Development: Historical Lessons and Emerging Issues, Journal of Human Development t. 2, nr 2, s. 287-309, http://dx.doi.org/10.1080/14649880120067293.
• Chaudhuri S., Goldberg P., Jia P., 2006, Estimating the Effects of Global Patent Protection in Pharmaceuticals: A Case Study of Quinolones in India, "American Economic Review" t. 96, nr 5, http://dx.doi.org/10.1257/aer.96.5.1477.
• Dobb M., 1976, Teorie wartości i podziału od Adama Smitha. Ideologia a teoria ekonomii, PWE, Warszawa.
• Dutt A., 2006, Aggregate demand, aggregate supply and economic growth, International Review of Applied Economics t. 20, nr 3, s. 319-336, http://dx.doi.org/10.1080/02692170600736094.
• Easterlin R., 1981, Why isn't the Whole World Developed?, "Journal of Economic History" t. 41, nr 1, s. 1-19, http://doi.org/10.1017/S0022050700042674.
• Galbraith J., 1979, Ekonomia a cele społeczne, PWN, Warszawa.
• Garegnani P., 1967. Il Capitale nelle teorie della distribuzione (rozdziały: Mierzenie kapitału w ricardowskiej teorii wartości i podziału; Zagadnienia kapitału w teoriach produkcyjności krańcowej) [w:] Problemy teorii ekonomii i wzrostu gospodarczego, PWN, Warszawa.
• Garegnani P., 2009, On Some Missing Equations in Contemporary Treatments of Intertemporal General Equilibrium, Centro di Ricerche e Documentatione "Piero Sraffa", Quaderno di Ricerca n. 7.
• Guillen R., 1972, Japonia - trzecie mocarstwo, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Harcourt G., 1975, Spory wokół teorii kapitału, PWE, Warszawa.
• Heckman J., Layne-Farrar A., Todd P., 1996, Does Measured School Quality Really Matter? An Examination of the Earnings-Quality Relationship [in:] G. Burtless, Ed., Does Money Matter? The Effect of School Resources on Student Achievement and Adult Success,The Brookings Institution, Washington.
• Heilbroner R., 1988, Zmierzch cywilizacji biznesu, PWN, Warszawa.
• Herbst M., 2004, Zróżnicowanie jakości kapitału ludzkiego w Polsce. Od czego zależą wyniki edukacyjne?, "Studia Regionalne i Lokalne" nr 3(17).
• Hicks J., 1973. Capital and Time: A Neo-Austrian Theory, Oxford: Clarendon Press.
• Holko M., 2016, Krytyka modeli statycznej równowagi - perspektywa postklasyczna, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", nr 48, red. M.G. Woźniak, Wyd. UR, Rzeszów, http://doi.org/10.15584/nsawg.2016.4.12.
• Kaldor N., 1937, Annual Survey of Economic Theory: The Recent Controversy on the Theory of Capital, "Econometrica", t. 5, nr 3, s. 201-233, http://dx.doi.org/10.2307/1905512.
• Kaldor N., 1971, Eseje z teorii stabilizacji i wzrostu gospodarczego, PWN, Warszawa, http://dx.doi.org/10.2307/2296292.
• Kalecki M., 1980a, Ekonomiczne problemy automatyzacji produkcji w krajach kapitalistycznych [w:] tenże, Dzieła, t. 2, red. J. Osiatyński. PWE, Warszawa.
• Kalecki M., 1980b, Teoria dynamiki gospodarczej [w:] tenże, Dzieła, t. 2, red. J. Osiatyński, PWE, Warszawa.
• Kukołowicz T., 2012, Ponowoczesność oczami geografa (recenzja z: Richard Florida: Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego), "Studia Socjologiczne" nr 3.
• Kumar N., 2003, Intellectual Property Rights, Technology and Economic Development: Experiences of Asian Countries, Economic and Political Weekly, t. 38, nr 3.
• Lall S., 2000, The Technological Structure and Performance of Developing Country Manufactured Exports, 1985-1998, QEH Working Paper Series, nr 44.
• Lucas R., 2014, Wykłady z teorii wzrostu gospodarczego, C.H. Beck, Warszawa.
• Marks K., 1948, Nędza filozofii, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Marks K., 1968, Kapitał, t. I [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 23, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Marks K., 1977, Kapitał, t. II [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 24, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Mincer J., 1958, Investment in Human Capital and Personal Income Distribution, "Journal of Political Economy", t. 66, nr 4, s. 281-302.
• Mincer J., 1993, Studies in Human Capital. Collected Essays of Jacob Mincer, t. I, Aldershot: Edward Elgar.
• Olechnicka A., 2000, Rozwój regionalny w warunkach gospodarki informacyjnej, "Studia Regionalne i Lokalne" nr 4(4).
• Osiatyński J., 1978, Kapitał, podział, wartość, PWN, Warszawa.
• Palma J., 2011, Homogeneous middles vs. heterogeneous tails, and the end of the 'Inverted-U': the share of the rich is what it's all about, Development and Change 42(1), http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-7660.2011.01694.x.
• Pasinetti L., 1962, Rate of profit and income distribution in relation to the rate of economic growth, The Review of Economic Studies, t. XXIX, nr 4, http://dx.doi.org/10.2307/2296303.
• Pasinetti L., 1981, Structural Change and Economic Growth. Cambridge University Press, New York.
• Pasinetti L., 1993, Structural economic dynamics: a theory of the economic consequences of human learning. Cambridge University Press, dx.doi.org/10.1017/CBO9780511551444.
• Pasinetti L., 2000, Critique of the Neoclassical theory of growth and distribution, BNL Quarterly Review nr 215.
• Piketty T., 2015, Kapitał w XXI w., Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Podogrodzka M., 2013, Kapitał kreatywny a rozwój gospodarczy regionu w Polsce, "Studia Ekonomiczne" nr 3.
• Ricardo D., 1957, Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania, PWN, Warszawa.
• Samuelson P., 1966, A Summing Up, "The Quarterly Journal of Economics" t. 80, nr 4, s. 568-583, http://dx.doi.org/10.2307/1882916.
• Schultz T., 1960, Capital Formation by Education, "Journal of Political Economy", t. 68, nr 6, s. 571-583.
• Schultz T., 1961, Investment in human capital, "The American Economic Review", t. 51, nr 1.
• Schumpeter J., 1960, Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa.
• Sismondi de J.S., 1955, Nowe zasady ekonomii politycznej, PWN, Warszawa.
• Smętkowski M., 2001, Nowe relacje między metropolią i regionem w gospodarce informacyjnej, "Studia Regionalne i Lokalne" nr 4(7).
• Smith A., 1954, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa.
• Solow R., 1967, Teoria kapitału i stopa przychodu, PWN, Warszawa.
• Sraffa P., 1965, Produkcja towarów za pomocą towarów, PWN Warszawa.
• Sweezy P., 1957, Teoria rozwoju kapitalizmu, PWN, Warszawa.
• Tittenbrun J., 2012, Gospodarka w społeczeństwie, Zysk i s-ka, Poznań.
• Tsuru S., 1986, Rozwój gospodarczy i zasoby ludzkie: doświadczenie Japonii [w:] Zasoby ludzkie, zatrudnienie i rozwój, PWN, Warszawa.
• Valente R., 2016, 'Capital' Accumulation, Economic Growth and Income Distribution: Different Theories and 20th and 21st Century Evidence, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy" nr 46, red. M.G. Woźniak, Wyd. UR, Rzeszów, http://dx.doi.org/10.15584/nsawg.2016.2.8.
• Veblen T., 1908, On the Nature of Capital, "The Quarterly Journal of Economics", t. 22, nr 4, http://dx.doi.org/10.2307/1884915.
• Veblen T., 1918, The Higher Learning In America: A Memorandum On the Conduct of Universities By Business Men, B.W. Huebsch, New York.
• Veblen T., 1998, Teoria klasy próżniaczej, Muza, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2017.3.8