Nierówności dochodowe jako bariery rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce

• Autorzy: Jakub Bartak

Warianty tytułu

Income Inequality as Barriers of Human Capital Development in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu było zdiagnozowanie znaczenia nierówności dochodowych dla akumulacji kapitału ludzkiego w Polsce. Rozważania teoretyczne oparto o model rozwoju gospodarczego Galora i Zeiry, z którego wynika, że w warunkach wysokich nierówności dochodowych oraz niesprawności rynków kredytowych inwestycje w kapitał ludzki są utrudnione ze względu na relatywnie niskie możliwości inwestycyjne ubogiej i licznej części społeczeństwa. Na podstawie przeglądu dotychczasowych badań empirycznych w niniejszym artykule przedstawiono przesłanki ku uznaniu nierówności dochodowych za przyczynę nieoptymalnych inwestycji edukacyjnych także w Polsce. Wskazano na ograniczenia zasobowe ubogich grup społecznych, które uniemożliwiają podejmowanie inwestycji edukacyjnych. Wskazano także na rosnący problem edukacyjnych nierówności horyzontalnych, które w obliczu umasowienia edukacji wyższej zastępują nierówności wertykalne. Nierówności te świadczą o utrudnionym dostępie dla ubogich grup społecznych do wysokiej jakości edukacji. Na tej podstawie wywnioskowano, że ograniczenie nierówności dochodowych przyczynić powinno się do rozwoju kapitału ludzkiego w Polsce. Jednocześnie zwrócono uwagę na pozytywne konsekwencje nierówności dochodowych dla akumulacji kapitału ludzkiego przejawiające się w warstwie motywacyjnej. Wskazano jednak na potrzebę dalszych badań nad rozpoznaniem warunków, w których nierówności dochodowe dostarczają skutecznych bodźców do inwestycji edukacyjnych. Pewien poziom nierówności wydaje się być niezbędny dla odpowiedniego umotywowania do podjęcia wysiłku edukacyjnego, jednak wciąż otwartym pozostaje pytanie o charakterystyki nierówności, które aktywizują do inwestycji w kapitał ludzki. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to diagnose the importance of income inequality for human capital accumulation in Poland. Theoretical considerations were based on the Galor and Zeira model of economic development which suggests that in the conditions of high income inequality and credit constraints investments in human capital are difficult due to the relatively low investment opportunities of the numerous poor. On the basis of literature review this article presents evidence to the recognition of income inequality as a cause of suboptimal educational investments in Poland. The focus was placed on the evidence of investment obstacles that poor social groups face. The article also points to the growing problem of educational horizontal inequalities, which in the process of higher education massification replace vertical educational inequalities. Such inequalities indicate barriers for the poor to achieve high quality education. On this basis it was concluded that the reduction of income inequality in Poland should contribute to the development of human capital. Finally, the article focuses on the positive consequences of income inequality for the accumulation of human capital manifested in a sphere of motivation. A certain level of income inequality seems to be necessary to trigger educational efforts. Yet, on the basis of current research it is impossible to identify characteristics of income inequalities which provide effective incentives for human capital investments. Therefore, further research in this area is needed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dochody ludności; Edukacja; Rozwój kapitału ludzkiego; Inwestowanie w kapitał ludzki; Nierówności społeczne; Nierówności dochodowe

EN

People's income; Education; Development of human capital; Investments in human capital; Social inequality; Income inequalities

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2017
• Numer: z. nr 51
• Strony: 181--190

Twórcy

autor

Jakub Bartak

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Attanasio O., Kaufmann K., 2009, Educational choices, subjective expectations, and credit constraints, "National Bureau of Economic Researchˮ, No. w215097, http://dx.doi.org/10.3386/w15087.
• Banerjee A., 2004, Inequality and investment, dokument nieopublikowany, dostępny pod adresem: http://time.dufe.edu.cn/wencong/banerjee/download8.pdf (dostęp: 01.09.2016 r.).
• Bartak J., Jabłoński Ł., 2016, Human Capital Versus Income Variations: Are They Linked in OECD Countries?, "Journal of Management and Business Administration. Central Europeˮ, t. 24, nr 2, s. 56-73, http://dx.doi.org/10.7206/jmba.ce.2450-7814.169.
• Battisti M., Fioroni T., Lavezzi A.M., 2014, World Interest Rates, Inequality and Growth: an Empirical Analysis of the Galor-Zeira Model, Discussion Paper No. 2014/184, Dipartimento di Economia e Management (DEM), University of Pisa, Pisa, Italy, https://ideas.repec.org/p/pie/dsedps/2014-184.html (dostęp: 01.06.2016 r.).
• Breen R., Goldthorpe J.H., 1997, Explaining educational differentials towards a formal rational action theory, "Rationality and Societyˮ, t. 9, nr 3, s. 275-305, http://dx.doi.org/10.1177/104346397009003002.
• CBOS, 2009, Aspiracje i motywacje edukacyjne Polaków w latach 1993-2009, raport nr BS/70/2009, Warszawa, CBOS.
• Czarnecki K., 2015, Uwarunkowania nierówności horyzontalnych w dostępie do szkolnictwa wyższego w Polsce, "Nauka i Szkolnictwo Wyższeˮ, t. 45, nr 1, s. 161-189, http://dx.doi.org/10.14746/nsw.2015.1.7.
• Flechtner S., 2014, Aspiration traps: When poverty stifles hope, "Inequality in Focusˮ, t. 4, nr 2, s. 1-4.
• Foellmi R., Zweimüller J., 2006, Income distribution and demand-induced innovations, "The Review of Economic Studiesˮ, t. 73, nr 4, s. 941-960, http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-937x.2006.00403.x.
• Galor O, 2011, Inequality, human capital formation and the process of development, "National Bureau of Economic Research Working Paperˮ, nr w17058, http://dx.doi.org/10.3386/w17058.
• Galor O., Zeira J., 1993, Income distribution and macroeconomics, "The Review of Economic Studiesˮ, t. 60, No. 1, s. 35-52.
• Gołębiowski B., 1966, Społeczno-kulturalne aspiracje młodzieży, "Studia Socjologiczneˮ, nr 5.
• Herbst M., Rok J., 2014, Equity in an Educational Boom: lessons from the expansion and marketisation of tertiary schooling in Poland, "European Journal of Educationˮ, t. 49, nr 3, s. 435-450, http://dx.doi.org/10.1111/ejed.12068.
• Kaufmann K.M., 2014, Understanding the income gradient in college attendance in Mexico: The role of heterogeneity in expected returns, "Quantitative Economicsˮ, t. 5, No. 3, s. 583-630, http://dx.doi.org/10.3982/QE259.
• Kłobuszewska M, 2014, Determinanty prywatnych wydatków edukacyjnych w Polsce-wyniki badania eksploracyjnego, "Edukacjaˮ, t. 126, nr 1, s. 53-65.
• Kozłowski W., Matczak E., 2014, Aspiracje edukacyjne rodziców w stosunku do własnych dzieci, "Edukacjaˮ, t. 126, nr 1, s. 66-78.
• Laskowski W., 2014, Dochodowa elastyczność wydatków polskich gospodarstw domowych i jej uwarunkowania, "Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowegoˮ, t. 14, nr 1, s. 63-74.
• Papageorgiou C., Razak N.A.A., 2009, Inequality, Human Capital and Development: Making the Theory Face the Facts, "MPRA Paper", No. 18973.
• Perotti R., 1996, Growth, income distribution, and democracy: what the data say, "Journal of Economic Growth", t. 1, No. 2, s. 149-187, http://dx.doi.org/10.1007/bf00138861.
• Ray D., 2006, Aspirations, poverty, and economic change [w:] Understanding Poverty, red. A.V. Banerjee, R. Benabou, D. Mookherjee, Oxford University Press, Oxford, s. 409-421, http://dx.doi.org/10.1093/0195305191.003.0028.
• Rószkiewicz M., Saczuk K. (red.), 2015, Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki drugiej rundy badania panelowego gospodarstw domowych, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Sztanderska U., Drogosz-Zabłocka E. (red.), 2013, Koszty edukacji ponadgimnazjalnej i policealnej, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Trebbels M, 2015, The concept of educational aspirations [w:] The transition at the end of compulsory full-time education, M. Trebbels, Springer, http://dx.doi.org/10.1007/978-3-658-06241-5_3.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2017.3.15