Pedagogika katolicka w perspektywie pedagogiki transcendentnej

• Autorzy: Zbigniew Marek , Anna Walulik
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest usystematyzowanie istniejącej wiedzy o pedagogice katolickiej oraz wskazanie jej specyfiki i miejsca w kontekście stosowanego terminu pedagogika transcendentna. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł ma udzielić odpowiedzi na pytanie, czym jest pedagogika katolicka i jakie są jej związki z pedagogiką transcendentną oraz na jakich założeniach mają się opierać badania naukowe prowadzone przez przedstawicieli pedagogiki katolickiej. W tym celu zastosowano metody, które służą krytycznej analizie literatury przedmiotu oraz porównaniu zebranych wyników. PROCES WYWODU: Wyjaśnienia dotyczące istoty pedagogiki transcendentnej umożliwiły wskazanie zależności zachodzących między pedagogiką religii i pedagogiką katolicką. Ukazane różnice zostały doprecyzowane i wyjaśnione przy omawianiu podstaw pedagogiki katolickiej opartej na założeniach personalizmu chrześcijańskiego. Ponieważ pedagogika katolicka może przyjmować różne postaci, jako jej przykład została przywołana zakorzeniona w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli pedagogika towarzyszenia. Przedłożenie to pozwoliło zająć się kwestiami metodologicznymi w badaniach naukowych, które inspiruje pedagogika katolicka. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pedagogika katolicka odsłania przed wychowankiem szersze spojrzenie na sens ludzkiego życia dzięki ukazywaniu go przez religię katolicką. Personalizm chrześcijański, do którego się odwołuje, a także specyficzny sposób towarzyszenia wychowawczego, jaki promuje pedagogika towarzyszenia, wyjaśnia istotę podmiotowego traktowania wychowanka w toku procesów wychowania. Tym samym dowartościowuje ona metody jakościowe, w których korzysta się z hermeneutycznej możliwości opisu rzeczywistości wychowawczej w kontekście religijnego postrzegania człowieka. Jest to możliwe dzięki respektowaniu form poznania zarówno naturalnego, jak i religijnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Pedagogika katolicka, na której założeniach oparta jest pedagogika towarzyszenia, dzięki promowaniu zarówno poznania naturalnego, jak i religijnego umożliwia interpretowanie ludzkiej egzystencji w kontekście rzeczywistości ponadnaturalnej, objaśnianej w świetle treści prawd wyznawanej wiary.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Pedagogika; Kościół katolicki; Religia

EN

Pedagogy; Roman Catholic Church; Religion

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2017
• Tom: 16
• Numer: nr 38 Synergia rodziny i szkoły
• Strony: 125--141

Twórcy

autor

Zbigniew Marek

• Akademia Ignatianum w Krakowie

autor

Anna Walulik

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Ablewicz, K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Adamski, F. (2002). (red.). Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Augustyn, J. (2006). Praktyka kierownictwa duchowego. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Bartnik, Cz. (1995). Personalizm. Lublin: KUL.
• Cichosz, W. (2001). Wychowanie chrześcijańskie wobec postmodernistycznej prowokacji. Gdańsk: Zakłady Graficzne im. KEN SA.
• Cichosz, W. (2010). Pedagogika wiary we współczesnej szkole katolickiej. Warszawa: TYPO 2.
• Ciechowska, M. i Szymańska, M. (2017). Wybrane metody jakościowe. Cz. 1. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie, WAM.
• Czarkowski, J. (1994). Oblicza personalizmów. Konfrontacja antropologii filozoficznej E. Mouniera i P. Teilharda de Chardin. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Fleck, L. (1986). Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Goliszek, P.T. (2016). Personalistyczny wymiar katechezy. Lublin: KUL.
• Granat, W. (1985) Personalizm chrześcijański. Teologia osoby ludzkiej. Poznań: Wydawnictwo św. Wojciecha.
• Horowski, J. (2007). Paedagogia perennis w dobie postmodernizmu. Wychowawcze koncepcje o. Jacka Woronieckiego a kultura przełomu XX i XXI wieku. Toruń: Europejskie Centrum Edukacji.
• Horowski, J. (2015). Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Jalics, F. (2017). Kontemplacja. Wprowadzenie do modlitwy uważności. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Jalics, F. (2017). Towarzyszenie duchowe. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Jarnicki, P. (2008). Fleck a metafory. W: B. Płonka Syroka (red.), Wzorce postrzegania rzeczywistości w nauce i społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo DIG.
• Jasionek, S. (1999). Uprawnienia i zobowiązania człowieka. Częstochowa: Wydawnictwo Regina Poloniae.
• Kolvenbach, P.H. (2003). Formacja jezuity. Dokumenty. Rzym: Kuria Generalna Towarzystwa Jezusowego.
• Kołacz, J. (red.). (2006). Podstawy edukacji ignacjańskiej. Kraków: WSFP "Ignatianum", WAM.
• Kowalczyk, S. i Krajewski, R. (2010). Osoba. W: E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka, t. IV. Lublin: TN KUL.
• Krąpiec, M.A. (1982). Człowiek - dramat natury i osoby. W: Człowiek - Kultura - Uniwersytet. Lublin: TN KUL.
• Kubinowski, D. (2010). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia - Metodyka - Ewaluacja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.
• Kuhn, T.S. (1985). Jeszcze raz o paradygmatach. W: T.S. Kuhn, Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Makselon, J. (1995). Człowiek jako istota religijna. W: J. Makselon (red.), Psychologia dla teologów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
• Malewski, M. (1998). Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Marek, Z. (2010). Wychowanie szansą kształtowania postaw liturgicznych? W: A. Offmański (red.), Współczesna katecheza liturgiczna. Liturgia w katechezie i szkolnym nauczaniu religii. Szczecin: WTUS.
• Marek, Z. (2014). Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji? Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Marek, Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Kraków: Wydawnictwo Ignatianum.
• Michałowski, Cz. (2001). Pedagogia personalistyczna wsparciem kształtującego się systemu wychowania u początków XXI wieku. W: B. Śliwierski (red.), Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Milerski, B. (2011). Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe CHAT.
• Nalaskowski, A. (2008). Zateizowana transcendencja, czyli niejasność wychowania. W: W. Pasierbek (red.), Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu. Kraków: WSFP Ignatianum, WAM.
• Nowak, M. (2007). Wychowanie. W: C. Rogowski (red.), Leksykon pedagogiki religii. Warszawa: Verbinum.
• Nowak, M. (2016). Teorie i koncepcje wychowania - ebook. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Patton, M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park-London-New Delhi: Sage Publications.
• Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Salamucha, A. (2010). Kiedy pedagogika jest chrześcijańska? Uwagi metodologiczne. W: J. Michalski i A. Zakrzewska (red.), Pedagogika chrześcijańska. Tradycja, współczesność, nowe wyzwania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Schulz, R. (2007). Wykłady z pedagogiki ogólnej. T. II. O integralną wizję człowieka i jego rozwoju. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Śliwerski, B. (2008). Pedagogika bez transcendencji. W: W. Pasierbek (red.), Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu. Kraków: WSFP Ignatianum, WAM.
• Tchorzewski, A.M. (2016). Wstęp do teorii wychowania. Kraków: WSFP Ignatianum, WAM.
• Walulik, A. (2011). Moderacyjne i synergiczne kształtowanie dorosłości. Propozycja typologii modeli znaczeń wiedzy religijnej na przykładzie Korespondencyjnego Kursu Biblijnego. Kraków: Wydawnictwo WSFP Ignatianum, WAM.
• Walulik, A. (2012). Edukacyjne wspomaganie dorosłych w refleksji nad życiem. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum, WAM.
• Walulik, A. (2017). Synergiczny charakter pedagogiki towarzyszenia. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum.
• Wojtyła, K. (1994). Osoba i czyn. Lublin: TN KUL.
• Wprowadzenie do ćwiczeń duchownych. (1968). W: M. Bednarz, A. Bober i R. Skórka (red.), Św. Ignacy Loyola, Pisma wybrane. Komentarze. T. II. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
• Zarzycki T., Ćwiczenia duchowne. W: M. Chmielewski (red.), Leksykon duchowości katolickiej. Lublin-Kraków: Wydawnictwo "M".
• Ziebertz, H.-G. i Heil, S. (2002). Antropologische Grundlage Religioesen Lernens. Horyzonty Wychowania 1(1), 107 127.
• Żmudziński, W. (2008). Fundament ignacjańskiej pedagogiki. W: Pasierbek (red.), Pedagogika ignacjańska wobec wyzwań współczesnego humanizmu. Kraków: WSFP Ignatianum, WAM.

Identyfikatory

DOI

10.17399/HW.2017.163808