Kapitał społeczny sołtysów

• Autorzy: Arkadiusz Ptak

Warianty tytułu

Social Capital of Village Heads (Sołtys)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu było określenie poziomu kapitału społecznego sołtysów. Za jego wskaźnik uznano tylko ich formalne członkostwo w organizacjach pozarządowych oraz w partiach politycznych. Przyjęto założenia teorii kapitału społecznego w ujęciu Pierre'a Bourdieu. Badania empiryczne przeprowadzono na przełomie 2014 i 2015 r. w dwóch, różniących się pod względem historycznym, społecznym i historycznym województwach: lubelskim oraz wielkopolskim. Złożyły się nań wywiady z 380 sołtysami oraz kwestionariusze wypełniane przez pracowników urzędów gmin. Badanie wykazało wysoki poziom kapitału społecznego polskich sołtysów, który jednak ma określoną specyfikę. Działalność stricte społeczna (np. w organizacjach pozarządowych) jest zdecydowanie wyższa (ok. 70% badanych sołtysów deklaruje członkostwo w takiej organizacji) niż działalność o charakterze politycznym (15% sołtysów należy do partii politycznych). Czynnikiem determinującym poziom kapitału społecznego sołtysów jest przede wszystkim aktywność społeczna rodziców. W przypadku członkostwa w Lokalnych Grupach Działania wpływ miało wykształcenie oraz źródło utrzymania. Natomiast działalność sołtysów w partiach politycznych była skorelowana z płcią, wiekiem oraz aktywnością zawodową. Wysoki poziom kapitału społecznego i rozwinięta sieć powiązań sprzyjają osiąganiu przez sołtysów sukcesu w rywalizacji wyborczej na wyższych szczeblach władzy. Ponad 70% z nich, biorąc udział w rywalizacji wyborczej do rady gminy, osiąga wyborczy sukces i wybierana jest na radnego. Wyższym poziomem kapitału społecznego dysponowali sołtysi z Wielkopolski. (abstrakt oryginalny)

EN

The main goal of the article is to assess the level of social capital of village heads (sołtys) in Poland. The applied measure refers to formal membership of NGOs and political parties. The theory of social capital of Pierre Bourdieu was adopted as theoretical perspective. The study was conducted in 2014 and 2015 in two regions (voivodships) - Lubelskie and Wielkopolskie, which differ from each other in terms of history and social characteristics. The data comes from a quantitative research on 380 village heads and from auxiliary interviews with local governments' representatives. The results show a very high level of social capital of village heads, however, with a certain profile. The strictly social activity of sołtys is significantly more common than the political activities (ca 70% of the leaders declared membership of NGOs while 15% of respondents were members of political parties). The crucial factor determining the level of the social capital of village heads is the social activity of their parents. As for Local Action Groups, the membership is related to village head's level of education and source of income. The activity of village heads in political parties bears relation to the sex, age and job status. A high level of social capital as well as strong social networks allow leaders to succeed in elections to local governments. Over 70% of village heads running for the seats in the municipal councils succeeded with being elected. The results of the study suggest that rural leaders from Wielkopolskie are endowed with more social capital compared to those from Lubelskie. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Jednostka lokalna; Gmina; Władza; Kapitał społeczny; Wyniki badań

EN

Local unit; District; Power; Social capital; Research results

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2 (175)
• Strony: 29--48

Twórcy

autor

Arkadiusz Ptak

• Polska Akademia Nauk w Warszawie

Bibliografia

• Bartkowski J. (2003). Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "Żak".
• Bartkowski J. (2007). Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym, W: Herbst M. (red.), Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny (s. 54-97). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bartkowski J. (2016). Mapa polityczna polskiej wsi. W: Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi (s. 209-234). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Czapiński J. (2015). Stan społeczeństwa obywatelskiego. W: Czapiński f., Panek T. (red.), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i Jakość Życia Polaków - Raport (s. 332-372). Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
• Dojwa K., Placety J. (2008). Wybrane aspekty statusu i roli sołtysa w świetle badań własnych. Samorząd Terytorialny, 1-2, 5-16.
• Fedyszak-Radziejowska B. (2006). Kapitał społeczny wsi - w poszukiwaniu utraconego zaufania. W: Szafraniec K. (red.), Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi (s. 71-120). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Frykowski M., Starosta P. (2008). Kapitał społeczny i jego użytkownicy. Przegląd Socjologiczny, 1, 57, 31-62.
• GUS (2013). Rocznik statystyczny województw. Warszawa.
• Halamska M. (2008). Kapitał społeczny wsi: próba rekonstrukcji. Przegląd Socjologiczny, l, 57,81-104.
• Herbst J. (2008). Inny trzeci sektor. Organizacje pozarządowe na terenach wiejskich, Halamska M. (red.), Wiejskie organizacje pozarządowe (s. 33-75). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
• Kajdanek K. (2011). W poszukiwaniu nowej roli - sołtysi urbanizujących się wsi podmiejskich Wrocławia. Wieś i Rolnictwo, 1, 87-105.
• Matysiak I. (2014). Rola sołtysów we współczesnych społecznościach wiejskich. Płeć jako czynnik różnicujący kapitał społeczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ptak A. (2015). Lokalna społeczność w procesie tworzenia funduszu sołeckiego. Studia Regionalne i Lokalne, 1, 138-153.
• Ptak A. (2016). Sołectwa w lokalny systemie władzy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Putnam R. (1995). Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech (tłum. J. Szacki). Warszawa-Kraków: Fundacja im Stefana Batorego - Znak.
• Rosner A., Stanny M. (2014). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w 2010 roku. Warszawa: Fundacja Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej oraz Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Sakson A., Węgierkiewicz P. (red.) (2010). Samorząd pomocniczy jako czynnik pobudzający społeczeństwo obywatelskie na wsi. Konin-Warszawa-Poznań: Wydawnictwo Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów, Stowarzyszenie Fundamenty Silnego Państwa oraz Instytut Zachodni.
• Starosta P. (2012). Sieciowy komponent kapitału społecznego. W: Starosta P. (red.), Zróżnicowanie zasobów kapitału ludzkiego i społecznego w regionie łódzkim. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego.
• Styk J., Węgierkiewicz P. (red.) (2006). Samorząd pomocniczy na wsi polskiej. Między tradycją a ponowoczesnością. Konin: Wydawnictwo Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów, Stowarzyszenie Fundamenty Silnego Państwa.
• Sztompka P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
• Trutkowski C., Mandes S. (2005). Kapitał społeczny w małych miastach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir022017/02