Rachunkowość społeczna w świetle badań polskich autorów

• Autorzy: Renata Biadacz

Warianty tytułu

Abstract Social Accounting in the Light of Research of Polish Authors

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest prezentacja istoty i przesłanek rachunkowości społecznej w świetle badań polskich autorów. Ze względu na to, że pierwotnie rachunkowość społeczna rozwinęła się jako dyscyplina statystyczno-ekonomiczna, wykorzystywana w celu ujmowania procesów gospodarczych w skali makroekonomicznej, a dopiero pod koniec lat 70. XX w. wraz ze wzrostem znaczenia idei społecznej odpowiedzialności biznesu powstała rachunkowość społeczna w ujęciu mikro, w artykule przeprowadzono odrębnie rozważania dotyczące istoty i rozwoju rachunkowości społecznej w ujęciu makro- i mikroekonomicznym. Z przeprowadzonej analizy wynika, że badania nad rozwojem rachunkowości społecznej w skali makroekonomicznej prowadzili w Polsce powojennej T. Peche i Z. Kowalczyk. Rachunkowość społecznej odpowiedzialności (zwana również rachunkowością społeczną) w ujęciu mikro była natomiast przedmiotem rozważań począwszy od lat 80. XX wieku. Do pierwszych publikacji poświęconych temu zagadnieniu należą prace Z. Jaglińskiej, J. Wołkowskiego, A. Jarugowej i E. Burzymowej, natomiast w ostatnich latach wraz ze wzrostem zainteresowania społeczną odpowiedzialnością biznesu i rolą, jaką ma do spełnienia w tym wymiarze rachunkowość, liczba publikacji w tym zakresie znacząco wzrasta. Jako metodę badawczą zastosowano przegląd i analizę treści rozważań i opinii autorów wybranych pozycji z krajowej literatury przedmiotu. Z artykułu wynika, że rozważania nad społeczną rachunkowością zarówno w ujęciu makro, jak i mikro nie są koncepcją nowatorską i były prowadzone już od lat 80. XX w. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to present the essence and prerequisites of social accounting in the light of Polish authors' research. Initially, social accounting developed as a statistical-economic discipline used to capture economic processes on a macroeconomic scale. Social accounting in the micro scale became popular in the late 1970s with the increasing importance of corporate social responsibility. Therefore, the author decided to separate considerations on the essence and development of social accounting in macro- and microeconomic contexts in the article. The analysis shows that studies on the development of social accounting on the macroeconomic scale were conducted in post-war Poland by Peche and Kowalczyk. Accounting of social responsibility (also referred to as social accounting) in micro terms has been discussed since the 1980s. The first publications concerning this issue include works by Jaglińska, Wołkowski, Jarugowa, and Burzymowa. In recent years, the number of publications in this field has significantly increased with the growing interest in corporate social responsibility and the role it has to fulfill in this dimension. As a research method, a review and analysis of the contents of the deliberations and opinions of the authors of selected items from the national literature of the subject have been used. The article points out that the consideration of social accounting, both in macro and micro terms, is not an innovative concept and has been running since the 1980s. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość społeczna; Społeczna odpowiedzialność biznesu

EN

Social Accounting; Corporate Social Responsibility (CSR)

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2017
• Tom: 94
• Numer: nr 150
• Strony: 23--42

Twórcy

autor

Renata Biadacz

• Politechnika Częstochowska

Bibliografia

• Balicka A. (2016), Sprawozdawczość środowiskowa - światowe trendy ujawniania informacji środowiskowych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 436, s. 30-38.
• Balicka A. (2014), Sprawozdawczość środowiskowa w branży motoryzacyjnej, "Prace Naukowe UE we Wrocławiu", 329, s. 19-27.
• Borys G. (1999), Badania kosztów ochrony środowiska w Unii Europejskiej, [w:] Zarządzanie kosztami w polskich przedsiębiorstwach w aspekcie integracji Polski z Unią Europejską, materiały konferencyjne, cz. l, Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa, s. 49-55.
• Borys G. (2001), Tradycyjna rachunkowość przedsiębiorstwa a rachunkowość ekologiczna, [w:] B. Micherda (red.), Ewolucja polskiej rachunkowości na tle rozwiązań światowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, s. 32-40.
• Borys G., Dziawgo D. (red.), (2014), Rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju. Gospodarka - etyka - środowisko, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 329.
• Bray F.S. (1949), Social Accounts and the Business Enterprise Sector of the National Economy, Cambridge University Press, Cambridge.
• Brzezin W. (1975), Problemy przebudowy teorii rachunkowości w Polsce Ludowej, "Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej", 96.
• Burzym E. (2008a), Przesłanki, kierunki i przejawy moich zainteresowań naukowo-badawczych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 45 (101), s. 17-22.
• Burzym E. (2008b), Społeczna funkcja rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 45 (101), s. 79.
• Burzym E. (1993), Społeczny i ekologiczny aspekt współczesnej ewolucji rachunkowości w gospodarce rynkowej, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", 401, s. 5-20.
• Burzym E. (1990), Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce", 16.
• Burzym E. (1986), Nowoczesna rachunkowość stymulatorem wzrostu ekonomicznej efektywności gospodarowania, SKwP, Katowice.
• Burzym E. (1983), Problemy współczesnej ewolucji rachunkowości, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", 179.
• Chojnacka E. (2014), Raportowanie danych w obszarach środowiskowym i społecznym w publicznych spółkach sektora energetycznego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 329, s. 36-44.
• Chojnacka E., Wiśniewska J. (2016), Raportowanie danych CSR w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 436, s. 55-63.
• Cieślak. M. (2012), Czy rachunkowość przestaje być rachunkowością?, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu", 233, s. 19-26.
• Clark C. (1937), National Income a. Outlay, Macmillan, London.
• Dąbrowski Z. (1961), Fizjokratyczne Tableau Economique z punktu widzenia koncepcji rachunku społecznego, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", 3, s. 259-273.
• Dobija M. (1998), Sprawozdanie bilansowe w rachunkowości społeczno-ekonomicznej, "Zeszyty Naukowe AE w Krakowie", 514, s. 51.
• Dyląg R, Puchalska E. (2014) Raportowanie zagadnień środowiskowych i społecznych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 75 (131), s. 23-46.
• Edey H. C, Peacock. A.T. (1954), National Income a. Social Accounting, Routledge, London.
• Eljasiak, E. (2011), W kierunku zintegrowanej sprawozdawczości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 62 (118), s. 99-110.
• Fijałkowska J. (2016a), Model LBG a pomiar efektywności działań społecznie odpowiedzialnych, "Studia Eoconomica Posnaniensia", 4 (11), s. 64-77.
• Fijałkowska J. (2016b), Raportowanie informacji niefinansowych zgodnie z nową dyrektywą UE 2014/95/EU jako wyzwanie dla przedsiębiorstw, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 436, s. 115-122.
• Fijałkowska J. (2015), Raportowanie CSR a kwestie etyki i odpowiedzialności przedsiębiorstw, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 396, s. 39-47.
• Fijałkowska J. (2014), CSR reporting and XBRL standard alignment decisive for the future of finance and accounting, "Acta Universitatis Lodziensis", Folia Oeconomica", 2 (300), s. 75-85.
• Fijałkowska J., Sobczyk M. (2012), Sprawozdawczość działań w ramach społecznej odpowiedzialności wyzwaniem dla polskich przedsiębiorstw, "Zarządzanie i Finanse", 1 (3), s. 141-151.
• Fijałkowska J., Sobczyk M. (2014), Raportowanie społecznie odpowiedzialnych działań przedsiębiorstwa - wiarygodne informowanie czy narzędzie PR, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", XV (4/2), s. 189-204.
• Gabrusewicz T. (2012), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej - próba zdefiniowania, [w:] W. Gabrusewicz, J. Samelak (red.), Obszary badawcze współczesnej rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań, s. 27-37.
• Gabrusewicz T. (2010), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej w kształtowaniu zasad nadzoru korporacyjnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Garstecki D. (2015), Czy rachunkowość społecznej odpowiedzialności zasługuje na miano paradygmatu, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 388, s. 49-56.
• Gordon I.M. (2007), The Challenge for Social Accounting, [w:] Social Accounting, Mega Accounting and Beyond. A Festschrift in Honour of M.R. Mathews, eds. R. Gray, J. Guthrie, CSAR Publishing, Dundee.
• Gray R., Owen D., Maunders K. (1987), Corporate Social Reporting: Accounting and Accountability, Prentice Hall, London.
• Hellich E., Klonowska M. (2007), Rachunek kosztów ochrony środowiska, [w:] A. Karmańska (red.), Zarządzanie kosztami jakości, logistyki, innowacji, ochrony środowiska a rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa, s. 157-194.
• Hellich E., Paszula M. (2001), Koszty ochrony środowiska w systemie rachunku kosztów, [w:] Micherda B. (red.), Ewolucja polskiej rachunkowości na tle rozwiązań światowych, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków, s. 83-93.
• Isajew B.Ł. (1973), Bałansy mieżotraslewych finansowych swiaziej, Moskwa. Jaglińska Z. (1983), Rachunkowość społecznej odpowiedzialności korporacji amerykańskich - bariery rozwoju, Łódź (praca doktorska).
• Jaglińska Z. (1984), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw kapitalistycznych (Zarys problemu), "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce", 7, s. 15-22.
• Jaglińska Z., Jarugowa A. (1978), Nowe spojrzenie na rachunkowość społeczną, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce", 2, s. 37-40.
• Jarugowa A. (1984), Rachunkowość społeczna na tle tendencji rozwoju rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce", 7, s. 5-14.
• Kabalski P. (2010), Aspekt ekologiczny, [w:] I. Sobańska (red.), Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 589-612.
• Kamela-Sowińska A. (2015), Skutki ekonomiczne realizacji umowy społecznej jako podstawy raportów CSR, "Studia Oeconomica Posnaniensia", 3 (1), s. 70.
• Kamela-Sowińska A. (2009), Sprawozdawczość społeczna. Czy to jeszcze rachunkowość?, [w:] Problemy współczesnej rachunkowości, red. pracownicy Katedry Rachunkowości SGH, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 213-228.
• Karmańska A., Etyka w księgowości uwiarygodnia obrót gospodarczy, wywiad dla portalu "Księgowi przyszłości", http://www.ksiegowiprzyszlosci.pl/bazawiedzy/id/22?page=5 (dostęp 29.01.2014).
• Krishna C.G. (1996), Corporate Social Responsibility in India: A Study of Management Attitudes, Mittal Publications, New Delhi, s. 111.
• Kowalczyk Z. (1978), Strumienie finansowe w gospodarce kapitalistycznej, PWN, Warszawa.
• Kowalczyk Z. (1974), Rachunkowość społeczna. Wartości poznawcze i znaczenie praktyczne, PWE, Warszawa.
• Kowalczyk Z (1967), Rachunkowość społeczna a polityka ekonomiczna państwa kapitalistycznego, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Warszawa.
• Kowalczyk Z. (1961), Systemy rachunkowości społecznej a koncepcja budżetu ekonomicznego we Francji, "Zeszyty Naukowe WSE w Poznaniu", II (21).
• Krasodomska J. (2014), Rachunkowość społeczna - perspektywa światowa i krajowa, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 329, s. 191-197.
• Krasodomska J. (2012), Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 66 (122), s. 101-110.
• Krasodomska J. (2010a), Perspektywy rozwoju informacyjnej funkcji rachunkowości w kontekście społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, "Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie", 14, s. 334-341.
• Krasodomska J. (2010b), Rachunkowość a idea społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w dobie kryzysu ekonomicznego, [w:] B. Micherda (red.), Rachunkowość wobec kryzysu gospodarczego, Difin, Warszawa.
• Kurek R., Borys (red.), (2015), Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju - odpowiedzialność, etyka, stabilność finansowa, t. 2, Rachunkowość, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 396.
• Lange O. (1958), Wstęp do ekonometrii, PWN, Warszawa. Macuda M. (2015), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej - raportowanie zagadnień środowiskowych, "Studia Eoconomica Posnaniensia", 3 (1), s. 97-111.
• Majchrzak I. (2011), Identyfikacja, pomiar i ewidencja kosztów ochrony środowiska w rachunku kosztów polskich przedsiębiorstw energetycznych - wyniki badań ankietowych, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 182, s. 291-300.
• Majchrzak I. (2006), Koszty ochrony środowiska a rachunek kosztów przedsiębiorstw energetycznych, niepublikowana praca doktorska, Szczecin.
• Mattesich R. (1994), Accounting as Cultural Force: Past, Present and Future, "The European Accounting Review", 3 (2).
• Matuszak Ł. (2015a), Rola sprawozdania z działalności w społecznie odpowiedzialnym przedsiębiorstwie, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", 398, s. 327-342.
• Matuszak Ł (2015b) Raportowanie o społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (CSR) za pomocą narzędzia legitymizacji przedsiębiorstw, "Studia Eoconomica Posnaniensia", 3 (1), s. 112-134.
• Matuszak Ł., (2013), Wycena sprawozdania finansowego w realizacji koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa, [w:] M. Remlein (red.), Rachunkowość odpowiedzialności społecznej - teoria i praktyka, Wyd Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Poznań, s. 97-109.
• Maxfield S. (2013), Accounting Paradigm Changes and Their Impact on Corporate Social Responsibility and Environmental Responsibility, Working Paper W13-15. Paper

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.4993