Rynek finansowy jako dobro wspólne

• Autorzy: Tomasz Nieborak

Warianty tytułu

A Financial Market as the Common Good

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł porusza niezwykle aktualny i ważny problem definiowania rynku finansowego jako dobra wspólnego. Rynek finansowy, będący częścią systemu gospodarczego i społecznego, jest współcześnie jednym z najważniejszych elementów funkcjonowania państwa. Potwierdzeniem tej tezy są wydarzenia ostatnich lat, kiedy to kryzys finansowy zachwiał fundamentami współczesnego świata. U źródeł tego kryzysu stał nie tylko upadek określonych wartości i dominująca żądza pieniądza, lecz także i słabość państwa w egzekwowaniu prawa. Zabrakło ponadto głębszej refleksji nad potencjalnymi konsekwencjami załamania się rynku finansowego. Etyka cnoty zdominowana została przez etykę normatywną. Cechą kryzysów jest jednak ich oczyszczający charakter i pojawiająca się refleksja nad źródłami ich wystąpienia. Stała się ona także inspiracją do powstania niniejszego artykułu, którego autor stawia tezę o konieczności ujmowania rynku finansowego jako dobra publicznego. Twierdzenie to, poza wymiarem teoretycznym, ma także silny wydźwięk praktyczny, to znaczy dotyczy możliwości zastosowania zaprezentowanej koncepcji w orzecznictwie sądowym, które - jak należy przypuszczać - za przedmiot rozstrzygnięć coraz częściej będzie miało sprawy związane z funkcjonowaniem rynku finansowego. (abstrakt oryginalny)

EN

This article addresses a very topical and important issue which is the defining of the financial market as the common good. Being a part of the economic and social system, the financial market is one of the most important elements of the functioning of a State. The events of the recent years when the financial crisis shook the foundations of the contemporary world have confirmed this thesis. What led to this crisis was, among other things, greed for money and depreciation of certain values as well as inefficient enforcement of law and a lack of a deeper reflexion on the potential consequences of a collapse of the financial market. However, crises have a purifying effect as well. This reflection became an inspiration for writing this paper and to posit that a financial market must also be seen as the common good. Apart from a theoretical value and dimension this thesis has a strong practical implication and may be adopted in court practice. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynki finansowe; Dobro wspólne; Zaufanie; Kryzys finansowy; Dobra publiczne

EN

Financial markets; Common good; Trust; Financial crisis; Public goods

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3
• Strony: 161--174

Twórcy

autor

Tomasz Nieborak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Duda, Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
• A. Gołębiowska, Refleksje nad konstytucyjną zasadą dobra wspólnego w kontekście myślenia religijnego i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, "Świat i Słowo" 2015, nr 1.
• A. Michór, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd jako centralny organ administracji rządowej w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi. Wybrane zagadnienia, Acta Universitatis Wratislaviensis, 2005, nr 2724.
• A. Michór, Przesłanki ingerencji państwa w organizowanie i organizację obrotu instrumentami finansowymi, "Opolskie Studia Administracyjno-Prawne" 5, 2008.
• A. Michór, Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym a ochrona konsumenta, "Bezpieczny Bank" 2015, nr 1.
• A. Młynarska-Sobaczewska, Dobro wspólne jako kategoria normatywna, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" nr 69, 2009.
• A. Nadolska, Komisja Nadzoru Finansowego w nowej instytucjonalnej architekturze europejskiego nadzoru finansowego, Warszawa 2014.
• A. Nadolska, Od prawa finansowego do prawa rynku finansowego - zarys zmian, "Monitor Prawa Bankowego" 2016, nr 1.
• A. Samborski, Rynki papierów wartościowych w krajach Unii Europejskiej, Katowice 2004.
• A. Wilczyńska, Interes publiczny w prawie stanowionym i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Prawa Handlowego" 2009, nr 6.
• A. Żurawik, "Interes publiczny", "interes społeczny" i "interes społecznie uzasadniony". Próba dookreślenia pojęć, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 75, 2013, z. 2.
• Arystoteles, Etyka nikomachejska 1094a, Warszawa 1996.
• B. Bator, A. Zalcewicz, Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz, Warszawa 2016.
• C. Kosikowski, M. Olszak, Od prawa bankowego do prawa rynku finansowego, w: J. Głuchowski (red.), System prawa finansowego, t. 4, Warszawa 2010.
• C. Kosikowski, Nowe prawo rynku finansowego Unii Europejskiej, w: A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa 2016.
• D. Wojtczak, Usługi bankowe w regulacjach Unii Europejskiej, Warszawa 2012.
• D.W. Snyder Belousek, Market exchange, self-interest, and the common good: financial crisis and moral economy, "Journal of Markets & Morality" 13(1), 2010.
• E. Fojcik-Mastalska, Prawo rynku finansowego w systemie prawa, w: A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa 2016.
• E. Murzyn, Odpowiedzialność odszkodowawcza za naruszenie prawa UE przez organy nadzoru bankowego w Niemczech, "Europejski Przegląd Sądowy" 2012, nr 11.
• E. Rutkowska-Tomaszewska, Ochrona prawna klienta na rynku usług bankowych, Warszawa 2013.
• Hasło "dobro wspólne", w: Wielka encyklopedia, t. 7, Warszawa 2002.
• J. Boć, Z refleksji nad dobrem wspólnym, w: idem, A. Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Wrocław 2009.
• J. Plichta, G. Plichta, Znaczenie zaufania w handlu elektronicznym - perspektywa instytucjonalna, "Psychologia Ekonomiczna" 2013, nr 3.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483 ze zm.
• L. Góral, Opinia do projektu ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (druk nr 654), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2006.
• L. Góral, Zintegrowany model publicznoprawnych instytucji ochrony rynku bankowego we Francji i Polsce, Warszawa 2011.
• M. Fedorowicz, A. Michór, O charakterze prawnym decyzji nowych europejskich organów nadzoru nad rynkiem finansowym UE, "Europejski Przegląd Sądowy" 2011, nr 11.
• M. Fedorowicz, Nadzór nad rynkiem finansowym Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
• M. Fedorowicz, Rola i zadania teorii prawa rynku finansowego UE, "Bezpieczny Bank" 2016, nr 1.
• M. Olszak, Bankowe normy ostrożnościowe, Białystok 2011.
• M. Piechowiak, Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
• M. Piechowiak, Prawne a pozaprawne pojęcia dobra prawnego, w: W. Arnd, ks. F. Longchamps de Bérier, K. Szczucki (red.), Dobro wspólne. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
• M. Ratajczak, Spór o rolę państwa w gospodarce, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 79, 2017, z. 1.
• M. Stahl, Dobro wspólne w prawie administracyjnym, w: J. Boć, A. Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Wrocław 2009.
• M. Tuliusz Cyceron, O państwie. O prawach, Kęty 1999.
• M. Wrzesiński, Finansjalizacja gospodarki - fakty czy mity?, w: K. Ostaszewski, E. Kosycarz (red.), Rozwój nauki o finansach. Stan obecny i pożądane kierunki jego ewolucji, Warszawa 2010.
• M. Żurek, Kapitał regulacyjny w Dyrektywie CRDIV oraz Rozporządzeniu CRR - odpowiedź normatywna na kryzys finansowy w UE, "Monitor Prawa Bankowego" 2014, nr 6.
• M.A. Krąpiec, Struktura bytu. Charakterystyczne elementy systemu Arystotelesa i Tomasza z Akwinu, Lublin 1963.
• N. Szutta, Status współczesnej etyki cnót, "Diametros" 2004, nr 1 (wrzesień).
• P. Machnikowski, Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy, Wrocław 2010.
• P. Masiukiewicz, Klasyczny run na kasy w banku hipotecznym Northern Rock, w: idem (red.), Międzynarodowe bankructwa i afery bankowe, Warszawa 2010.
• P. Stanisławiszyn, Nadzór i kontrola nad Komisją Nadzoru Finansowego, w: P. Karpuś, J. Węcławski (red.), Rynek finansowy. Inspiracje z integracji europejskiej, Lublin 2008.
• P. Zapadka, Aspekty prawne funkcjonowania rynku finansowego w Polsce, "Bank i Kredyt" 2002, nr 1.
• P. Zawadzka, Instrumenty finansowe w gospodarce gminy, Warszawa 2015.
• P.H. Dembinski, S. Beretta, Kryzys ekonomiczny i kryzys wartości, Kraków 2014.
• R. Kaszubski, Funkcjonalne źródła prawa bankowego publicznego, Warszawa 2006.
• R. Stasikowski, Prawo a jednostka, społeczeństwo i gospodarka, "Przegląd Prawa Publicznego" 2012, nr 9.
• R. Tupin, Status prawny i kompetencje prawotwórcze organów Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1998, nr 7-8.
• R.W. Kaszubski, Komisja Nadzoru Bankowego - nowa jakość w administracji publicznej, "Glosa" 1998, nr 11.
• S. Fundowicz, Aksjologia prawa administracyjnego, w: J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego, Warszawa 2007.
• S. Voight, Do we need a new international financial architecture? Many questions and some preliminary advice, w: R. Grote, T. Marauhn (eds.), The Regulation of International Financial Markets. Perspective for Reform, Cambridge 2008.
• T. Nieborak, Creation and Enforcement of Financial Market Law in the Light of the Economisation of Law, Poznań 2016.
• T. Nieborak, S. Huczek, Instrumenty pochodne w działalności samorządu terytorialnego - podstawowe zagadnienia, "Finanse Komunalne" 2004, nr 12.
• T. Nieborak, Stabilność polskiego systemu finansowego a odpowiedzialność organów go nadzorujących w aspekcie sprawy Peter Paul i inni przeciwko Republika Federalna Niemiec (C-222/02), w: P.J. Lewkowicz, J. Stankiewicz (red.), Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, Białystok 2010.
• T. Nieborak, Status prawny Komisji Nadzoru Finansowego w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 czerwca 2011 roku (sygn. K 2/09), w: L. Etel, M. Tyniewicki (red.), Księga Pamiątkowa Pana Profesora E. Ruśkowskiego, Białystok 2012.
• T. Nieborak, Tworzenie i stosowanie prawa rynku finansowego a proces ekonomizacji prawa, Poznań 2016.
• T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2003.
• T. Stawecki, Prawo i zaufanie. Refleksja czasu kryzysu, w: J. Oniszczuk (red.), Normalność i kryzys. Jedność czy różnorodność, Warszawa 2010.
• Ustawa o nadzorze finansowym z 21 lipca 2006 r., Dz. U. 2016, poz. 174.
• W. Bień, Rynek papierów wartościowych, Warszawa 2004.
• W. Brzozowski, Konstytucyjna zasada dobra wspólnego, "Państwo i Prawo" 2006, z. 11.
• W. Łączkowski, Ekonomiczne i socjalne prawa człowieka a dobro wspólne, w: Godność człowieka a prawa ekonomiczne i socjalne. Księga Jubileuszowa wydana w piętnastą rocznicę ustanowienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2003.
• Z. Ofiarski, Rola soft law w regulacji rynku finansowego na przykładzie rekomendacji i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego, w: A. Jurkowska-Zeidler, M. Olszak (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka, Warszawa 2016.
• Z. Stawrowski, Dobro wspólne a filozofia polityki, w: W. Arnd, ks. F. Longchamps de Bérier, K. Szczucki (red.), Dobro wspólne. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
• Z. Szpringer, Komisja Nadzoru Bankowego w systemie prawnym i bankowym, "Zeszyty Prawnicze Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu" 2006, nr 2.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.3.13