Idea społecznej odpowiedzialności biznesu w kontekście racjonalności instrumentalnej i koherencyjnej

• Autorzy: Michał Litwiński

Warianty tytułu

The Idea of Corporate Social Responsibility Regarding Instrumental and Coherent Models of Rationality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Idea społecznej odpowiedzialności biznesu zyskuje współcześnie coraz większą popularność. Wskazuje się jednak, że nie wszystkie organizacje, których działania wpisują się w ten nurt, kierują się chęcią realizacji wartości społecznej w sposób bezinteresowny. Dlatego też autor opracowania podejmuje problem prawdziwych motywacji przedsiębiorstw, które promują się jako społecznie odpowiedzialne. Celem artykułu jest uzasadnienie tezy, że działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są w coraz większym stopniu instrumentalizowane. Osiągnięciu celu opracowania służy analiza literatury przedmiotu oraz przegląd badań odnoszących się do działań społecznie zaangażowanych współczesnych przedsiębiorstw. Rozważania zostały przy tym osadzone w kontekście dwóch modeli racjonalności: instrumentalnego i koherencyjnego. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, że instrumentalizacja idei CSR (ang. corporate social responsiblity) stanowi coraz częstsze zjawisko. W kontekście stosowania idei CSR jest to równoznaczne z jej porzuceniem ze względu na zmniejszenie jej skuteczności jako narzędzia budowy przewagi konkurencyjnej (z uwagi na coraz częstsze wykorzystanie). (abstrakt oryginalny)

EN

The growing competition among enterprises makes them realise two basic values: economic (profit maximisation) and social (satisfying of stakeholders' needs). The idea of Corporate Social Responsibility (CSR) is also spreading. However, not all organisations that engage in such activities do this selflessly. The aim of the article is to verify the assumption that the activity in CSR is often instrumental. To achieve this goal the author carried out a complex analysis of the literature and in the activity of companies that engage in the social sphere. The deliberations were based on two models of rationality: instrumental and coherent. The results indicate that CSR instrumentalisation is an expression of tendency, observed in western culture, that regards the increase in instrumental rationality at the expense of a coherent model. The consequence is a gradual termination of development opportunities in the western civilisation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczna odpowiedzialność biznesu; Racjonalność; Przewaga konkurencyjna

EN

Corporate Social Responsibility (CSR); Rationality; Competitive advantage

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3
• Strony: 205--212

Twórcy

autor

Michał Litwiński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• A. Carroll, A. Buchholtz, Business and Society. Ethics and Stakeholder Management, Thompson Learning, South-Western College, USA 2003.
• A. Flis, Cechy konstytutywne kultury europejskiej, "The Polish Journal of the Arts and Culture" 3(3), 2012.
• B. Blanco, E. Guillamon-Saorin, A. Guiral, Do non-socially responsible companies achieve legitimacy through socially responsible actions? The mediating effect of innovation, "Journal of Business Ethics" 117, 2013.
• B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2004.
• C. Hull, S. Rothenberg, Firm performance: the interactions of corporate social performance with innovation and industry differentiation, "Strategic Management Journal" 29, 2008.
• C. Parkes, J. Scully, S. Anson, CSR and the "undeserving": a role for the state, civil society and business?, "International Journal of Sociology and Social Policy" 30(11/12), 2010.
• D. Baden, I. Harwood, Terminology matters: a critical exploration of corporate social responsibility terms, "Journal of Business Ethics" 116, 2013.
• E. Gellner, Relativism and the Social Sciences, CUP, Cambridge 1985.
• European Commission, Promoting a European Framework for Corporate Social Responsibility. Green Paper, Brussels 2001.
• G. Baran, Motywacja do podejmowania społecznie odpowiedzialnych działań w sektorze MŚP, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Kraków 2010.
• G. Palazzo, U. Richter, CSR business as usual? The case of the tobacco industry, "Journal of Business Ethics" 61(4), 2005.
• H. Petersen, H. Vredenburg, Morals or economics? Institutional investor preferences for corporate social responsibility, "Journal of Business Ethics" 90(1), 2009.
• I. Oikonomou, C. Brooks, S. Pavelin, The impact of corporate social performance on financial risk and utility: a longitudinal analysis, "Financial Management" 41(2), 2012.
• J. Balmer, S. Powell, S. Greyser, Explicating ethical corporate marketing. Insights from the BP Deepwater horizon catastrophe: the ethical brand that exploded and then imploded, "Journal of Business Ethics" 102, 2011.
• J. Brown, W. Forster, CSR and stakeholder theory: a tale of Adam Smith, "Journal of Business Ethics", 112, 2013.
• J. Defourny, P. Develtere, Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor, w: Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora - wybór tekstów, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2006.
• J. Nida-Rümelin, Rationality: coherence and structure, w: idem, W. Spohn (eds.), Rationality, Rules, and Structure, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 2000.
• J. Surocca, J. Tribo, S. Waddock, Corporate responsibility and financial performance: the role of intangible resources, "Strategic Management Journal" 31(5), 2010.
• M. Barnett, R. Salomon, Does it pay to be "really" good? Addressing the shape of the relationship between social and financial performance, "Strategic Management Journal" 33(11), 2012.
• M. Jensen, W. Meckling, The nature of man, "Journal of Applied Corporate Finance" 7(1), 1994.
• M. Mroziewski, Koncepcja wartościowania działań kierowniczych z zastosowaniem metody dystansowej, "Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego" 2011, nr 25.
• M. Orlitzky, F. Schmidt, S. Rynes, Corporate social and financial performance: a meta-analysis, "Organizational Studies" 24(3), 2003.
• M. Weber, Economy and Society, UC Press, Los Angeles 1978.
• N. Attig, S. El Ghoul, O. Guedhami, J. Suh, Corporate social responsibility and credit ratings, "Journal of Business Ethics" 117, 2013.
• P. Kotler, N. Lee, Corporate Social Responsibility: Doing the Most Good for Your Company and Your Cause, Wiley, Hoboken 2005.
• P. Navarro, Why do corporations give to charity?, "Journal of Business", 61(1), 1988.
• R. Freeman, Strategic Management: A Stakeholder Perspective, Piman, Boston, MA 1984.
• S. Brooks, CSR and the strait-jacket of economic rationality, "The International Journal of Sociology and Social Policy" 30(11/12), 2010.
• S. Mishra, S. Modi, Positive and negative corporate social responsibility, financial leverage, and idiosyncratic risk, "Journal of Business Ethics" 117, 2013.
• S. Sztajer, Europa wobec kryzysu racjonalności. Problemy i wyzwania, w: Z. Drozdowicz (red.), Europa wspólnych wartości, Poznań 2005.
• T. Jones, Instrumental stakeholder theory: a synthesis of ethics and economics, "Academy of Management Review" 20, 1995.
• T. Kelly, Epistemic rationality as instrumental rationality: a critique, "Philosophy and Phenomenological Research" 66(3), 2003.
• T. Wang, P. Bansal, Social responsibility in new ventures: profiting from a long-term orientation, "Strategic Management Journal" 33(10), 2012.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.3.16