Spółdzielnie oszczędnościowo-kredytowe (Kasy Stefczyka) jako spółdzielnie rolnicze w okresie II Rzeczypospolitej Polskiej (geneza i rozwój)

• Autorzy: Rafał Płoski

Warianty tytułu

Savings and credit cooperatives (Stefczyk's Credit Unions) as agricultural cooperatives in the period of the Second Republic of Poland (origins and development)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł definiuje spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe jako spółdzielnie rolnicze w okresie II RP. Celem artykułu jest przedstawienie zakresu działalności Kas Stefczyka oraz ich znaczenia i wpływu na rozwój spółdzielczości, podniesienie gospodarcze i społeczne wsi w okresie II RP. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (zwane Kasami Stefczyka) jako organizacje kredytowe pełniły istotną rolę wśród ludności wiejskiej, stanowiącej najliczniejszą grupę społeczeństwa w II RP. Artykuł prezentuje genezę i rozwój spółdzielczych kas w XIX wieku i na początku XX wieku na terenie Galicji i na terytorium II RP. Wymieniono cechy (znamiona) spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych oraz ich zadania według dr Franciszka Stefczyka. Przedstawiono strukturę organizacyjną spółdzielczości rolniczej oraz politykę interwencjonizmu państwowego w związku z wielkim kryzysem gospodarczym i rolę Kas Stefczyka jako jednego z instrumentów polityki rolnej rządu. Autor dokonuje próby przybliżenia funkcjonowania i oddziaływania Kas Stefczyka na życie ludności wiejskiej w okresie II RP, ze szczególnym uwzględnieniem realizowanych przez te spółdzielnie zadań organizacji kredytowych. (abstrakt oryginalny)

EN

This article defines savings and credit cooperatives as agricultural cooperatives during the Second Republic of Poland. The purpose of the paper is to present the scope of activity of Stefczyk's Credit Unions, and the impact and their importance for the development of cooperatives, economic and social improvement of countryside during the Second Republic of Poland. Savings and credit cooperatives (called the Stefczyk's Credit Unions) as credit organizations played an important role among the rural population, which constituted the largest group of society in the Second Republic of Poland. The article presents the origins and development of the credit unions in the nineteenth century and early twentieth century in Galicia and in the territory of the Second Republic of Poland. The features (signs) of savings and credit cooperatives and their tasks according to Francis Stefczyk were mentioned. The organizational structure of agricultural cooperatives, state intervention policy in connection with the great economic crisis, as well as the role of Stefczyk's Credit Unions as one of the government's agricultural policy instruments were presented. The Author attempts to characterize functioning and impact of Stefczyk's Credit Unions on the life of rural population during the Second Republic of Poland, with particular emphasis on credit organizations' tasks performed by these cooperatives. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia gospodarcza; Kasy spółdzielcze; Spółdzielczość rolnicza

EN

Economic history; Credit unions; Agricultural cooperation

• Czasopismo: Pieniądze i Więź
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 2(67)
• Strony: 7--23

Twórcy

autor

Rafał Płoski

• Krajowa Rada Spółdzielcza

Bibliografia

• Bielecki J., Dr Franciszek Stefczyk - pionier spółdzielczości rolniczej w Polsce, Wyd. Związku Rewizyjnego Polskich Spółdzielni Rolniczych w Warszawie, Warszawa 1927.
• Boczar K., Spółdzielczość, PWE, Warszawa 1969.
• Chmielewski Z., Podręcznik Spółdzielczości, Wyd. Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1937.
• Chmielewski Z., Uspółdzielczenie rolników w Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1938.
• Chyra-Rolicz Z., Burzymy - tworząc, Spółdzielczość robotnicza na ziemiach polskich do 1939 r., Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1991.
• Chyra-Rolicz Z., Pod spółdzielczym sztandarem, Z dziejów spółdzielczości polskiej do 1982 r., Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1985.
• Chyra-Rolicz Z., Z tradycji interwencjonizmu państwowego II RP w rolnictwie: polityka antykryzysowa, Szkice Podlaskie 1999.
• Cywiński B., Idzie o dobro wspólne. Opowieść o Franciszku Stefczyku, Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych, Sopot 2004.
• Golec M. M., Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe na rynku usług finansowych w Polsce, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2004.
• Gurnicz A., Franciszek Stefczyk: życie, poglądy, działalność, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa 1976.
• Informator Spółdzielczy, Wyd. Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1937.
• Ingot S., Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego, część I do 1918, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa 1966.
• Kędziorek F., Nurty społeczno-gospodarcze w polskim ruchu spółdzielczym w latach 1918-1939, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa 1969.
• Kłapkowski T., Spółdzielczość w rolnictwie polskiem, Biblioteka Puławska, Serja Prac Społeczno-Gospodarczych nr 18, Warszawa 1929.
• Orzeszko T., Banki spółdzielcze w Polsce: ekonomiczne i finansowe warunki rozwoju, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1998.
• Romanowski T., Z dziejów spółdzielczości rolniczej w latach wielkiego kryzysu, Zjednoczenie Związków Spółdzielni Rolniczych, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
• Rusiński W., Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego, część II 1918-1939, Spółdzielczy Instytut Badawczy, Warszawa 1967.
• Skodlarski Janusz, Franciszek Stefczyk (1864-1924) Pionier spółdzielczości kredytowej w Polsce, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
• Skodlarski J., Wybitni reformatorzy i kreatorzy polskiego pieniądza a ich obliczy moralne. Tom II, Ziemie polskie pod zaborami: od Stanisława Staszica do Franciszka Stefczyka, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
• Skodlarski J., Zarys historii gospodarczej Polski do 1939 r., PWN, Warszawa 2000.
• Stefczyk F., Stanowisko spółdzielczości w rolnictwie, Wydanie IV, Zjednoczenie Związków Spółdzielni Rolniczych Rzeczypospolitej Polskiej, Lwów 1926.
• Stefczyk F., Znamiona i zadania Kas Stefczyka, Wyd. Związku Rewizyjnego Polskich Spółdzielni Rolniczych w Warszawie, Warszawa 1927.
• Surżycki S., Oddłużenie spółdzielni rolniczych, Spółdzielcze Wydawnictwo "Spólnota Pracy" w Warszawie, Warszawa 1936.
• Weydlich K., Ruch spółdzielczy w Polsce w Jatach 1914-1926, Wyd. Spółdzielczego Instytutu Naukowego w Krakowie, Kraków-Poznań 1927.