Wolność gospodarcza w świetle orzecznictwa

• Autorzy: Piotr Kubiński

Warianty tytułu

Economic freedom in the light of the jurisdiction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku w Polsce odchodzi się od gospodarki nakazowo-rozdzielczej, budując podstawy gospodarki wolnorynkowej. Warunkiem funkcjonowania nowego modelu gospodarczego opartego na mechanizmach rynkowych jest wprowadzenie w systemie gospodarczym wolności gospodarczej. Wolność gospodarczą w tym okresie w Polsce należy również ocenić z perspektywy orzecznictwa. Szczególną uwagę w tym zakresie należy zwrócić przede wszystkim na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, bowiem stanowisko tych podmiotów ma wpływ na orzekanie sądów powszechnych i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych. Z analizy wybranego orzecznictwa wynika wyraźnie, że funkcją Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego jest nie tylko wykładnia wolności gospodarczej jako zasady ustrojowej (zob. art. 20 Konstytucji) oraz jako prawa podmiotowego publicznego o charakterze negatywnym (zob. art. 22 Konstytucji), ale również właściwe rozumienie regulacji ujętych w ustawodawstwie zwykłym w zakresie swobody działalności gospodarczej. Należy podkreślić, że stanowisko organów władzy sądowniczej w Polsce od końca lat osiemdziesiątych ostatniego stulecia chroni społeczną gospodarkę rynkową. Orzecznictwo w omawianym obszarze jest wskazówką dla organów publicznych do właściwego stosowania prawa w zakresie wolności gospodarczej, jak również stanowi niekiedy istotny sygnał dla ustawodawcy do zmiany regulacji prawnych dotyczących podejmowania, prowadzenia, zawieszenia i zakończenia działalności gospodarczej. (abstrakt oryginalny)

EN

Only at the end of the 80' of the 20th century Poland moved away from command and control economy, building the base of a free market economy. The requirement of the new economic model based on market mechanisms, is to introduce economic freedom in the economic system. Economic freedom in this period in Poland should also be assessed from the perspective of jurisprudence. Particular attention in this regard should be paid primarily on the jurisdiction of the Constitutional Court, Supreme Court and Supreme Administrative Court, because the attitude of these entities has an impact on the adjudication of ordinary courts and the Regional Administrative Courts. An analysis of the jurisdiction clearly shows that the function of the Constitutional Court, Supreme Court and Supreme Administrative Court is not only the interpretation of economic freedom as a constitutional principle (see Art. 20 of the Constitution) and as an subjective public law negative in nature (see Art. 22 of the Constitution), but also the proper understanding of the regulations contained in ordinary legislation on the freedom of economic activity. It should be emphasized that the position of the judiciary in Poland since the late 80' of the last century protects the social market economy. The jurisdiction in this area is an indication for public authorities to the proper application of the law in terms of economic freedom, and it sometimes is a significant signal for the legislator to change the legal framework for initiating, conducting, suspension and termination of business activity. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wolność gospodarcza; Gospodarka rynkowa; Przedsiębiorca; Działalność gospodarcza; Ustawa o działalności gospodarczej; Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej; Konstytucja RP

EN

Economic freedom; Market economy; Entrepreneur; Business activity; Polish Act on Economic Activity; Polish Act on Freedom of Economic Activity; RP Constitution

• Czasopismo: Pieniądze i Więź
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 4(69)
• Strony: 117--128

Twórcy

autor

Piotr Kubiński

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Bibliografia

• Banasiński C., Wolność gospodarczą, [w:] C. Banasiński i in., Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2005.
• Bar L., Władcze działania w gospodarce tynkowej, "Państwo i Prawo" 1991, nr 12.
• Biernat S., Wasilewski A., Wolność gospodarcza w Europie. Komentarz Kraków 2000.
• Ciapała J., Konstytucyjna zasada wolności gospodarczej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2001, z. 5.
• Dobrysz M., Stanowienie prawa przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości-studium zasady ogólnej, [w:] C. Milik (red.), Wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej, Toruń 2001.
• Druesne G., Prawo materialne i polityki Wspólnot i Unii Europejskiej, Warszawa 1996.
• Dudzik S., Działalność gospodarczą samorządu terytorialnego. Problematyka prawna, Kraków 1998.
• Hołub O., [w:] Z. Brodecki (red.), Wolność gospodarcza, Warszawa 2003.
• Kempiński, Kształt prawa gospodarczego. Ocena kompleksowości rozwiązań (artykuł dyskusyjny), "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1994, nr 6.
• Kiczka K., Jednostka wobec działalności gospodarczej, "Acta Universitatis Wratislaviensis" 1999, nr 2154.
• Katner J.W., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo, Warszawa 2003.
• Kosikowski C., Glosa do wyroku TK z 26 kwietnia 1995 r., K 11 / 94, "Państwo i Prawo" 1995, nr 10.
• Kosikowski C., Polskie publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2002.
• Kosikowski C., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa 2001.
• Kosikowski C., Przedsiębiorca w prawie polskim na tle prawa europejskiego, Warszawa 2003.
• Kosikowski C., Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz. Warszawa 2005.
• Kosikowski C., Wolność gospodarczą w prawie polskim, Warszawa 1995.
• Kruczalak K., Wolność gospodarcza i jej ograniczenia w świetle Konstytucji KR, "Gdańskie Studia Prawnicze", t. III, Gdańsk 1998.
• Kubala W., Prawo działalności gospodarczej - Komentarz, Warszawa 2000.
• Kubiński P., Działalność gospodarcza lub zawodowa jako element definicji przedsiębiorcy, "Pieniądze i Więź" 2010, nr 2.
• Kubiński P., Przedsiębiorca w prawie - wybrane Zagadnienia, "Pieniądze i Więź" 2010, nr 2.
• Kubiński P., Wolność gospodarcza w teorii- zarys analizy ekonomiczno-prawnej, "Pieniądze i Więź" 2014, nr 1.
• Kubiński P., Wolność gospodarcza w ujęciu normatywnym w Polsce, "Pieniądze i Więź" 2015, nr 1.
• Lach I., Europejskie aspekty prawa własności, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1297 roku a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, Toruń 1999.
• Leoński Z., Glosa do wyroku NSA z dnia 29 grudnia 1989 r. SA/P 579/89, OSP 1991, nr4, poz.97.
• Leoński Z., [w:] Z. Leoński, Z. Niewiadomski, M. Waligórski, Ustawa o działalności gospodarczej, Warszawa-Poznań 1992.
• Łączkowski W., Dylematy etyczne i światopoglądowe jako przedmiot kontroli konstytucyjnej, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006.
• Łączkowski W., Podstawy aksjologiczne prawa w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, [w:] J. Krukowski, O. Theisen (red.) Kultura i prawo. Materiały I Międzynarodowej Konferencji na temat: Podstawy jedności europejskiej, Lublin 23-25 września 1998, Lublin 1999.
• Majkowski S., Wolność gospodarcza w Konstytucji, "Gazeta Prawna" 1997, nr 48.
• Miczek Z., Osoba fizyczna jako przedsiębiorca - na tle ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i kodeksu cywilnego, "Przegląd Prawa Handlowego" 2005, nr 9.
• Mik C., Ochrona praw własności w prawie europejskim, [w:] T. Jasudowicz, C. Mik, O prawach człowieka w podwójną rocznicę paktów, Toruń 1996.
• Ogonowski A., Konstytucyjna wolność działalności gospodarczej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2012, nr 1.
• Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2000.
• Piątek S., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 1991 r., SA/Ka 51/91, Orzecznictwo Sądów Powszechnych, 1992, nr 7,poz. 157.
• Powałowski A., Koroluk S., Podejmowanie działalności gospodarczej w świetle regulacji prawnych, Bydgoszcz-Gdańsk 2005.
• Sadurski W., Prawo przed sądem: studium sądownictwa konstytucyjnego w postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa 2008.
• Sieńczyło-Chlabicz J., [w:) J. Sieńczyło-Chlabicz, E. Bieniek-Koronkiewicz, Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, Warszawa 2002.
• Strzyczkowski K., Instytucje prawa działalności gospodarczej. Uwagi o projekcie ustawy prawo działalności gospodarczej, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1999, nr 4.
• Szafrańska-Perkowska B., Perkowski M., Wolność gospodarcza (w:) M. Perkowski (red.), Integracja Europejska. Wprowadzenie, Warszawa 2002.
• Szydło M., Swoboda działalności gospodarczej, Warszawa 2005.
• Waligórski M., Administracyjna regulacja działalności. Problemy prawnej reglamentacji, Poznań 1998.
• Waloszek-Pyzioł A., Wolność gospodarcza w ustawodawstwie Republiki Federalnej Niemiec, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1992, nr 5-6.
• Waloszek-Pyzioł A., Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 1995, nr 1.
• Wojtowicz K., Zasada proporcjonalności jako wyznacznik konstytucyjności norm, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006.
• Zawidzka A., Rynek Wewnętrzny Wspólnoty Europejskiej a interes publiczny, Warszawa 2002.
• Zdyb M., Wolność gospodarcza jako zasada i wartość ustrojowa, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006.
• Zdyb M., Sieradzka M., Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2013.
• Zdyb M., Wspólnotowe i polskie publiczne prawo polskie, Warszawa 2008.