Rola procesów globalizacji i integracji europejskiej w kształtowaniu się łańcuchów dostaw żywności

• Autorzy: Joanna Michalczyk

Warianty tytułu

Role of Globalisation and European Integration Processes in Shaping Food Supply Chains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesne łańcuchy żywnościowe pozostają pod wpływem dwóch występujących jednocześnie zjawisk, tj. globalizacji i integracji. Z jednej strony, globalizacja wprowadziła standaryzację i unifikację produkcji, z drugiej - w warunkach wzmożonej konkurencji na globalnym rynku żywnościowym pojawiały się działania ukierunkowane na dywersyfikację asortymentu, poprawę jakości i bezpieczeństwa żywności oraz na różnicowanie kanałów jej sprzedaży. Te i inne poczynania mają poparcie m.in. w polityce rolnej państw Unii, która stara się w ten sposób stawiać czoła niekorzystnym zjawiskom wynikającym z globalizacji, takim jak np. unifikacja konsumpcji, zanik małej przedsiębiorczości czy postępujące deprecjonowanie rolnictwa względem innych sektorów gospodarki. Wśród wielu priorytetów zmodyfikowanej polityki rolnej Unii szczególne miejsce zajmuje promocja krótkich łańcuchów dostaw, która pozwala oprzeć się negatywnym zmianom powiązanym z globalizacją, w tym dominacji międzynarodowych koncernów w sektorze rolno-spożywczym, występującej na różnych etapach łańcucha żywnościowego. Szczególnie ważnym i newralgicznym jego ogniwem jest rolnictwo, znajdujące się na początku systemu żywnościowego, i z tego też powodu odnoszące najmniej korzyści w coraz bardziej rozbudowywanych łańcuchach dostaw. Ponadto skracanie tychże łańcuchów, obok bezpośrednich korzyści - natury finansowej dla producentów rolnych - niesie wiele innych, rozpatrywanych na poziomie ogólnoświatowym, a więc odczuwalnych dla obecnych i przyszłych pokoleń, zachowując i rozwijając dotychczasowe formy aktywności na obszarach wiejskich oraz przeciwdziałając degradacji środowiska naturalnego. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie oddziaływania procesów globalizacji i integracji europejskiej na rozwój łańcuchów dostaw żywności. W związku z tym zostaną przybliżone pojęcie i struktura łańcuchów dostaw oraz ich ewolucja na przestrzeni minionych lat uwarunkowana tymi procesami. Do przygotowania publikacji posłużyły metoda opisowa oraz analiza literatury.(abstrakt oryginalny)

EN

Contemporary food chains remain under the influence of two coexisting phenomena: globalisation and integration. On the one hand, globalisation has introduced standardisation and unification of production, and on the other hand, in the context of increased competition in the global food market, there have been implemented activities directed to the diversification of assortment, to the improvement of food quality and safety and to the diversification of its sales channels. These and other actions are supported among others by the agricultural policy of the EU member states, which in this way try to face adverse effects of globalisation, such as the unification of consumption, the disappearance of small entrepreneurship and the gradual depreciation of agriculture against other sectors of the economy. Among many priorities of the revised EU's agricultural policy a special place is taken by the promotion of short supply chains, which allows to cope with the negative changes associated with globalisation, including the domination of international corporations in agri-food sector, present at various stages of the food chain. Its particularly important and critical link is the agriculture, situated at the beginning of the food system, and therefore the least advantageous in more and more expanding supply chains. In addition, the shortening of these chains, apart from direct benefits - of financial nature for agricultural producers - brings many others, considered at the global level, and thus perceptible by the present and future generations, preserving and developing existing forms of activity in rural areas and counteracting the degradation of natural environment. The aim of this paper is to demonstrate the impact of globalisation and European integration processes on the development of food supply chains. Therefore, the concept and structure of supply chains and their evolution over the years determined by these processes are going to be presented. For the preparation of the publication, the descriptive method and literature analysis were used.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Globalizacja; Integracja gospodarcza i polityczna Europy; Łańcuch dostaw; Sektor rolno-spożywczy

EN

Globalization; Economic and political integration of Europe; Supply chain; Agri-food sector

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3 (15)
• Strony: 32--53

Twórcy

autor

Joanna Michalczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Chechelski P., 2015a, Ewolucja łańcucha żywnościowego, [w:] Szczepaniak I., Firlej K. (red.), Przemysł spożywczy - makrootoczenie, inwestycje, ekspansja zagraniczna, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Warszawa - Kraków.
• Chechelski P., 2015b, Wpływ korporacji handlowych na polski rynek spożywczy, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2, s. 3-15.
• Czerny M., 2005, Globalizacja a rozwój. Wybrane zagadnienia geografii społeczno-gospodarczej świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Czyżewski A., Poczta-Wajda A., 2011, Polityka rolna w warunkach globalizacji. Doświadczenia GATT/WTO, PWE, Warszawa.
• Definicja krótkich łańcuchów żywności (KŁŻ), 2017, http://produktlokalny.pl/wp-content/uploads/2016/10/PL-Definicja-K%C5%81%C5%BB-1.pdf (10.05.2017).
• Germanos A., 2015, Odzyskując lokalne systemy żywnościowe, http://zielonewiadomosci.pl/tematy/obywatele/odzyskujac-lokalne-systemy-zywnosciowe (10.05.2017).
• Gierszewska G., Romanowska M., 2003, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Grodziecka L., Goszczyński W., 2010, Alternatywne sieci produkcji i dystrybucji żywności - doświadczenia polskie i europejskie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń - Warszawa.
• Jarzębowski S., Klepacki B., 2013, Łańcuchy dostaw w gospodarce żywnościowej, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, nr 103, s. 107-118.
• Kapusta F., 2012, Agrobiznes, Difin, Warszawa.
• Kłosiewicz-Górecka U., 2014, Nieuczciwe praktyki handlowe w łańcuchach dostaw FMCG, Przemysł Spożywczy, t. 68, s. 36-39.
• Komisja Europejska, 2010, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. WPR do 2020 roku: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi, KOM 672, 18.11.2010.
• Komisja Europejska, 2013a, Komunikat prasowy. Porozumienie polityczne w sprawie nowego kierunku wspólnej polityki rolnej, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-613_pl.htm (10.05.2017).
• Komisja Europejska, 2013b, Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemu etykietowania dotyczącego rolnictwa lokalnego i sprzedaży bezpośredniej, COM 866, 06.12.2013.
• Komisja Europejska, 2017, Europa 2020 - cele, http://ec.europa.eu/europe2020/europe-2020-in-a-nutshell/targets/index_pl.htm (10.05.2017).
• Komitet Regionów, 2011, Projekt opinii perspektywicznej Komitetu Regionów "Lokalne systemy żywnościowe", https://webapi.cor.europa.eu/documentsanonymous/CDR341-2010_REV1_PAC_PL.doc (10.05.2017).
• Kowalczyk S. (red.), 2009, Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Local Food and Short Supply Chains, 2012, EU Rural Review, no. 12, http://enrd.ec.europa.eu/enrd-static/fms/pdf/E8F24E08-0A45-F272-33FB-A6309E3AD601.pdf (10.05.2017).
• Łańcuch dostaw, 2017, http://www.logistyka.net.pl/slownik-logistyczny/szczegoly/611,lancuch_dostaw (10.05.2017).
• Łuczka-Bakuła W. (red.), 2004, Gospodarka żywnościowa i obszary wiejskie wobec procesu globalizacji, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.
• Michalczyk J., 2017, Znaczenie lokalnej żywności oraz krótkich łańcuchów dostaw w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Unii Europejskiej, Ekonomia Międzynarodowa, nr 17, s. 5-20.
• Misala J., 2005, Wymiana międzynarodowa i gospodarka światowa. Teoria i mechanizmy funkcjonowania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• NBP, 2017, Nożyce cenowe, https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/nozyce-cenowe (10.05.2017).
• Omieciuch J., 2011, Systemy informacyjne a logistyka produktów żywnościowych, [w:] Meredyk K., Zalesko E. (red.), Sprawność informacyjna rynku produktów żywnościowych, Białystok.
• Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: "Sektor wielkich detalistów - tendencje i oddziaływanie na rolników i konsumentów", 2005, OJ C 255, 14.10.2005.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi, 2011, P7_TA 0297, 23.06.2011.
• Rymarczyk J., 2012, Biznes międzynarodowy, PWE, Warszawa.
• Skulski P. (red.), 2014, Kulturowe uwarunkowania biznesu międzynarodowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Stopka M., 2007, Analiza możliwości globalizacyjnych sektora, czyli szanse i zagrożenia dla branży w wymiarze międzynarodowym - cz. 1, http://www.michalstopka.pl/analiza-mozliwosci-globalizacyjnych-sektora-czyli-szanse-i-zagrozenia-dla-branzy-w-wymiarze-regionalnym-i-miedzynarodowym/ (10.05.2017).
• Strategia segmentacji rynku, 2017, https://socnetwork.files.wordpress.com/2010/07/segmentacja-rynku.pdf (10.05.2017).
• Strategor, 1999, Zarządzanie firmą. Strategie. Struktury. Decyzje. Tożsamość, PWE, Warszawa.
• Szymanowski W., 2008, Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian, Difin, Warszawa.
• Wilkin J., 2013, Rolnictwo - funkcje teraz i w przyszłości, http://ppg.ibngr.pl/pomorski-przeglad-gospodarczy/rolnictwo-funkcje-teraz-i-w-przyszlosci (10.05.2017).
• Witkowski J., 2003, Zarządzanie łańcuchem dostaw, PWE, Warszawa.
• Zegar J.S., 2012, Współczesne wyzwania rolnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Zorska A., 2007, Korporacje transnarodowe. Przemiany, oddziaływania, wyzwania, PWE, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2017.3.03