Wybrane czynniki psychospołeczne a zachowania zdrowotne młodzieży licealnej : część III : poczucie umiejscowienia kontroli zdrowia a prezentowane zachowania profilaktyczne

• Autorzy: Iwona Malinowska-Lipień , Ewa Kawalec-Kajstura , Agata Reczek , Tomasz Brzostek , Teresa Gabryś , Marek Motyka , Joanna Baran , Anna Piskorz , Marta Kasper

Warianty tytułu

Locus of Health Control and Observed Prophylactic Behaviors in Secondary School Students Initial Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy było sprawdzenie, czy w grupie młodzieży ponadgimnazjalnej istnieje korelacja pomiędzy poczuciem umiejscowienia kontroli zdrowia a wybranymi zachowaniami profilaktycznymi.(fragment tekstu)

EN

Introduction. Personal health locus control is related to health behavior presented by adult people. Persons with the internal health locus control, take greater responsibility for maintaining and improving their own health in comparison with people with the external health locus control pattern. It is anticipated that the internal health locus control might influence older adolescents to perform pro- health behaviors as well. Goal. To verify if there is a correlation between the health locus control and selected preventive behavior patterns presented by high school students. Materials and methods. The study was conducted in a group of 1036 students (688 girls and 348 boys) aged 16-19 years. The Multidimensional Health Locus Control Scale (MHLC) and the Health Behavior Inventory (Preventive Behaviors) were used. Results.In the study group, the mean value of the internal health locus control (24.51 points) was higher than two others: 18.18 points for the influence of other people and 17.94 points for the impact of the event. The influence of other people was stronger among 16 year olds (18.61 points) than in older student groups. In the group of 17-year-old students the importance of internal control (26.69 points) was the strongest. Concerning presented preventive behavior patterns the studied group of adolescents received an average score of 18.36 points; the value for women (18.62 points) was statistically higher than for men (17.85 points), p=0.023. The linear regression analysis proved a significant correlation between student preventive behaviors and the internal health locus control (p = 0.000000, r2 = 0.20), as well as with the influence of other people (p = 0.000000; r2 = 0.26). Conclusions.1 /. In high school students the internal health locus control and the influence of others (especially among 16-year-olds) are correlated with health behaviors presented by young people. 2 / These results indicate a need for targeted interventions aiming to increase the internal health locus control in assuming the increasing responsibility of high school students for their own health behavior.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowie; Profilaktyka zdrowotna; Młodzież

EN

Health; Preventive health care; Youth

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2015
• Tom: 13
• Numer: nr 4
• Strony: 375--380

Twórcy

autor

Iwona Malinowska-Lipień

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Ewa Kawalec-Kajstura

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Agata Reczek

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Tomasz Brzostek

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Teresa Gabryś

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Marek Motyka

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Joanna Baran

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Anna Piskorz

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

autor

Marta Kasper

• Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

Bibliografia

• Gromulska L., Piotrowicz M., Cianciara D.,Własna skuteczność w modelach zachowań zdrowotnych oraz w edukacji zdrowotnej, "Przegląd Epidemiologiczny" 2009; 63: 427-432.
• Smoleń E., Cibora E., Penar-Zadarko B., Gazdowicz L., Wybrane zachowania zdrowotne młodzieży akademickiej a umiejscowienie kontroli zdrowia, "Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie" 2012; 4: 474-484.
• Bishop G.D., Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 2000: 103-132.
• Zadworna-Cieślak M., Ogińska-Bulik N., Zachowania zdrowotne młodzieży - uwarunkowania podmiotowe i rodzinne, Difin, Warszawa 2011: 25-78.
• Hayman L.L., Reineke P.R., Promoting cardiovascular health in children and adolescents, "The Journal of Cardiovascular Nursing" 2006; 21 (4): 269-275.
• Juczyński Z., Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2001: 73-86, 116-122.
• Naszydłowska E., Kozieł D., Trawczyńska M., Ocena zachowań zdrowotnych młodzieży oraz ustalenie kierunków ich modyfikacji, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio D" 2003; 58 (suppl. 13): 354-359.
• Penar-Zadarko B., Zadarko E., Binkowska-Bury M., Januszewicz P., Rozpowszechnienie palenia tytoniu wśród studentów a umiejscowienie kontroli zdrowia, "Przegląd Lekarski" 2009; 66 (10): 705-708.
• Strzelecki W., Cybulski M., Strzelecka M., Rola poczucia umiejscowienia kontroli w kształtowaniu wybranych zachowań zdrowotnych adolescentów, "Nowiny Lekarskie" 2009; 78 (1): 18-22.
• Grochowska A., Schlegel-Zawadzka M., Palenie tytoniu jako przykład antyzdrowotnych zachowań wśród młodzieży szkól ponadgimnazjalnych, "Studia Medyczne" 2008; 11: 29-32.
• Mazur J., Małkowska-Szkutnik A., Wyniki badania HBSC 2010. Raport techniczny, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2011: 97-108.
• Zięba-Kołodziej B., Na marginesie zdrowia, czyli o zachowaniach zdrowotnych młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, "Nowiny Lekarskie" 2012; 81 (4): 330-336.
• Czerwiak A., Czerwiak G., Oblacińska A., Styl życia gimnazjalistów, "Studia Medyczne" 2012; 26 (2): 61-68.
• Dziubak M., Dziedzic M., Mierzwa A., Wiedza licealistów o wpływie stylu życia na występowanie chorób układu krążenia i chorób nowotworowych, a zachowania zdrowotne, "Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie", 2011; 2: 224-238.
• Szczerbiński R., Karczewski J., Szpak A., Karczewska Z., Zachowania zdrowotne młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w powiecie sokólskim, Cz. II. Palenie papierosów i picie napojów alkoholowych, "Roczniki PZH" 2007; 58 (3): 525-532.
• Saracen A., Zachowania zdrowotne młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, "Hygeia Public Health" 2010; 45 (1): 70-73.
• Kurzak M., Pawelec K., Zachowania zdrowotne warszawskich gimnazjalistów, "Zeszyty Naukowe WSKFiT" 2013; 8: 11-17.
• Jodkowska M., Oblacińska A., Mikiel-Kostyra K, Tabak I., Częstość występowania czynników ryzyka miażdżycy u młodzieży w wieku 16-18 lat - uczniów szkół ponadgimnazjalnych w Polsce, "Medycyna Wieku Rozwojowego" 2012; 16 (2): 96-103.
• Kolarczyk E.B., Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej ponadgimnazjalnej, "Pielęgniarstwo; Zdrowie Publiczne" 2015; 5 (3): 305-310.
• Szpunar M., Jak zwiększyć odsetek wypełnień w badaniu internetowym - fakty i mity na temat kwestionariuszy on-line, "Studia Medioznawcze UW", Warszawa 2008; 1: 42-54.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20842627OZ.15.039.5466