Formy zabezpieczenia społecznego osób bezrobotnych w Polsce w latach 90. XX wieku

• Autorzy: Katarzyna Flisak

Warianty tytułu

Forms of Social Support Benefits for the Unemployed in the 1990s in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie kształtowania się form zabezpieczenia społecznego osób bezrobotnych w Polsce w latach 90., a także sposób ich realizacji, efekty i skutki. Jednym ze skutków przemian społeczno-ustrojowych i gospodarczych w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX w. było pojawienie się zjawiska bezrobocia, a zwłaszcza jego silnego natężenia już na samym początku okresu transformacji. W związku z tym zabezpieczenie społeczne stanowiło w latach 90. XX wieku jedną z ważniejszych sfer aktywności państwa mających na celu wsparcie osób bezrobotnych. Wobec tego konieczne było wprowadzenie zmian w polskim ustawodawstwie, poprzez które możliwe było zabezpieczenie społeczne osób bezrobotnych. W latach 90. prawo w tym zakresie zmieniało się wielokrotnie, ale nie oferowano w nim nowych form zabezpieczenia społecznego, a raczej wprowadzano niewielkie zmiany w ramach już funkcjonujących. Mimo że państwo gwarantowało pomoc w formie aktywnej, dużo częściej bezrobotni korzystali ze środków pasywnych, a przede wszystkim z zasiłków dla bezrobotnych. Bezrobotni korzystali również w dużym stopniu ze wszelkiego rodzaju świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, w tym z zasiłków stałych, zasiłków okresowych oraz ze świadczeń celowych. Poza tym osoby bezrobotne miały możliwość skorzystania z uprawnień emerytalno-rentowych w ramach systemu ubezpieczeń społecznych. Dzięki liberalnym zasadom przyznawania wcześniejszych emerytur oraz świadczeń rentowych stały się one kolejnym z elementów zabezpieczenia dochodów osób tracących zatrudnienie. Pomimo że z czasem przepisy ulegały zaostrzeniu, przez cały okres lat 90. zabezpieczenie społeczne opierało się przede wszystkim na wsparciu finansowym osób bezrobotnych, a nie na motywowaniu ich do aktywności zawodowej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article focuses on the approximation of social benefits for the unemployed in the 1990s in Poland, their realization, effects and results. Social-political transformations in the 1980s and 1990s in Poland resulted in the phenomenon of unemployment, especially its intensification in the beginning of the process. Consequently, the social benefits represented in the 1990s one the most important areas of of state activity aimed at supporting unemployed. It was necessary to introduce amendments to Polish legislation to provide support for the unemployed. The law repeatedly changed in the 1990s, but it had not offered new forms of social benefits. Instead, only the contemporary forms were slightly adjusted. Even though active forms were guaranteed by the state, the unemployed were more interested in passive ones, especially in unemployment benefits. Unemployed also benefited greatly from all kinds of cash benefits from social assistance, including the benefits of fixed, periodic benefits and benefits poseful. Besides the unemployed were able to benefit from retirement-allowance rights of the national insurance system. Thanks to liberal rules of granting allowances and early retirements they became just another element of providing incomes for the unemployed. Although the law became strict, in the whole period of 1990s social benefits were based on financial support of the unemployed instead of increasing their activity in the labor market. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezrobocie; Pomoc społeczna; Zasiłki dla bezrobotnych; Świadczenia emerytalno-rentowe; Polityka społeczna; Uprawnienia emerytalno-rentowe

EN

Unemployment; Social assistance; Unemployment benefits; Retirement and disability benefits; Societal policy; Retirement pension entitlement

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: 22 (XXII)
• Numer: nr 24 (2)
• Strony: 35--50

Twórcy

autor

Katarzyna Flisak

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• [1] Auleytner J., Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2004.
• [2] Auleytner J., Transformacja w obszarze pracy i zabezpieczenia socjalnego [w:] 10 lat transformacji w Polsce fakty i opinie, Oficyna Wydawnicza Warszawskiej Szkoły Zarządzania Szkoły Wyższej, Warszawa 1999.
• [3] Bałtowski M., Miszewski M., Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• [4] Dach Z., Bezrobocie - wczoraj, dziś i jutro [w:] Gospodarka Polski po 15 latach transformacji, red. Z. Dach, A. Pollok, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków 2005.
• [5] Deklaracja Filadelfijska, http://www.mop.pl/html/index1.html

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2017.hss.18