Śladami poznańskich ewangelików

• Autorzy: Artur Żyto

Warianty tytułu

Following the Protestants Steps in Poznan

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zorganizowane życie religijne ewangelickiej mniejszości wyznaniowej sięga połowy XVI wieku. Od tego czasu krajobraz kulturowy Poznania wzbogacano obiektami sakralnymi oraz użyteczności publicznej, związanymi z działalnością ewangelików. Po II wojnie światowej wiele kościołów przejęli katolicy, dawne cmentarze przekształcono w parki, a budynki użyteczności publicznej zaadaptowano do pełnienia różnych funkcji. Celem niniejszego artykuły było przedstawienie wyników inwentaryzacji terenowej wzbogaconej przeglądem literatury, co umożliwiło wyznaczenie na obszarze miasta kilkunastu miejsc związanych ze wspólnotą ewangelicką. Jako walory turystyczne mogłyby one stanowić podstawę szlaku kulturowego o charakterze religijno-poznawczym. W ramach podjętej tematyki przeprowadzono również badanie ankietowe wśród poznaniaków. Pozwoliło ono określić w jakim stopniu mieszkańcy miasta są w stanie zlokalizować obiekty poewangelickie w przestrzeni miejskiej, a także zidentyfikować poziom ich świadomości genezy wskazanych miejsc. Większość ankietowanych identyfikuje poewangelickie obiekty, jednak zaledwie zna ich pierwotne przeznaczenie. Zainteresowanie mieszkańców dziedzictwem ewangelików staje się szansą na poznanie spuścizny tej mniejszości wyznaniowej w roku jubileuszu 500 lecia Reformacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The organised development of religious activity of protestants religious minority in Poznań dates in the middle of 16th century. From that time, the cultural landscape of the city has been increased in different kinds of places and buildings, connected with the activity of protestants. At the end of the second world war many of the evangelical churches had been taken over by Catholics, whilst community facilities had been adapted for different functions. The main aim of this article is present the result of inventory which was complemented with information obtained from the literature review. It allowed to mark out in the city some valuable places connected with protestants heritage. As the tourism values there might have been perceived as the base of religious tourism trail, especially dedicated for those, who are interested in the local history as well as the development of protestants religion. In this issue the questionnaire survey has been conducted among citizens of Poznań. Owing to the fact it was possible to estimate if people can easily localize the particular places and buildings connected with protestants in the city and if they know about theirs evangelical origin. Most of the interviewees are able to locate indicated places, but only a quarter of them is aware of their history. Pointing out the protestants heritage could encourage the inhabitants and tourists to learn about the meaning of this religious minority in Poznań and to commemorate their heritage during this special year, when protestants celebrate the 500-anniversry of Reformation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka religijna; Protestantyzm; Dziedzictwo kulturowe; Kościół Ewangelicko-Augsburski

EN

Religious tourism; Protestantism; Cultural heritage; Augsburg Evangelical Church

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3
• Strony: 96--116

Twórcy

autor

Artur Żyto

• Universytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Błaszczyk I., 2003, Dawny zbór Świętego Krzyża na Grobli, Wyd. Miejskie, Poznań
• Bojarski T., 2012, Ewangelicy we Włocławku i okolicach dostęp online http://projekt.ckziu.wloclawek.pl/marzec-kwiecien_s6.html [27.04.2017]
• Domasłowski J., 2005, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Poznaniu i w Zachodniej Wielkopolsce w latach 1919-2005, Wyd. Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu, Poznań
• Dworecki Z., 1992, Mniejszość niemiecka w Poznaniu w latach II Rzeczypospolitej, [w:] Wiesiołowski J. (red.), Niemcy i Żydzi w Poznaniu, Wyd. NEW TON s.c., Poznań
• Gaweł Ł., 2011, Szlaki dziedzictwa kulturowego, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
• Hałas-Rakowska H., 2011a, Cmentarze gmin ewangelickich św. Pawła i św. Łukasza przy ul. Grunwaldzkiej [w:] Wiesiołowski J. (red.), Kronika Miasta Poznania. Grunwald, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań
• Hałas-Rakowska H., 2011b, Założenia zieleni na Grunwaldzie na początku XX wieku. Od ogrodu ss. diakonisek po zieleńce międzywojnia [w:] Wiesiołowski J. [red.], Kronika Miasta Poznania. Grunwald, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań
• Jakimowicz T., 1998, Pałac Górków w Poznaniu, Wyd. Miejskie, Poznań
• Kiec O., 1998, Ewangelicka parafia Chrystusa na Łazarzu 1902-1945, [w:] J. Wiesiołowski (red.), Kronika Miasta Poznania. Święty Łazarz, Wyd. Miejskie, Poznań, ss. 87-107
• Kiec O., 2001, Protestantyzm w Poznańskiem 1815-1918, Wyd. Semper, Warszawa
• Kiec O., 2015, Historia protestantyzmu w Poznaniu od XVI do XXI wieku, Wyd. Instytut Kultury Popularnej, Poznań
• Kosiewicz J., 2003, Turystyka pątnicza - perspektywa teoretyczna i historyczna [w:] J. Bergier, Żbikowski (red.),Turystyka a religia, Wyd. PWSZ w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska, s. 27-34
• Krzyślak B., 2003, Dawny kościół św. Pawła na Fredry, Wyd. Miejskie, Poznań
• Kurzawa Z., Kusztelski A., 2006, Historyczne kościoły Poznania. Przewodnik, Wyd. Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań
• Machowska M., Wałkowska J., 2015, Ewangelicy w Gminie Kórnik, Wyd. Fundacja Heredtitas Culturalis, Poznań
• Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy., Wyd. KMB DRUK, Gniezno
• Mikos von Rohrscheidt A., 2013, Religia jako przedmiot poznawczych zainteresowań turysty. Analiza fenomeny i oferty kulturowej turystyki [w:] Turystyka Kulturowa, nr 5, s. 86-102, Poznań
• Mikos von Rohrscheidt A., 2016, Analiza programów imprez turystycznych jako podstawa typologii uczestników turystyki religijnej [w:] Folia Turistica, nr 39, s. 65-99, Kraków
• Mrugalska-Banaszak M., 1999, Wilda dzielnica Poznania 1253-1939, Wyd. Miejskie, Poznań
• Paradowska M., 2008, Poznań. Zabytki bamberskie, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań
• Witkowski R., 2012, Żydzi w Poznaniu. Krótki przewodnik po historii i zabytkach, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań
• Piotrowska M., 2006, Poznański standard. Hotele przy Świętym Marcinie [w:] Wiesiołowski J. (red.), Święty Marcin, Wyd. Miejskie, Poznań
• Sobczak J., 2006, Kościoły Poznania, Wyd. Debiuty, Poznań
• Tomaszewski A., 2005, Ekumenizm kulturowy w jednoczącej się Europie [w:] Rudkowski T. (red.), O zabytkach. Opieka, ochrona, konserwacja, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa
• Trzeciakowski L., 1992, Polacy i Niemcy w życiu codziennym w Poznaniu w XIX wieku [w:] Wiesiołowski J. [red.], Niemcy i Żydzi w Poznaniu, Wyd. NEW TON s.c., Poznań
• Wojtczak M., 2009, Diakonissenanstalt w Poznaniu. Od Zagórza do Königsstrasse (1865-1875) [w:] F. Lenort, P.F. Neumann (red.), Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski Tom 4, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny, Poznań
• Żerański M., 2009a, Ewangelicy w Cieszynie, Wyd. Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn
• Żerański M., 2009b, Ewangelicy w Wągrowie, Wyd. Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn
• Żerański M., 2010, Ewangelicy w Wiśle, Wyd. Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn
• Żerański M., 2011, Szlak ewangelicki w Słupsku - przewodnik turystyczny, Wyd. Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn
• Żyto A., 2016, Kościół garnizonowy przy ul. Szamarzewskiego, [w:] M. Mrugalska-Banaszak (red.), Kronika Miasta Poznania. Jeżyce II, Wyd. Miejskie Posnania
• Żyto A., 2017, Potencjał obiektów poewangelickich w kontekście turystyki kulturowej Poznania, [w:] K. Borodako (red.), Współczesne oblicza turystyki, Wyd. Proksenia, Kraków, s. 378-387