Problemy rolnictwa i drobnych gospodarstw w polskich Karpatach wczoraj i dziś : reminiscencja broszury dla włościan podhalańskich z 1913 r.

• Autorzy: Wiesław Musiał

Warianty tytułu

Problems of the Agriculture in the Polish Carpathians, Yesterday and Today - Revisiting a 1913 Brochure for the Peasants of Podhale

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podtrzymanie produkcji rolniczej na obszarach górzystych, tj. górskich i podgórskich w obrębie Karpat Polskich jest bardzo istotne z punktu widzenia ekonomicznego, ekologicznego i społecznego. Jednak kryteria oceny rolnictwa, w tym najważniejszych problemów rozwoju, słabości, czy też zalecenia w zakresie kierunków przemian ulegają zmianie na przestrzeni lat. Opracowanie stanowi próbę porównania stanu i problemów rozwoju rolnictwa pierwszej dekady XX w. i pierwszej dekady XXI w., a więc po około 100 latach. Eksponowane wówczas problemy rolników i rolnictwa jako kluczowego działu gospodarki Podhala dotyczyły zapóźnień i zaniedbań w technologii produkcji rolniczej, nadmiernego rozdrobnienia i rozproszenia ziemi rolniczej, preferowania uprawy płużnej zamiast rozszerzenia chowu zwierząt na trwałych użytkach zielonych. Autor zwraca uwagę na częste marnotrawienie nawozów organicznych oraz trudności we wprowadzaniu melioracji pól. Podnosząc problem zbytu produktów z gospodarstwa, podaje pozytywne przykłady samoorganizowania się rolników w rolnicze organizacje handlowe, aby po korzystnych cenach sprzedawać żywiec i mleko. Współczesne problemy rolnictwa podhalańskiego są w dużej mierze podobne do tych sprzed stu lat. Nadal w strukturze agrarnej dominują drobne gospodarstwa rolne prowadzące produkcję na małych i rozproszonych polach. Większość gospodarstw prowadzona jest w sposób ekstensywny, a z powodów ekonomicznych spada pogłowie zwierząt trawożernych, co często czyni użytki zielone nieprzydatnymi i porzucanymi. Powszechne jest korzystanie rolników ze wsparcia środkami pomocowymi UE w zakresie dopłat bezpośrednich, ale spada wsparcie z funduszy strukturalnych, co wynika głównie z barier instytucjonalnych i preferowanego przez dużą część rolników zachowania dotychczasowego statusu gospodarstw, w których dominują lub są bardzo istotne dochody spoza rolnictwa. (abstrakt oryginalny)

EN

Sustaining agricultural production in montane areas, such as the mountainous and foothill areas within the Polish Carpathians, is very important from the economic, environmental, and social point of view. However, the criteria for assessing agriculture, including the most important development problems, weaknesses, as well as recommendations regarding the directions of changes, have been shifting over the years. The present study is an attempt to compare the condition and problems of agricultural development during the first decade of the twentieth century, and during the first decade of the twenty-first century, that is, about 100 years later. The problems of farmers and agriculture, that were observable and stressed at the time - in the context of agriculture being the key branch of the economy in the Podhale region -concerned the underdevelopment and neglect of agricultural production technology, excessive fragmentation and dispersion of agricultural land, and preference for plough-based cultivation instead of expanding livestock on permanent pastures. The author notes the frequent waste of organic fertilizers, and the difficulties in introducing land melioration. As he raises the problem of selling farm produce, he provides positive examples of self-organization of farmers in agricultural trade organizations, which enable them to sell livestock and milk at favourable prices. The contemporary problems faced by agriculture in the Podhale region today, to a large extent, remain similar to those from a hundred years ago. Small-sized farms,with cultivation on small and dispersed fields, still remain dominant in the agrarian structure. The majority of farms are run according to the extensive model, and for economic reasons, the number of herbivorous animals decreases, which leads to the neglect and abandonment of unnecessary grassland. It is common for farmers to benefit from EU support in the form of direct payments, however, the support from the structural funds is declining, which results mainly from institutional barriers and - as preferred by a large share of farmers - from theeagerness to preserve the current status of the farms, with dominance of non-agricultural income. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo; Gospodarstwa rolne; Indywidualne gospodarstwa rolne

EN

Agriculture; Arable farm; Individual arable farms

• Czasopismo: Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3
• Strony: 97--108

Twórcy

autor

Wiesław Musiał

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• Cymanow, P., (2015). Wybrane czynniki warunkujące mobilność ludności rolniczej na obszarach migracyjnych Karpat. Roczniki Naukowe SERiA, XVII, 5.
• Cymanow, P., Musiał, W., Grabińska, A., (2015). Przepływ zasobów pracy w obszarach górzystych Podkarpacia w kontekście migracji ludności wiejskiej. Logistyka, 1, 36-41.
• Dacko, M., Dacko, A. (2014). Poprawa struktury obszarowej polskiego rolnictwa - podejście systemowe. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 2, 23-37.
• Kolowca, J. (1962). Rozwój wsi na Skalnym Podhalu. W: Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala (s. 99-105). Wrocław-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Ossolineum, 4.
• Komar, M. (1913). O podniesieniu gospodarstw włościańskich na Podhalu. Broszura dla Włościan podhalańskich. Zakopane: Drukarnia "Polonia", 1-31.
• Musiał, W. (2008). Ekonomiczne i społeczne problemy rozwoju obszarów wiejskich Karpat Polskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, 19-60.
• Musiał, W., Musiał, K. (2016). Wybrane problemy przebudowy strukturalnej rolnictwa - przykład Małopolski. Roczniki Naukowe SERiA, XVIII, 6, 131-138.
• Musiał, W., Mikołajczyk, J., Sroka, W. (2013). Stan i bariery produkcji owczarskiej w Regionie Małopolski - wybrane aspekty. Raport dla Wojewody Małopolskiego, Kraków, 21-38.
• Musiał, W., Sroka, W., Mikołajczyk, J. (2013). Problemy dysparytetu pogłowia owiec w województwie małopolskim. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 4, 37-53.
• Musiał, W., Wojewodzic, T. (2015). Bariery przemian agrarnych w rolnictwie polskim - poszukiwanie rozwiązań innowacyjnych. W: Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w pierwszej dekadzie członkowstwa Polski w Unii Europejskiej. IX Kongres Ekonomistów Polskich, Warszawa: PTE, 91-108.
• Płonka, A., Musiał, W. (2014). Wahania cen głównych produktów rolnych na rynkach krajowych. Roczniki Naukowe SERiA. XII, 2, 223-228.
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (2014). MRiRW Warszawa.
• Wojewodzic, T. (2017). Procesy dywestycji i dezagraryzacja w rolnictwie o rozdrobnionej strukturze agrarnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. 412, Seria rozprawy, 535, 105-128.

Identyfikatory

DOI

10.15576/PDGR/2017.3.97