Debata publiczna o wieku emerytalnym w Polsce

• Autorzy: Barbara Szatur-Jaworska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest poświęcony analizie dyskursu publicznego dotyczącego zgłoszonego i uchwalonego w 2012 r. rządowego projektu ustawy podnoszącego w Polsce powszechny wiek emerytalny kobiet i mężczyzn do 67 lat. Na podstawie jakościowej analizy treści debaty parlamentarnej i debaty medialnej (w prasie drukowanej) autorka przedstawia strony sporu (zwolenników, przeciwników, życzliwych obserwatorów i zdystansowanych obserwatorów) oraz referuje schematy argumentacji i zabiegi erystyczne, jakie stosowali zwolennicy i przeciwnicy reformy. Omawia też zagadnienia, jakie stanowiły kontekst, do którego odwoływali się uczestnicy debaty. We wstępnej części artykułu zostały ponadto przedstawione najważniejsze wydarzenia polityczne związane z projektem podwyższenia wieku emerytalnego oraz wyniki badań sondażowych ukazujące stosunek opinii publicznej w Polsce do kwestii wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Autorka formułuje również wnioski dotyczące debaty publicznej o wieku emerytalnym w kontekście budowania wspólnotowości przez polityki publiczne, w tym politykę emerytalną. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the analysis of public discourse on the governmental project of law raising the general retirement age for both women and men at the level of 67 years, presented and enacted in 2012. On the basis of a qualitative analysis of contents of the parliamentary debate and appearing in printed media, the author presents different sides of the dispute (adherents, favorable and outdistanced bystanders), she discusses types of arguments and eristic efforts, used by both the adherents and the opponents to the reform. She also presents topics constituting its context, to which the participants of the debate referred. In the initial part of the article the author presents crucial political events joined with the project of raising the retirement age as well as the results of surveys, which revealed the attitude of public opinion in Poland towards the question of retirement age for women and men. Besides, the author formulates conclusions concerning public debate on retirement age in the context of building up a community by public policies, including the retirement policy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wiek emerytalny; Debata publiczna; Analiza dyskursu

EN

Retirement age; Public debate; Discourse analysis

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2017
• Tom: 37
• Strony: 91--115

Twórcy

autor

Barbara Szatur-Jaworska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Bobrowska, E. (2012). Debata publiczna w świetle analizy dyskursu. Kryteria porównawcze. Studia Socjologiczne, nr 1 (2004), s. 39-55.
• CBOS (1999). Opinie o wieku emerytalnym kobiet i mężczyzn. Warszawa.
• CBOS (2008). System emerytalny - oceny i postulaty. Warszawa.
• CBOS (2012). Nadal nieprzekonani - Polacy o podwyższeniu wieku emerytalnego. Warszawa.
• Giza-Poleszczuk, A. (2008). Źródła niechęci do podnoszenia wieku emerytalnego. W: Dezaktywizacja osób w wieku okołoemerytalnym. Raport z badań (s. 107-121). Warszawa: Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Kochan, M. (2007). Pojedynek na słowa. Techniki erystyczne w publicznych sporach. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Piotrowski, A. (2010). Tożsamość zbiorowa jako przedmiot dyskursu polityki. W: M. Czyżewski, S. Kowalski, A. Piotrowski (red.), Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Szatur-Jaworska, B. (2016). Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971-2013. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Druk nr 329, Warszawa 20 kwietnia 2012, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VII kadencja, Prezes Rady Ministrów.
• Druk 330, Warszawa 20 kwietnia 2012, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VII kadencja, Prezes Rady Ministrów.
• Sprawozdanie stenograficzne z 11. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 30 marca 2012 r. (trzeci dzień obrad), Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII, Warszawa 2012.
• Sprawozdanie stenograficzne z 13. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 26 kwietnia 2012 r. (drugi dzień obrad), Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII, Warszawa 2012.
• Sprawozdanie stenograficzne z 14. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 9 maja 2012 r. (pierwszy dzień obrad), Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII, Warszawa 2012.
• Sprawozdanie stenograficzne z 14. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 11 maja 2012 r. (trzeci dzień obrad), Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII, Warszawa 2012.
• Wyrok z dnia 7 maja 2014 r. Sygn. akt K 43/1233, Trybunał Konstytucyjny [wersja elektroniczna dostępna na: http://otkzu.trybunal.gov.pl/2014/5A/50].
• Bugaj, R. (2012). Wiek i podatki. Tygodnik Solidarność, nr 30(1239), 20.07.2012, s. 15.
• Dobroch, B., Kuźmiński, M. (2012). Młody starego zrozumie. Tygodnik Powszechny, nr 10 (3269), 4.03.2012, s. 12-13.
• Gajdziszewska, B. (2012). Kobiety piszą do premiera. Tygodnik Solidarność, nr 12 (1221), 16.03.2012, s. 15.
• Grzybowska, K. (2012). Dobry emeryt to martwy emeryt. Gazeta Polska, nr 27 (987), 4.07.2012, s. 34.
• Kiełbasiński, A. (2012). Solidarność: nie chcemy pracować do śmierci. Gazeta Wyborcza, nr 202, 30.08.2012, s. 17.
• Kostrzewski, L., Miączyński, P. (2012a). Pracodawca i związkowiec o emeryturach. Gazeta Wyborcza, nr 36, 13.20.2012, s. 21.
• Kostrzewski, L., Miączyński, P. (2012b). Dla kogo wcześniejsze emerytury. Gazeta Wyborcza, 8.05.2012. Pobrano z: http://wyborcza.pl/1,97654,11679864,Dla_kogo_wczesniejsze_ emerytury.html [dostęp: 20.05.2017].
• Kostrzewski, L., Miączyński, P. (2012c). Emerytury kobiet. Gazeta Wyborcza, nr 261, 8.11.2012, s. 19.
• Kostrzewski, L., Miączyński, P. (2012d). Praca boli Polaków. Gazeta Wyborcza, nr 39, 16.02.2012, s. 18.
• Mackiewicz, A. (2012). Cześć pracy. Tygodnik Powszechny, nr 24 (3283), s. 12.
• Miączyński, P., Kostrzewski, L., Pawłowska-Salińska, K. (2012). 67 lat albo bieda. Gazeta Wyborcza, nr 38, 15.02.2012, s. 1.
• Michałowska, B. (2012a). Przedsiębiorcy przeciw. Tygodnik Solidarność, nr 14 (1223), s. 23.
• Michałowska, B. (2012b). Rząd rozbija system. Tygodnik Solidarność, nr 22 (1232), 25.05.2012, s. 8.
• Nykiel, M. (2012). Jak być dziadkiem w XXI wieku. Uważam Rze, nr 15 (62)2012, 10-15.04.2012, s. 51
• Paradowska, J., Solska, J. (2012). Paragraf 67. Polityka, nr 8 (2847), 22-28.02.2012, s. 12-14.
• Popiołek, A. (2012). Bieda na emeryturze. Gazeta Wyborcza, nr 262, 9.11.2012, s. 14.
• Popiołek, A. (2012a). Raczej podwyższajcie podatki, a nie wiek emerytalny. Gazeta Wyborcza, nr 156, 6.07.2012
• Rogulska, B., Ciacek, P., Stolarczyk, P. (2012). Polacy są przeciw podwyższaniu wieku emerytalnego, ale nie przeciw dłuższej pracy. Gazeta Wyborcza, nr 76, 30.03.2012, s. 25.
• Rybiński, K. (2012). Jaki jest inny wybór. Uważam Rze, nr 41(88)2012, 8-14.10.2012, s. 84.
• Rybiński, K. (2012a). Kraj dla starych ludzi. Uważam Rze, nr 10(57)2012, 5-11.05.2012, s. 84-85.
• Socha, R. (2012). Strachy starszaków. Polityka, nr 5 (2844), 1-7.02.2012, s. 30-32.
• Solska, J. (2012). Trzy razy nie. Polityka, nr 4 (2843), 25-31.01.2012, s. 35-37.
• Solska, J. (2012b). Przydusimy rząd do ściany. Polityka, nr 9 (2849), 1-7.03.2012, s. 25-26.
• Świątek, K. (2012a). Referendum - odpowiedź na plany rządu. Tygodnik Solidarność, nr 1 (1210) z 1.01.2012, s. 8.
• Świątek, K. (2012b). Dlaczego "nie". Tygodnik Solidarność, nr 3 (1212), 13.01.2012, s. 8-9.
• Tyrowicz, J. (2012). Pozorny spór o wydłużanie wieku pracy do 67 lat. Gazeta Wyborcza, nr 84, 10.04.2012, s. 28.
• Wilczyński, P. (2012a). Nie tylko emerytury. Tygodnik Powszechny, nr 9 (3268), 26.02.2012, s. 3-4.
• Wilczyński, P. (2012b). Pierwsze starcie. Tygodnik Powszechny, nr 15 (3247), 8.04.2012, s. 14-15.
• Wójcik, T. (2012a). Emerytalny program rządu PO. Gazeta Polska, nr 9 (969), 29.02.2012, s. 16.
• Wójcik, T. (2012b). Emerytalna czarna perspektywa. Gazeta Polska, nr 20 (980), 16.05.2012, s. 7.
• Wójcik, T. (2012c). Pracować do śmierci. Gazeta Polska, nr 21 (981), 23.05.2012, s. 25.
• Wójcik, T. (2012d). Emerytalna eutanazja. Gazeta Polska, nr 22 (982), 30.05.2012, s. 22.
• Zarzycka, E. (2012b). Zniewolony człowiek to zniewolona rodzina. Tygodnik Solidarność, nr 14 (1223), 30.03.2012.
• Zarzycka, E. (2012a). To się nadaje do kabaretu. Tygodnik Solidarność, nr 12 (1221), 16.03.2012, s. 16-17.
• Żyszkiewicz, W. (2012). Nie robić z ludzi dożywotnich wyrobników. Tygodnik Solidarność, nr 13 (1222), 23.03.2012, s. 18-19.
• Exposé premiera Donalda Tuska - stenogram. 18.11.2011. https://www.premier.gov.pl/realizacja-planow/expose-premiera-donalda-tuska-stenogram.html [dostęp: 20.04.2016].
• Stanowisko KK nr 19/2011 ws. zapowiadanym zmianom podniesienia wieku emerytalnego http://www.solidarnosc.org.pl/dokumenty/biuro-prezydium-kk/komisja-krajowa/item/7150-stanowisko-kk-nr-19-2011-ws-zapowiadanym-zmianom-podniesienia-wiekuemerytalnego [dostęp: 20.04.2016].
• Uchwała Komisji Krajowej nr 26/2011 ws. referendum ogólnokrajowego dot. wieku emerytalnego http://www.solidarnosc.org.pl/dokumenty/biuro-prezydium-kk/komisja-krajowa/item/7124-uchwala-kk-nr-26-2011-ws-referendum-ogolnokrajowego-dot-wiekuemerytalnego [dostęp: 20.04.2016].
• Referendum ws. wieku emerytalnego nie będzie. http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/Wydarzenia/referendum-ws--wieku-emerytalnego-nie-bedzie,25673,1 [dostęp: 10.04.2016].
• Ministerstwa zasypały uwagami reformę emerytalną. http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/Wydarzenia/ministerstwa-zasypaly-uwagami-reforme-emerytalna,24902,1 [dostęp: 10.04.2016].
• Będzie emerytura częściowa? Rostowski policzy. http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/Wydarzenia/bedzie-emerytura-czesciowa-rostowski-policzy,25378,1 [dostęp: 20.04.2016].
• Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/ PrzebiegProc.xsp?nr=329 [dostęp: 10.04.2016].