Jak rozpoznać wypowiedź, gdy się ją widzi?

• Autorzy: Anna Demenko

Warianty tytułu

How to Recognise "Speech" when You See One?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Art. 54 § 1 Konstytucji RP gwarantuje każdemu wolności m.in. wyrażania poglądów oraz rozpowszechniania informacji, które zarówno w języku potocznym jak i w literaturze prawniczej powszechnie określa się jako "wolność wypowiedzi". Samo pojęcie wypowiedzi traktuje się przy tym jako oczywiste i nie wymagające dalszej eksplikacji. Podjęcie jednak próby zdefiniowania tego, co uznajemy za "wypowiedź" ujawnia liczne trudności związane z wyodrębnieniem, spośród wszelkiego rodzaju innych aktywności, których wolność podejmowania mieści się granicach przysługującej każdemu wolności osobistej, szczególnej kategorii zachowań które mogą podlegać ochronie z ww. art. 54 § 1. Przyjmowane za oczywiste wyróżnienie odrębnej kategorii czynów polegających na wypowiedzi podważać mogą choćby założenia konstruktywistyczne, (zgodnie z którymi wszystkie przedmioty i zachowania tworzone są przez strategie interpretacyjne) a także związane z tym konstytutywne ujęcia komunikacji rozumianej nie tylko jako transmisja informacji między nadawcą i odbiorcą lecz jako produkcja i reprodukcja współdzielonych znaczeń. Na tym tle pojawia się pytanie (analizowane szczególnie w amerykańskiej nauce prawa konstytucyjnego, ale także przez ETPCz) o możliwość i ewentualne kryteria wyróżnienia "speech" i "action". (abstrakt oryginalny)

EN

Article 54 of the Polish constitution guarantees everyone the freedom i.a. to express opinions and to disseminate information, which in common language and in jurisprudence is commonly described as the "freedom of expression". The term "expression" is at the same time treated as an obvious one that does not require further explanation. An attempt at defining what is meant by "expression" reveals, though, various difficulties with isolating a special category of conduct that can be protected by Article 54(1) from all other actions contained within the limits of the general personal freedom. The distinction of a separate category of conduct labelled as expression considered to be obvious can be undermined by constructivist assumptions (that all things and actions are created by interpretation strategies) and related constructive communication theories, which consider communication not only as a transmission of information between the sender and the recipient, but as production and reproduction of shared meanings. Thus a question arises (analysed especially in the American constitutional law doctrine and by the ECHR) whether it is possible to differentiate between speech and action and what criteria should be applied. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Wolność słowa; Komunikowanie

EN

Human rights; Freedom of speech; Communication

• Czasopismo: Studia Prawnicze i Administracyjne
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 22 (4)
• Strony: 21--27

Twórcy

autor

Anna Demenko

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Barnes vs. Glen Theatre, Inc., 501 U. S. Reports 560 (1991).
• Biłgorajski A., Granice wolności wypowiedzi. Studium konstytucyjne, Warszawa 2013.
• Braciak J., Wolność słowa w Polsce, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji" 1997, nr 37.
• Buchowski M., Burszta W. J., O założeniach interpretacji antropologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1992.
• Buckley vs. Valeo, 424 U. S. Reports 1 (1976).
• Chmaj M. (red.) Wolność i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2016.
• Clark v. Community for Creative Non-Violence, 468 U. S. Reports 268 (1984).
• Cox vs. Louisiana, 379 U.S. Reports 536 (1965) oraz Brown vs. Louisiana, 383 U. S. Reports 131 (1966).
• D.R.A.V. vs. City of St. Paul, 505 U. S. Reports 377 (1992).
• Decyzja ETPCZw sprawie Tokarczyk v. Polska, z dnia 31 stycznia 2002 r., nr skargi 51792/99.
• Decyzja Komisji w sprawie Kara v. Wielka Brytania z dnia 22 października 1998 r., nr skargi 36528/97.
• Decyzja Komisji w sprawie Spetz i inni v. Szwecja z dnia 12 października 1994 r., skarga nr 20402/92.
• Decyzja Komisji w sprawie Stevens v. Wielka Brytania z dnia 3 marca 1986 r., skarga nr 11674/85.
• Decyzja ETPCz w sprawie Donaldson v. Wielka Brytania z dnia 25 stycznia 2011 r., nr skargi 56975/09.
• Decyzja ETPCz w sprawie Lucas v. Wielka Brytania z dnia 18 marca 2003, nr skargi 39013/02.
• Decyzja ETPCZw sprawie Tığ v. Turcja z dnia 24 maja 2005 r., nr skargi 8165/03.
• Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław 2004.
• E. Virginia vs. Black et al. (538 U. S. Reports 343 (2003).
• Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas" 2007.
• Fiske J., Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Wrocław 1999.
• Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz. Tom III, Warszawa 2003.
• Hurley v. Irish-American Gay, Lesbian and Bisexual Group of Boston, Inc., 515 U.S. Reports 557 (1995).
• Kamiński I.C., Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna, Warszawa 2010.
• Kmita J., Wykłady z logiki i metodologii nauk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1977.
• Machaj Ł, Wypowiedzi symboliczne w orzecznictwie Sądu Najwyższego USA, Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa 2011 r.
• Mojski W., Konstytucyjna ochrona wolności wypowiedzi w Polsce, Lublin 2014.
• Mojski W., Konstytucyjna swoboda wypowiedzi w wybranych orzeczeniach TK, "Studia Iuridica Lublinensia" 2008.
• Note, Symbolic Conduct, Columbia Law Review, 1968, nr 6.
• Patryjas W., Interpretacja karnistyczna, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1988.
• Post R.C., Recuperating First Amendment doctrine, Stanford Law Review, 1995, tom 47.
• Safjan M. (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, Warszawa 2016.
• Sarkowicz R., Akty mowy a czyny zabronione, Państwo i Prawo 1984, nr 4.
• Schauer F., Must Speech be special?, Northwestern University Law Review, 1983, nr 78.
• Schauer F., On the Distinction between Speech and Action, Emory Law Journal, 2015, nr 65.
• Smith vs. Goguen, 415 U. S. Reports 566 (1974).
• Sokolewicz W., Wolność prasy i jej konstytucyjne ograniczenia, Państwo i Prawo 2008, nr 6.
• Spence v. Washington 418 U.S. Reports 405 (1974).
• Stewart J., Mosty zamiast murów, Warszawa 2005.
• Stromberg vs. California, 283 U. S. Reports 359 (1931).
• Texas vs. Johnson, 491 U. S. Reports 397 (1989).
• Tinker vs. Des Moines School District, 393 U. S. Reports 503 (1969).
• USA vs. O'Brien 391 U. S. Reports 367 (1968).
• West Wirginia State Board of Education vs. Barnette, 319 U. S. Reports 624 (1943).
• Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1973
• Wygoda K., Prawne granice wolności wypowiedzi w Polsce, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji" 1997, nr 39.
• Wyrok ETPCz w sprawie Faber v. Węgry z dnia 24 lipca 2012 r., nr skargi 40721/08.
• Wyrok ETPCz w sprawie Fratanolo v. Węgry z dnia 3 listopda 2011 r., nr skargi 29459/10.
• Wyrok ETPCz w sprawie Gough v. Wielka Brytania z 28 października 2014 r., nr skargi 49327/11.
• Wyrok ETPCz w sprawie Hashman i Harrup v. Wielka Brytania z 25 listopada 1999, nr skargi 25594/94.
• Wyrok ETPCz w sprawie Murat Vural v. Turcja z dnia 21 października 2014, nr skargi 9540/07.
• Wyrok ETPCz w sprawie Smith i Grady v. Wielka Brytania z dnia 25 lipca 2000, nr skarg 33985/96 i 33986/96.
• Wyrok ETPCz w sprawie Tatar i Faber v. Węgry z dnia 12 czerwca 2012r., nr skarg 26005/08 i 26160/08.
• Wyrok ETPCz w sprawie Vajnai v. Węgry z dnia 8 czerwca 2008 r., nr skargi 33629/06.
• Wyrok ETPCz w sprawie Steel i inni v. Wielka Brytania z dnia 23 września 1998 r., nr skargi 24838/94.
• Wyrok SN z dnia 2 lipca 2013 r., III SK 42/12, LEX nr 1541164.
• Wyrok TK z dnia 12 lutego 2015 r., SK 70/13, LEX nr 1641405.
• Wyrok TK z dnia 12 maja 2008 r., SK 43/05, LEX nr 376365.
• Wyrok TK z dnia 20 lipca 2011 r., K 9/11, LEX nr 936458.
• Wyrok TK z dnia 20 lipca 2011 r., K 9/11, LEX nr 936458.
• Wyrok TK z dnia 20 lutego 2007 r., P 1/06, LEX nr 245357.
• Wyrok TK z dnia 28 stycznia 2003 r., K 2/02, LEX nr 74917.