Klastrowy produkt turystyczny jako wyzwanie strategiczne w zarządzaniu klastrem turystycznym

• Autorzy: Bogusław Bembenek

Warianty tytułu

Cluster Tourism Product as a Strategic Challenge within Tourism Cluster Management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł koncentruje się na problematyce klastrowego produktu turystycznego, postrzeganego współcześnie jako wyzwanie strategiczne w zarządzaniu klastrem turystycznym w Polsce. W dwóch jego częściach w sposób syntetyczny przedstawiono zakres aktywności klastrów turystycznych, a także istotę i znaczenie klastrowego produktu turystycznego. W oparciu o wyniki analizy literatury przedmiotu i danych zastanych wykazano, że klastry turystyczne można traktować jako element procesów rozwojowych w gospodarce na poziomie makro, mezo i mikro. Ich aktywność pozwala bowiem z jednej strony na zaspokajanie różnorodnych potrzeb i oczekiwań turystów, a z drugiej na wzmacnianie konkurencyjności gospodarki. Stwarzają one dogodne warunki dla mikro, małych i średnich podmiotów gospodarki turystycznej, których dotychczasowy potencjał strategiczny był mało konkurencyjny. Pozwalają przezwyciężać słabości polskiej turystyki, związane z jakością usług turystycznych, bazą noclegową, rozproszoną ofertą turystyczną, czy ze stopniem wykorzystania potencjału sektora turystyki. Ponadto sprzyjają rozwojowi zrównoważonej gospodarki opartej na wiedzy oraz zapewnieniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, reprezentując specyficzną formę partnerstwa terytorialnego, regionalnej i sektorowej współpracy, a niekiedy nawet międzyregionalnej i międzysektorowej. Jednocześnie w artykule podkreślono, że rozwój klastrów turystycznych wymaga sprawnego zarządzania i wymiernego wsparcia kluczowych interesariuszy m.in. władz publicznych i inwestorów. Aby mogły dostarczać optymalne korzyści (wartość dodaną) dla swych interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych na danym terytorium ich zakorzenienia niezbędne jest wpierw opracowanie odpowiednio zintegrowanego klastrowego produktu turystycznego, a następnie elastyczne oferowanie go klientom (turystom). Współpraca w tym obszarze koordynatora i członków klastra, m.in. lokalnego biznesu, podmiotów sektora B+R i instytucji otoczenia biznesu, zwiększa szansę na pomyślność tego przedsięwzięcia. Fundamentem klastrowego produktu turystycznego jest bowiem połączenie jego jakości i innowacyjności ze specyficznymi cechami regionu zakorzenienia klastra, w tym walorami przyrodniczymi oraz wielowymiarowym dziedzictwem kulturowo-historycznym. (abstrakt oryginalny)

EN

The article focuses on the problem of cluster tourism product, contemporary perceived as a strategic challenge to managing tourism clusters in Poland. Its two parts in a synthetical way present the range of tourism cluster activity, as well as the essence and significance of cluster tourism product. Basing on the results of the literature review and desk research it has been proved that tourism clusters can be treated as an element of economic development processes on macro, meso and micro levels. Their activity allows the fulfilment of diverse needs and expectations of tourists, on the other hand, however, strengthens economic competitiveness. They create conditions conducive to micro, small and medium entities of tourism economy, the previous strategic potential of which was of small competitive value. They help overcome weaknesses of Polish tourism economy, connected to the quality of tourism services, accommodation, scattered tourism offer and the level of exploiting the potential of tourism sector. Moreover, they facilitate the development of sustainable knowledge-based economy and provision of economic, social, and territorial cohesion, representing a specific form of territorial partnership, regional and sectoral, and sometimes even interregional and intersectoral cooperation. Simultaneously, the article emphasizes that tourism cluster development requires efficient management and adequate support of key stakeholders, among others, public partners, investors. In order to optimally bring benefits (added value) for their internal and external stakeholders, on the territory where they are rooted, an adequately integrated cluster tourism product must be devised and subsequently flexibly offered to clients (tourists). Cooperation in the area of diversified cluster members, among others, representatives of business, R&D, and business environment institutions, increases the chance for the success of this undertaking. The fundament of cluster tourism product consists in the combination of its quality and innovativeness, with specific traits of the region where a cluster is rooted, including its environmental advantages and multidimensional cultural and historical heritage. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Klastry; Produkt turystyczny; Turystyka; Organizacje klastrowe; Zarządzanie

EN

Business cluster; Tourist product; Tourism; Cluster organizations; Management

• Czasopismo: Modern Management Review
• Rocznik: 2017
• Tom: 22 (XXII)
• Numer: nr 24 (3)
• Strony: 9--25

Twórcy

autor

Bogusław Bembenek

• Politechnika Rzeszowska

Bibliografia

• [1] Borkowska-Niszczota M., Tourism clusters in Eastern Poland - analysis of selected aspects of the operations, "Procedia - Social and Behavioral Sciences" 2015, Vol. 213, s. 957-964.
• [2] Borkowska-Niszczota M., Wpływ klastrów turystycznych na rozwój i konkurencyjność regionów, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki" 2015, nr 2 (30), s. 145-164.
• [3] Brambert P., Zieliński A., Atrakcje a możliwości rozwoju klastra turystycznego na przykładzie południowo-wschodniej części regionu świętokrzyskiego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2017, nr 473, s. 107-116.
• [4] Buczyńska G., Frączek D., Kryjom P., Raport z inwentaryzacji klastrów w Polsce w 2015, PARP, Warszawa 2016.
• [5] Burzyński T., Dryglas D., Cembruch-Nowakowski M., Łańcuch wartości w turystyce oparty na wiedzy [w:] Konsument na rynku turystycznym w gospodarce opartej na wiedzy i informacji, red. T. Burzyński, Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach, Katowice 2005.
• [6] Dębski M., Klaster jako czynnik rozwoju konkurencyjności destynacji turystycznej, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie" 2014, t. XV, z. 4, cz. 3, s. 51-66.
• [7] Firlej K., Rożek A., Korzyści z klasteringu transgranicznego jako innowacyjnej formy rozwoju usług turystycznych na obszarach przygranicznych Polski Południowo-Wschodniej, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie" 2012, nr 891, s. 31-51.
• [8] Gardiner S., Scott N., Successful tourism clusters: passion in paradise, "Annals of Tourism Research" 2014, No. 46, s. 171-173.
• [9] Gardzińska A., Mańkowski T., Międzynarodowy morski klaster turystyczny jako narzędzie wspierające rozwój turystyki morskiej, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki" 2013, nr 4 (24), s. 9-21.
• [10] Howaniec H., Kurowska-Pysz J., Klaster jako instrument rozwoju polsko-słowackiej współpracy transgranicznej, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2014.
• [11] http://klasteraktywnejturystyki.pl (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [12] http://praca.wrotapodkarpackie.pl/index.php/32-turystyka/76-szlak-kulinarny- -podkarpackie-smaki (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [13] http://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,22342165,szlak-kulinarny-podkarpackiesmaki- doceniony-jest-jednym-z.html (dostęp: 8.09.2017 r.).
• [14] http://www.karr.pl/turystyka/karkonosko-izerski-klaster-turystyczny (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [15] http://www.klasterturystyczny.pl (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [16] http://www.perlagalicji.pl/przemyski-klaster-turystyczny (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [17] http://www.podkarpackiesmaki.pl/pl/kulinaria-podkarpackie/aktualnosci/art816,szlakkulinarny- podkarpackie-smaki.html (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [18] http://www.procarpathia.pl/pl/karpacki_klaster_turystyczny/ (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [19] http://www.szlakpodkarpackiesmaki.pl (dostęp: 1.08.2017 r.).
• [20] Januszewska M., Nawrocka E., Klaster jako narzędzie kreowania regionalnych innowacji w turystyce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2008, nr 29, s. 95-105.
• [21] Kaliszczak L., Klaster turystyczny jako innowacyjna forma polsko-ukraińskiej współpracy trans granicznej, "Przedsiębiorstwo i Region" 2009, nr 1, s. 97-106.
• [22] Klemens B., Derlukiewicz N., Rola struktur klastrowych w rozwoju miast w perspektywie 2020 (aspekt turystyczny), "Studia Miejskie" 2014, t. 16, s. 19-35.
• [23] Klemens B., Inicjatywy i klastry turystyczne oraz ich wpływ na rozwój regionu [w:] Przegląd nauk stosowanych, red. B. Solga, Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2016.
• [24] Kołodziejczak A., Inicjatywy klastrowe jako narzędzie regionalnego rozwoju turystyki, "Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk" 2016, t. CLXXII, s. 137-148.
• [25] Kusa R., Uwarunkowania rozwoju klastrów turystycznych [w:] Zarządzanie organizacjami w gospodarce opartej na wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2008.
• [26] Leśniak M., Wrona E., Kapitał ludzki przedsiębiorstw w klastrach turystycznych w Polsce, "Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis" 2016, nr 324 (82), s. 57-68.
• [27] Maciąg J., Jakość sieciowego produktu turystycznego - definiowanie, wymiary i cechy jakościowe, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2015, nr 215, s. 40-56.
• [28] Misztal A., Rola euroregionów w rozwoju inicjatyw klastrowych, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie" 2017, nr 100, s. 303-315.
• [29] Piotrowski M., Standardy zarządzania klastrem, PARP, Warszawa 2014.
• [30] Pisarek M., Lechowska J., Znaczenie klastra Podkarpackie Smaki w rozwoju regionalnej turystyki kulinarnej, "Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk" 2015, tom CLXII, s. 224-242.
• [31] Połomska-Jasienowska A., Transgraniczne klastry jako forma współdziałania gospodarczego na pograniczu, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2016, nr 255, s. 176-185.
• [32] Rapacz A., Rola klastrów w kształtowaniu struktury i jakości produktu turystycznego regionu, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2008, nr 29, s. 106-117.
• [33] Roman M., Klastry jako forma współdziałania w działalności turystycznej, "Zarządzanie i Finanse" 2013, t. 11, nr 1, cz. 3, s. 309-320.
• [34] Roman M., Wpływ klastrów turystycznych na innowacyjność gospodarki turystycznej, "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego" 2017, nr 48/3, s. 45-59.
• [35] Roman M., Zawadka J., Klaster okopski jako forma innowacyjnych działań w agroturystyce, [w:] Gospodarka polska po 20 latach transformacji, red. S. Pangsy-Kania, G. Szczodrowski, Wydawnictwo Instytutu Wiedzy i Innowacji, Warszawa 2009.
• [36] Sala K., Clusters as a form of cooperation and innovation on the example of the Bieszczady Cross-Border Tourism Cluster, "The Malopolska School of Economics in Tarnow Research Papers Collection" 2016, Vol. 32, no. 4, s. 87-96.
• [37] Sikora K., Klastry turystyczne szansą rozwoju mikroregionów, "Zarządzanie i Finanse" 2012, Vol. 10, nr 1, cz. 2, s. 55-66.
• [38] Skała M., Szpara K., Rola klastrów w promocji i rozwoju turystyki na przykładzie Innowacyjnego Klastra Zdrowie i Turystyka Uzdrowiska Perły Polski Wschodniej [w:] Rola organizacji pozarządowych w rozwoju i promocji turystyki, red. B. Sawicki, A. Nizioł, M. Obodyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
• [39] Skowronek E., Klaster jako forma współpracy w turystyce, "Europa Regionum" 2015, t. XXIV, s. 129-140.
• [40] Słomińska-Okła M., Klastry determinantą innowacyjności regionów w Polsce i na Ukrainie [w:] Wschód i Zachód w wymiarze globalnym, red. M. Miłek, D. Wilk-Jakubowski, R. Brzoza, Wydawnictwo Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód, Kielce 2012.
• [41] Staszewska J., Klaster perspektywą dla przedsiębiorców na polskim rynku turystycznym, Difin, Warszawa 2009.
• [42] Szwinta P., Możliwości rozwoju transgranicznych klastrów turystycznych w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2015, nr 392, s. 138-146.
• [43] Zbroja Z., Szlak wodny Berlin-Szczecin-Bałtyk - szansą dla regionu transgranicznego, http://www.pomerania.org.pl/files/site/149__szlak_bszb.-1.pdf (dostęp: 12.08.2017 r.).

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2017.mmr.23