Czynniki warunkujące posiadanie dobrowolnych oszczędności emerytalnych przez gospodarstwa domowe w Polsce

• Autorzy: Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska

Warianty tytułu

Factors Determining the Possession of Voluntary Retirement Savings by Households in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany obserwowane w obszarze demografii oraz w regulacjach prawnych systemu emerytalnego w Polsce powodują, że świadczenia emerytalne wypłacane z obowiązkowej części systemu emerytalnego nie zaspakajają i nie będą zaspokajały wszystkich potrzeb osób w wieku emerytalnym. Aby uniknąć realizacji ryzyka ubóstwa w grupie osób starszych, należy gromadzić dodatkowe oszczędności emerytalne w okresie aktywności zawodowej. Jednakże podejmowanie decyzji odnośnie oszczędzania na emeryturę uwarunkowane jest wieloma czynnikami, pochodzącymi zarówno z wnętrza gospodarstwa domowego, jak i z jego otoczenia.
W artykule postawiono dwa cele. Pierwszym jest identyfikacja czynników warunkujących posiadanie oszczędności emerytalnych przez gospodarstwa domowe w Polsce w ujęciu teoretycznym. Drugim - ocena wpływu wybranych czynników na posiadanie przez gospodarstwa domowe oszczędności na zabezpieczenie starości. Do realizacji drugiego celu artykułu wykorzystano dane pochodzące z Diagnozy Społecznej z roku 2015. Z uwagi na fakt, iż zmienna objaśniana jest zmienną dychotomiczną, w badaniu wykorzystano model regresji logistycznej. (abstrakt oryginalny)

EN

The observed changes in the field of demography and legal aspects of the pension system in Poland cause that retirement benefits which are paid from the obligatory part of the pension system do not fulfil (and will not fulfil) all the needs of people at retirement age. To avoid the risk of poverty in the retirement period, people at working age should save money. Many factors influence on the decision about saving money for retirement. There are two aims in the paper. The first one is the identification of factors determining the possession of retirement savings by households in Poland. The second aim is the assessment of the influence of selected factors on households' saving for old age provision. The Social Diagnosis data of 2015 were used to implement the second objective. Due to the fact that the explained variable is a dichotomous variable, the logistic regression model was used in the study. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarstwa domowe; Formy oszczędzania; Emerytury; Oszczędności emerytalne; Zmienna objaśniana

EN

Households; Saving forms; Pensions; Retirement savings; Endogenous variable

• Czasopismo: Wiadomości Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2
• Strony: 41--57

Twórcy

autor

Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Ando A., Modigliani F., The "Life Cycle" Hypothesis of Saving: Aggregate Implications and Tests, "The American Economic Review" 1963, Vol. 53, nr 1, część 1.
• Anioła P., Gołaś Z., Zastosowanie wielowymiarowych metod statystycznych w typologii strategii oszczędnościowych gospodarstw domowych w Polsce, "Materiały i Studia" NBP, 2012, nr 282.
• Bank Światowy, Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce, 2015, https://das.mpips.gov.pl/source/opiekasenioralna/Opieka_dlugoterminowa_Final_POL.pdf [dostęp: 25.06.2017].
• Białowąs S., Olejnik I., Oszczędności gospodarstw domowych w różnych fazach cyklu koniunkturalnego, "Studia Oeconomica Posnaniensia" 2015, Vol 3, nr 4.
• Finanse osobiste. Zachowania-produkty-strategie, Bogacka-Kisiel E. [red.], PWN, Warszawa 2012.
• Bywalec C., Ekonomika i finanse gospodarstw domowych, PWN, Warszawa 2009.
• Clark R., d'Ambrosio M., Saving for Retirement: The Role of Financial Education, TIAA-CREF Institute Working Paper 4-070102-A. Published on-line in Retirement Implications of Demographic Family Change Symposium, Society of Actuaries, 2002.
• Czapiński J., Góra M., Świadomość "emerytalna" Polaków. Raport z badania ilościowego, Publikacje Europejskiego Kongresu Finansowego, Warszawa 2016.
• Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Czapiński J., Panek T. [red.], Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa, listopad 2015.
• Dębska J., Krasuski P., Analiza czynników wpływających na prawdopodobieństwo oszczędzania w III filarze systemu emerytalnego w Polsce, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo- Humanistycznego w Siedlcach", Seria: Administracja i Zarządzanie, 2014 nr 102.
• Eichhorst W., Gerard M., Kendzia M.J., Mayrhuber C., Nielsen C., Runstler G., Url T., Pension systems in the EU - contingent liabilities and assets in the public and private sector, European Parliament, 2011 http://www.europarl.europa.eu/document/activities/cont/201111/20111121ATT32055/ 20111121ATT32055EN.pdf [dostęp: 5.12.2016].
• Friedman M., A Theory of the Consumption Function, Princeton University Press, Princeton 1957.
• Fundacja Kronenberga przy City Handlowy, 2015, Postawy Polaków wobec finansów, http://www. citibank.pl/poland/kronenberg/polish/files/postawy_polakow_wobec_finansow_2015.pdf [dostęp: 10.05.2017].
• Mikroekonometria. Modele i metody analizy danych indywidualnych, Gruszczyński M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Gruszczyński M., Modele i prognozy zmiennych jakościowych w finansach i bankowości, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2002.
• Hufner F., Koske I., Explaining Household Saving Rates in G7 Countries. Implications for Germany, "OECD Economics Department Working Papers" 2010, nr 754, http://dx.doi.org/10.1787/5kmjv81n9phc-en [dostęp: 25.06.2017].
• Kolasa A., Premik F., Tyrowicz J., Sytuacja finansowa sektora gospodarstw domowych w III kw. 2016 r., NBP, nr 1/2017, Warszawa 2017, http://www.nbp.pl/publikacje/domowe/domowe_3_2016.pdf [dostęp: 24.05.2017].
• Kowalczyk-Rólczyńska P., Rola odwróconego kredytu hipotecznego w zabezpieczeniu emerytalnym, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2015 nr 8.
• Kujawska J., Organizacja i zarządzanie opieką nad osobami starszymi, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 588 "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2015, nr 74, t. 1.
• Kuś M., Szwed M., Realizacja potrzeb ludzi starszych a zadania samorządu terytorialnego, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Seria: Res Politicae, Wydanie specjalne, 2012.
• Lannoo K., Barslund M., Chmelar A., Werder M., Pension Schemes, European Union, 2014, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2014/536281/IPOL_STU 2014 536281_EN.pdf [dostęp: 10.03.2017].
• Leetmaa, P., Rennie, H., Thiry, B., Household saving rate higher in the EU than in the USA despite lower income. Household income, saving and investment, 1995-2007, Eurostat, Statistics in Focus, 2009, nr 29.
• Maddala G.S., Ekonometria, PWN, Warszawa 2013.
• Modigliani F., Brumberg R., Utility Analysis and the Consumption Function: An Interpretation of the Cross-Section Data, [w:] Post-Keynesion Economics, Kurihara K. [red.], Rutgers University Press, New Brunswick 1954.
• OECD, 2008, Improving Financial Education and Awareness on Insurance and Private Pensions,http://www.oecd.org/finance/financial-education/improvingfinancialeducationandawarenessoninsuranceandprivatepensions.htm [dostęp: 10.12.2016].
• Panek T., Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności. Teoria i praktyka pomiaru, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011.
• Pierzchalska A., Klag P., Społeczne role osób starszych, w: Równość w Unii Europejskiej. Teoria i praktyka, Bokajło W., Pacześniak A. [red.], Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, Wrocław 2008.
• Rada Monitoringu Społecznego, 2015. Diagnoza społeczna: zintegrowana baza danych www.diagnoza.com [dostęp: 5.09.2016].
• Rytlewska G, Kłopocka A., Wpływ czynników demograficznych na poziom i strukturę oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, "Bank i Kredyt" 2010 nr 41(1).
• Stanisz A., Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. Tom 2. Modele liniowe i nieliniowe, Statsoft, Kraków 2007.
• Skikiewicz R., Skłonność do oszczędzania gospodarstw domowych na tle zmian koniunktury konsumenckiej w Polsce, "Marketing i Rynek" 2013, nr 11.
• Stinglhamber P., Zachary M.D., Wuyts G., Valenduc Ch., The determinants of savings in the third pension pillar, National Bank of Belgium, Economic Review, 2007.
• Swacha-Lech M., Wpływ skłonności behawioralnych na decyzje dotyczące dobrowolnego gromadzenia oszczędności emerytalnych, "Nauki o Finansach" 2012 nr 3(12)/2012.
• Współczesne problemy finansów osobistych, Świecka B. [red.], CeDeWu, Warszawa 2014.
• UKNF, Pracownicze Programy Emerytalne w 2015 roku, Warszawa 2016, https://www.knf.gov. pl/?articleId=56402&p_id=18 [dostęp: 20.05.2017].
• UKNF, Indywidualne Konta Emerytalne oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w 2016 roku, Warszawa 2017, https://www.knf.gov.pl/?articleId=56377&p_id=18 [dostęp: 20.05.2017].
• Wildowicz A., Determinanty skłonności do oszczędzania w Polsce w latach 1991-2005, [w:] Zachowania rynkowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w okresie transformacji systemowej w Polsce, Kopycińska D. [red.], Wyd. Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006.
• Zalega T., Gospodarstwo domowe jako podmiot konsumpcji, "Studia i Materiały - Wydział Zarządzania UW" 2007 nr 1.
• Zaleśkiewicz T., Zmiany w systemie emerytalnym oczami badanych - komentarz do raportu z badania Deutsche Bank PBC zrealizowanego przez Instytut Homo Homini, Deutsche Bank, Warszawa 2012.