Społeczno-ekonomiczne dysfunkcje rozwoju monokultury turystycznej na wschodnim wybrzeżu meksykańskiego Jukatanu

• Autorzy: Joanna Kowalczyk-Anioł

Warianty tytułu

Socio-economic Consequences of Tourism Monoculture on the East Coast of the Yucatan Peninsula (Quintana Roo, Mexico)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł wpisuje się w nurt rozważań na temat dysfunkcji rozwoju współczesnej turystyki. Celem opracowania jest przedstawienie w formie studium przypadku uwarunkowań i aktualnego poziomu rozwoju turystyki na wschodnim wybrzeżu półwyspu Jukatan w stanie Quintana Roo oraz ocena jej wpływu na rozwój regionu. Przeprowadzona analiza dowodzi, że obok podkreślanych makroekonomicznych korzyści (dla kraju i regionu), zamiast oczekiwanego i deklarowanego impulsu dla rozwoju regionu, propagowany przez rządową agencję FONATUR od lat siedemdziesiątych XX wieku model masowej turystyki uruchomił w Quintana Roo zjawisko określane jako "koło zastoju", powodując szereg negatywnych społeczno-gospodarczych konsekwencji, w tym między innymi niekontrolowane procesy migracyjne, marginalizację rodzimej ludności (Majów) i eskalację ubóstwa(abstrakt autora)

EN

The article is a part of discussion on the impact of modern tourism development. The study aims at presenting conditions and the current level of development of tourism on the East Coast of the Yucatan Peninsula in Quintana Roo State (Mexico) and the assessment on its impact of the region. Analysis shows that besides highlighted macroeconomic benefits (for the country and the region) instead of the expected and declared impetus for the development, promoted by the governmental agency FONATUR since the 70s of the twentieth century, model of mass tourism launched in Quintana Roo "circle of stagnation" resulting in the number of negative socio-economic consequences, including uncontrolled migration processes, marginalization of indigenous populations (Maya People) and the escalation of poverty(author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Rozwój turystyki

EN

Tourism; Tourism development

• Czasopismo: Ekonomiczne Problemy Turystyki
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 1(37)
• Strony: 209--222

Twórcy

autor

Joanna Kowalczyk-Anioł

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Alistan zona arqueologica de Ichkabal para el turismo (2016). El Universal. Pobrane z: http://www.eluniversal.com.mx/ articulo/estados/2016/11/28 (20.09.2016).
• Bandyopadhyay, R., Ganguly, T. (2015). Situating the Tourist Gaze: From Appropriation to Negotiation. Current Issues in Tourism, 1-17.
• Billig, M. (1995). Banal Nationalism. London: Sage.
• Brown, D.F. (2013). Tourists as Colonizers in Quintana Roo, Mexico. The Canadian Geographer, 57, 186-205.
• Castañeda, Q.E. (2005). Tourism "Wars" in the Yucatan. Anthropology News, 6, 8-9.
• Conti, G., Perelli, C. (2007). Governing Tourism Monoculture: Mediterranean Mass Tourism Destinations and Governance Networks. W: P.M. Burns, M. Novelli (red.), Tourism and Politics. Global Frameworks and Local Realities (s. 235- 261). Amsterdam: Elsevier.
• Córdoba Azcárate, M. (2014). Tourism Development, Architectures of Escape and the Passive Beloved in Contemporary Yucatán (México). W: M. Mostafanezhad, K. Hannam (red.), Moral Encounters in Tourism (s. 59-67). Dorchester: Ashgate. Daltabuit, M., Pi-Sunyer, O. (1990). Tourism Development in Quintana Roo, Mexico. Cultural Survival Quarterly, 14 (2), 9-13.
• Dłużewska, A., Gonia, A., Michniewicz-Ankiersztajn, H., Podgórski, Z. (2014). Współczesne problemy turystyki. Bydgoszcz, Poznań: Ośrodek Sportu, Rekreacji i Edukacji w Poznaniu.
• Durydiwka, M. (2009). Ruch turystyczny - z centrum ku peryferiom. Prace i Studia Geograficzne, 42, 59-71.
• Gwosdz, K. (2004). Koncepcja zależności od ścieżki (path dependence) w geografii społeczno-ekonomicznej. Przegląd Geograficzny, 76 (4), 433-456.
• Hall, C. (2008). Tourism Planning: Policies, Processes and Relationships. Pearson Education.
• Hausner, J. (2012). Koncepcja modelu polityki rozwoju społeczno-gospodarczego. W: J. Górniak, S. Mazur (red.), Zarządzanie strategiczne rozwojem (s. 15-24). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• http://cc2010.mx (15.10.2016).
• http://sedetur.qroo.gob.mx/index.php/estadisticas/indicadores-turisticos (20.09.2016).
• http://www.coneval.gob.mx (22.09.2016).
• http://www.e-unwto.org (20.09.2016).
• http://www.inegi.org.mx (20.09.2016).
• http://www.fonatur.gob.mx (19.09.2016).
• Jackiewicz, E.L., Klak, Th. (2016). Mass and Alternative Tourism in Latin America and the Caribbean. W: E.L. Jackiewicz, F.J. Bosco (red.), Placing Latin America. Contemporary Themes in Geography (s. 95-112). Rowman & Littelfield.
• Jasiński, M. (2006). Aspekty monokulturowe gospodarki turystycznej. Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej SGH, 20, 92-102
• Kachniewska, M., Nawrocka, E., Niezgoda, A., Pawlicz, A. (2012). Rynek turystyczny. Ekonomiczne zagadnienia turystyki. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kaczmarek, S. (2015). Degradacja i rewitalizacja przestrzeni turystycznej. Refleksja teoretyczna. W: M. Durydiwka, K. Duda-Gromada (red.), Przestrzeń w turystyce - znaczenie i wykorzystanie (s. 27-38). Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW.
• Kowalczyk, A. (red.) (2010). Turystyka zrównoważona. Warszawa: PWN.
• Kowalczyk, A., Derek, M. (2010). Zagospodarowanie turystyczne. Warszawa: PWN.
• Kowalczyk-Anioł, J. (2015). Syndrom wenecki. Dysfunkcje współczesnej turystyki w miastach cennych kulturowo. W: M. Durydiwka, K. Duda-Gromada (red.), Przestrzeń w turystyce - znaczenie i wykorzystanie (s. 451-464). Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW.
• Kowalczyk-Anioł, J., Włodarczyk, B. (2017). Przestrzeń turystyczna przestrzenią konfliktu (w druku).
• Kowalczyk-Anioł, J., Zmyślony, P. (2017). Turystyka miejska jako źródło protestów społecznych: przykłady Wenecji i Barcelony. Turystyka Kulturowa, 2, 7-36.
• Leatherman, T.L., Goodman, A. (2005). Coca-colonization of Diets in the Yucatan. Social Science & Medicine, 61, 833- 846.
• Meyer, B. (2009). Kształtowanie przestrzeni przez turystykę. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 567, Ekonomiczne Problemy Turystyki, 12, 193-205.
• Meyer, B. (2011). Turystyka a ład przestrzenny - wzajemne relacje. Turyzm, 21 (1-2), 25-32.
• Meyer-Arendt, K.J. (2009). The Costa Maya: Evolution of a Touristic Landscape. Études caribéennes. Pobrane z: http:// etudescaribeennes.revues.org/3867 (20.09.2016)
• Mika, M. (2007). Przemiany pod wpływem turystyki na obszarach recepcji turystycznej. W: W. Kurek (red.), Turystyka (s. 406-470). Warszawa: PWN.
• Mika, M. (2012). Ameryka. W: W. Kurek (red.), Regiony turystyczne świata cz. 2 (s. 170-230). Warszawa: PWN.
• Mika, M. (2014). Założenia i determinanty podtrzymywalności lokalnego rozwoju turystyki. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
• Mowforth, M., Munt, I. (2003). Tourism and Sustainability: Development and New Tourism in the Third World. London: Routledge.
• Murray, G. (2007). Constructing Paradise: The Impacts of Big Tourism in the Mexican Coastal Zone. Coastal Management, 35, 339-355.
• Murzyn, M. (2015). Wpływ turystyki masowej na dziedzictwo Zakopanego. Turystyka Kulturowa, 10, 72-85.
• Nawrocka, E. (2010). Rozwój turystyki i rozwój zrównoważony. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Ekonomia, 140, Gospodarka a środowisko, 87-100
• Niezgoda, A. (2006). Obszar recepcji turystycznej w warunkach rozwoju zrównoważonego. Poznań: Wyd. AE.
• Padilla, N.S. (2015). The Environmental Effects of Tourism in Cancun, Mexico. International Journal of Environmental Sciences, 6, 282-294.
• Papanicolaou, A. (2012) Authenticity and Commodification: The Selling of Maya Culture in Mexico's Mayan Riviera. W: O. Moufakkir, P.M. Burns (red.), Controversies in Tourism (s. 41-52). Wallingford, Oxfordshire: CABI Publishing.
• Pérez, G.A. (2016). Landscape Costs of Public Participation in the Tourism Planning Process in Cancun. Mérida: Congreso Internacional Towards Green Cities.
• Podemski, K. (2004). Socjologia podróży. Poznań: Wyd. Naukowe UAM
• Protestan por cierre de acceso al mar: Vecinos de Xcalacoco marchan para repudiar a políticos que lucran con playas (2016). Noticaribe. Pobrane z: http://noticaribe.com.mx (20.03.2017)
• Rettinger, R. (2014). Polityka lokalizacyjna wybranych systemów hotelowych na Kubie w zmieniających się realiach politycznych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 28, 9-22.
• Schmitter-Soto, J.J., Escobar-Briones, E., Alcocer, J., Suárez-Morales, E., Elías-Gutiérrez, M., Marín, L.E. (2002). Los cenotes de la península de Yucatán. W: G. de La Lanza-Espino, J.L. García Calderón (red.). Lagos y presas de México (s. 337-381). México: AGT.
• SECTUR - Secretaría de Turismo (2013). Programa Sectorial de Turismo 2013-2018, México.
• Smith, J.S. (2009). Three Generations of International Tourist Resorts in Mexico. Geographische Rundschau International Edition, 5 (1), 4-10.
• Theuns, H.L. (2011). Analiza strukturalna rozmiarów rzeczywistych i potencjalnych wycieków/powiązań w gospodarce turystycznej Karaibów. Folia Turistica, 25 (2), 123-152.
• Torres, D.V., Villanueva, L.C. (2015). Turismo, pobreza y medio ambiente en Quintana Roo: un análisis crítico. W: D. Hiernaux-Nicolás (red.), Turismo, sociedad y territorio: una lectura crítica (s. 313-356). Querétaro: Universidad Autónoma de Querétaro.
• Torres, R.M., Momsen, J.D. (2005a). Gringolandia: The Construction of a New Tourist Space in Mexico. Annals of the Association of American Geographers, 95 (2), 314-335.
• Torres, R.M., Momsen, J.D. (2005b). Planned Tourism Development in Quintana Roo, Mexico: Engine for Regional Development or Prescription for Inequitable Growth? Current Issues in Tourism, 8 (4), 259-285.
• Uysal, M., Perdue, R., Sirgy, J. (red.) (2012). Handbook of Tourism and Quality-of-life Research: Enhancing the Lives of Tourists and Residents of Host Communities. Springer Science & Business Media.
• Weaver, D.B. (2017). Core-periphery Relationships and the Sustainability Paradox of Small Island Tourism. Tourism Recreation Research, 42 (1), 1-11.
• Włodarczyk, B. (2009). The Landscapes of Tourism Space. Tourism, 19 (1-2), 83-90.
• Yin, R.K. (2003). Case Study Research: Design and Methods. Thousand Oaks: Sage.
• Zmyślony, P. (2011). Globalization, Tourism and Cities: Pros and Cons. Folia Turistica, 25 (1), 299-312.

Identyfikatory

DOI

10.18276/ept.2017.1.37-16