Kodeksy deontologiczne na polskim rynku ubezpieczeniowym

• Autorzy: Joanna Iwko

Warianty tytułu

Codes of Dentology on the Polish Insurance Market

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W każdym społeczeństwie istnieją systemy normatywne, które gwarantują pewien porządek społeczny w poszczególnych dziedzinach życia. Mogą one mieć rozmaite źródła i różny system sankcji, są jednak ze sobą powiązane i w dużej mierze mogą zachodzić na siebie. W socjologii wyróżnia się następujące systemy normatywne: prawo ustanowione przez państwo;normy moralne nakładane przez dany system filozoficzny i religijny;obyczaje ustalane przez i dla konkretnej grupy społecznej. Przestrzeganie przez człowieka norm prawnych, moralnych i obyczajowych wypływa z zupełnie różnych pobudek. Źródłem norm prawnych jest państwo, norm moralnych - człowiek i religia, natomiast norm obyczajowych - środowisko społeczne. Normy prawne mają być przestrzegane, bo tak nakazuje państwo, pod groźbą zastosowania kar lub innych niekorzystnych skutków. Normy moralne są przestrzegane z nakazu wewnętrznego (sumienia), natomiast normy obyczajowe - z potrzeby utrzymania więzi społecznych i potencjalnej groźby wykluczenia z danego środowiska. Z uwagi na zakres tematyczny tego artykułu, zagadnienia dotyczące systemów normatywnych nie będą omawiane szczegółowo, w dalszej jego części zostaną jedynie zaakcentowane ich odniesienia do kodeksów deontologicznych. Jeżeli istnieją w społeczeństwie systemy normatywne mające swe źródło a także uzewnętrznienie w prawie, moralności i obyczajach, jaki jest cel tworzenia kodeksów etyki zawodowej oraz kodeksów deontologicznych regulujących m.in. działalność gospodarczą człowieka? Czym są owe kodeksy i jakie jest ich znaczenie w szeroko rozumianym obszarze biznesu, a w szczególności na rynku usług ubezpieczeniowych? Warto zastanowić się również, jakie są wzajemne odniesienia pomiędzy kodeksami etyki zawodowej, kodeksami deontologicznymi a systemami prawa, norm moralnych i obyczajowych.Pojęcie etyki zawodowej bardzo często jest utożsamiane z pojęciem deontologii, czyli zbiorem zasad etycznych regulujących obowiązki w pewnej dziedzinie (głównie związanej z zawodem). Niektóre osoby termin "etyka zawodowa" odnoszą do "spisanych norm odpowiadających na pytanie, jak ze względów moralnych przedstawiciele danego zawodu powinni, a jak nie powinni postępować". Etyka zawodowa jest zbiorem norm stanowiących konkretyzację ogólnych norm moralnych, określających szczegółowe ich konsekwencje dla typowych sytuacji, w jakich znaleźć się mogą osoby wykonujące dany zawód. Etyka zawodowa nazywana jest deontologią, gdyż operuje nakazami i zakazami odwołującymi się do konkretnych obowiązków. Z tego względu, na potrzeby niniejszego opracowania, pojęcia "deontologii" i "etyki zawodowej" będą używane zamiennie. (fragment tekstu)

EN

Since the late 1990s of the XXth century a number of dentology codes pertaining to the insurance service and referring subjects have been introduced. They are becoming more and more prevailing tool applied to regulate the way Polish entrepreneurs operate. Thereto, they are considered to play a very important role in the economic activity, as they are supportive and supplementary elements to the legal system in particular areas of business activity. Codes of good practice in a given line of business are formulated on the basis of binding legal provisions, with a special attention paid to moral and social aspects. Accordingly, there is much reference and number of common features between mentioned codes and legal systems existing in the society. Subjects of the insurance market, due to the character of their economic activity, are required not only to create positive image, but first of all to enhance ethical dimension of their service. It is of big importance for the customers to be confident about institutions they entrust their assets to, and feel that they can rely on the intermediaries with whom they are in contact. Application of good practices increase the transparency of the insurance service and is the basic element enhancing the stability and safety of all participants of the market. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek ubezpieczeniowy; Kodeks dobrych praktyk; Regulacje prawne

EN

Insurance market; Code of Good Practice; Legal regulations

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 2(9)
• Strony: 91--106

Twórcy

autor

Joanna Iwko

Bibliografia

• J. Siewierski, Kontrola Społeczna, (w:) J. Polakowska-Kujawa (red.), Socjologia ogólna. Wybrane problemy, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2005, s. 50-55.
• S. Blackburn, tłum. C. Cieśliński, P. Dziliński, M. Szczubiałka, J. Woleński, Oksfordzki słownik filozoficzny, Warszawa 1997.
• I. Lazari-Pawłowska, Etyki zawodowe jako role społeczne, (w:) I. Lazari-Pawłowska, Etyka. Pisma wybrane, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, s. 84.
• P. Łabieniec, Etyka - Etyka zawodowa - Prawo (zarys problematyki), Prokurator 2002, nr 2, s. 21-33.
• A. Mokrzysz-Olszyńska, Rola kodeksów dobrych praktyk w ochronie konsumenta, (w:) C. Banasiński (red.), Ochrona konkurencji i konsumentów w Polsce i w Unii Europejskiej, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa 2005, s. 263-282.
• P. Pratley, Etyka w biznesie, Wydawnictwo Felberg, 2000
• W. Gasparski, A. Lewicka-Strzałecka, B. Rok, G. Szulczewski (red.), Etyka biznesu w zastosowaniach praktycznych, Wydawnictwo Cebi, Warszawa 2002
• J. Dietl, W. Gasparski, Etyka biznesu, wyd. 4, PWN, Warszawa 2002
• A. Zadroga, Współczesne ujęcie etyki biznesu w Polsce, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
• W. Gasparski, Odpowiedzialność społeczna i etyka biznesu w polskim życiu gospodarczym, Wstępny raport z badań, Infrastruktura na rzecz rozwoju etyczności funkcjonującego w Polsce biznesu, Warszawa 2004.
• A. Szostek, Czy potrzebny jest Kodeks "Dobre praktyki w szkołach wyższych"?, Nauka 2007, nr 2, s. 47.
• R. Stefanicki, Komentarz do ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, LexisNexis, Warszawa 2009, s. 461 i nast.
• L.E. Bartkowiak, Między powinnością a obowiązkiem - o kodeksach deontologicznych zawodów medycznych, Wiadomości Lekarskie 2006, nr 11-12, s. 883.
• A. Lewicka-Strzałecka, Instytucjonalizacja moralności w działalności gospodarczej, Diametros 2005, nr 6, s. 119.
• E. Świtalska, Etyka zawodowa ubezpieczycieli - analiza kodeksów etyki, http://www.fob.org.pl/, 8 maja 2008.
• A. Dylus, Odpowiedzialność moralna przedsiębiorców, wykład wygłoszony podczas Trzeciego Kongresu Brokerów w Mikołajkach, 25-28 maja 2000.
• D. Olszewska, Agent buduje image firmy, czyli o etyce agenta ubezpieczeniowego, Gazeta Ubezpieczeniowa, 17 lutego 2006.
• E. Świtalska, Rola zakładów ubezpieczeń jako instytucji zaufania publicznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005, http://www.cebi.pl/.
• M. Więcko, Podstawowe problemy bancassurance w Polsce - raport Rzecznika Ubezpieczonych - co dalej?, Monitor Ubezpieczeniowy 2009, nr 37.