Modulatory hormonalne - toksyczne chemikalia w przedmiotach codziennego użytku

• Autorzy: Katarzyna Fijał

Warianty tytułu

Hormonal Modulators - Toxic Chemicals in Everyday Things

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W związku z rozwojem przemysłu spożywczego, farmaceutycznego oraz chemii gospodarczej wzrasta zainteresowanie chemikaliami używanymi w czasie procesu produkcyjnego, które mogą potencjalnie stwarzać zagrożenie dla środowiska, w tym zdrowia ludzi. Do związków tych zalicza się m.in. ftalany, bisfenol A oraz parabeny, stosowane jako składniki tworzyw sztucznych, konserwanty oraz środki ochrony roślin. Ze względu na ich właściwości lipofilne związki te łatwo przenikają i akumulują się w tkankach, ponadto mogą przedostawać się przez łożysko oraz do mleka matki, stanowiąc zagrożenie dla prawidłowego rozwoju potomstwa. Szkodliwość tych substancji wynika przede wszystkim z ich zdolności do modulowania aktywności hormonalnej organizmu, dlatego są one określane mianem związków endokrynnie czynnych (EDC - ang. Endocrine Disrupting Compounds). Najlepiej poznane efekty EDC są związane z modulacją aktywności endogennych hormonów płciowych i hormonów tarczycy, z czego wynika ich udział w etiologii chorób cywilizacyjnych, takich jak zaburzenia płodności, nowotwory hormonozależne, cukrzyca, otyłość. W ostatnim czasie zainteresowanie wzbudza także wpływ ekspozycji na te substancje na rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego. (abstrakt oryginalny)

EN

Due to the development of food and pharmaceutical industries and household chemicals there is a growing interest in chemicals used in the production process which can potentially pose environmental hazards, e.g. phthalates, bisphenol A and parabens used as ingredients of plastics, preservatives and plant health products. Due to their lipophilic properties they easily penetrate and accumulate in tissues; furthermore, they can cross the placenta and reach the breast milk, posing a threat to the correct development of the child. The harmful impact of these substances is caused mainly by their ability to modulate hormonal activity of the body and that is why they are called EDC (Endocrine Disrupting Compounds). The best known EDC effects include the modulation of activity of endogenic sexual and thyroid hormones and they contribute to the aetiology of civilizational diseases such as fertility disorders, hormone-dependent cancers, diabetes and obesity. Recently, there is a growing interest in the impact of exposure of these substances to the development and functioning of the nervous system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Chemia gospodarcza; Tworzywa sztuczne; Zdrowie

EN

Domestic detergents; Plastics; Health

• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3
• Strony: 6--9

Twórcy

autor

Katarzyna Fijał

• Instytut Farmakologii PAN

Bibliografia

• [1] Bekö G., Callesen M., Weschler C.J., Toftum J., Langer S., Sigsgaard T., Høst A., Kold Jensen T., Clausen G., Phthalate exposure through different pathways and allergic sensitization in preschool children with asthma, allergic rhinoconjunctivitis and atopic dermatitis. Environmental Research 2015 Feb; 137:432-439.
• [2] Bloom M.S., Whitcomb B.W., Chen Z., Ye A., Kannan K., Buck Louis G.M., Associations between urinary phthalate concentrations and semen quality parameters in a general population. Human Reproduction 2015 Nov; 30(11):2645-2657.
• [3] Charles A.K., Darbre P.D., Combinations of parabens at concentrations measured in human breast tissue can increase proliferation of MCF-7 human breast cancer cells. Journal of Applied Toxicology 2013 May; 33(5):390-398.
• [4] Chen C.Y., Chou Y.Y., Wu Y.M., Lin C.C., Lin S.J., Lee C.C., Phthalates may promote female puberty by increasing kisspeptin activity. Human Reproduction 2013 Oct; 28(10): 2765-2773.
• [5] Darbre P.D., Aljarrah A., Miller W.R., Coldham N.G., Sauer M.J., Pope G.S., Concentrations of parabens in human breast tumours. Journal of Applied Toxicology 2004 Jan-Feb; 241: 5-13.
• [6] Ejaredar M., Lee Y., Roberts D.J., Sauve R., Dewey D., Bisphenol A exposure and children's behavior: A systematic review. Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology 2016 Mar 9.
• [7] Ejaredar M., Nyanza E.C., Ten Eycke K., Dewey D., Phthalate exposure and childrens neurodevelopment: A systematic review. Environmental Research 2015 Oct; 142:51-60. doi: 10.1016/j.envres.2015.06.014. Review.
• [8] Engel S.M., Miodovnik A., Canfield R.L., Zhu C., Silva M.J., Calafat A.M., Wolff M.S., Prenatal phthalate exposure is associated with childhood behavior and executive functioning. Environmental Health Perspectives 2010 Apr; 118(4):565-571.
• [9] Hoepner L.A., Whyatt R.M., Widen E.M., Hassoun A., Oberfield S.E., Mueller N.T., Diaz D., Calafat A.M., Perera F.P., Rundle A.G., Bisphenol A and Adiposity in an Inner-City Birth Cohort. Environmental Health Perspectives 2016.
• [10] James-Todd T.M., Huang T., Seely E.W., Saxena A.R., The association between phthalates and metabolic syndrome: the National Health and Nutrition Examination Survey 2001-2010. Environmental Health 2016 Apr 14; 15:52.
• [11] Kirchhof M.G., de Gannes G.C., The health controversies of parabens. Skin Therapy Letter 2013 Feb; 18(2): 5-7.
• [12] Li L., Bu T., Su H., Chen Z., Liang Y., Zhang G., Zhu D., Shan Y., Xu R., Hu Y., Li J., Hu G., Lian Q., Ge R.S., Inutero exposure to diisononyl phthalate caused testicular dysgenesis of rat fetal testis. Toxicology Letter 2015 Jan 22; 232(2): 466-474.
• [13] Lilio M.A., Nichols C., Perry C., Runke S., Krutilina R., Seagroves T.N., Miranda-Carboni G.A., Krum S.A., Methylparaben stimulates tumor initiating cells in ER+ breast cancer models. Journal of Applied Toxicology 2016 Sep 1.
• [14] Meeker J.D., Yang T., Ye X., Calafat A.M., Hauser R., Urinary concentrations of parabens and serum hormone levels, semen quality parameters, and sperm DNA damage. Environmental Health Perspectives 2011 Feb; 119(2): 252-257.
• [15] Polańska K., Ligocka D., Sobala W., Hanke W., Effect of environmental phthalate exposure on pregnancy duration and birth outcomes. International Journal of Occupational Medicine & Environmental Health 2016; 29(4): 683-697.
• [16] Richter C.A., Birnbaum L.S., Farabollini F., Newbold R.R., Rubin B.S., Talsness C.E., Vandenbergh J.G., Walser-Kuntz D.R., vom Saal F.S., In vivo effects of bisphenol A in laboratory rodent studies. Reproductive Toxicology 2007 Aug-Sep; 24(2): 199-224.
• [17] Seachrist D.D., Bonk K.W., Ho S.M., Prins G.S., Soto A.M., Keri R.A., A review of the carcinogenic potential of bisphenol A. Reproductive Toxicology 2016 Jan; 59:167-182. Review.
• [18] Song B.L., Li H.Y., Peng D.R., In vitro spermicidal activity of parabens against human spermatozoa. Contraception 1989 Mar; 39(3):331-335.
• [19] Song B.L., Peng D.R., Li H.Y., Zhang G.H., Zhang J., Li K.L., Zhao Y.Q., Evaluation of the effect of butyl p-hydroxybenzoate on the proteolytic activity and membrane function of human spermatozoa. Journal of Reproduction and Fertility 1991 Mar; 91(2): 435-440.
• [20] Swan S.H., Sathyanarayana S., Barrett E.S., Janssen S., Liu F., Nguyen R.H., Redmon J.B., TIDES Study Team. First trimester phthalate exposure and anogenital distance in newborns. Human Reproduction 2015 Apr; 30(4): 963-972.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2018.3.2