Procesy asymilacji, transkulturacji i uniwersalizacji kulturowej : przegląd problematyki

• Autorzy: Tadeusz Paleczny

Warianty tytułu

Assimilation, Transculturation and Cultural Universalization : Overview of Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tekst omawia problematykę następstw kontaktu kulturowego. W konsekwencji zderzenia grup kulturowych w wyniku migracji dochodzi do procesów i zjawisk wzajemnego ich oddziaływania oraz złożonych interakcji społecznych i przemian kulturowych. Przemiany przybierają charakter wzajemnego dostosowania się i integrowania przybyszów ze społeczeństwem przyjmującym. W wielu przypadkach proces ten trwa kilka pokoleń i nie zawsze kończy się pełną asymilacją. Przystosowanie przebiega przez różne fazy, przybierając rozmaite formy. Początkiem uniwersalizacji kulturowej i transkulturacji, jako odpowiednika asymilacji, jest adaptacja i akomodacja. Przejście od kultury macierzystej do bardziej uniwersalnej kultury kraju osiedlenia jest o wiele bardziej złożonym procesem niż przystosowanie strukturalne. Wymaga przemian tożsamości uczestników asymilacji oraz przemian struktury grupowej. W tekście omówione są główne teorie i koncepcje asymilacji skonfrontowane z realnymi zjawiskami mającymi miejsce we współczesnym świecie. (abstrakt oryginalny)

EN

The text discusses the consequences of cultural encounter. The clash between groups of different cultures in the result of migration provoke a phenomenon of reciprocal interactions and social and cultural changes of a great complexity. The nature of these changes is mutual adaptation and integration of newcomers with the hosting society. This process takes sometimes several generations and not always means the complete assimilation. The adaptation has various stages and forms, but the adaptation and accommodation stimulates cultural universalization and transculturation. The move from native culture into the more universal culture of the country of the settlement proves to be more complex than structural adaptation. It requires changes in the identity of people exposed to the process of assimilation and changes of the structure of the group. The article refers to main theories and concepts of assimilation which are confronted with the current phenomenon in the world. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Komunikowanie międzykulturowe; Procesy społeczne; Rozwój kultury

EN

Intercultural communication; Social process; Cultural development

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3 Andrzeja Kapiszewskiego przekraczanie granic kulturowych
• Strony: 63--81

Twórcy

autor

Tadeusz Paleczny

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• A. Kapiszewski, Ideologie i teorie procesów asymilacji w USA. Szkic problemu, "Przegląd Polonijny" 1981, cz. I, z. 1, s. 5-24, cz. II, z. 3, s. 19-35, cz. III, z. 4, s. 5-15.
• M. Gordon, Assimilation in American Life: The Role of Race, Religion and National Origins, Oxford University Press, New York 1964;
• I. Child, Italian or American? The Second Generation in Conflict, Yale University Press, New Haven 1943;
• M.R. Fallows, Irish Americans. Identity and Assimilation, Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs 1979;
• Założenia teorii asymilacji, red. H. Kubiak, A. Paluch, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980;
• G. Babiński, Więź etniczna a procesy asymilacji. Przemiany społeczności etnicznych: zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, PWN, Kraków 1986.
• H. Gans, Toward a Reconciliation of "Assimilation" and "Pluralism": The Interplay of Acculturation end Ethnic Retention, "International Migration Review" 1997, Vol. 31, s. 875-892;
• M. Zhou, Segmented Assimilation: Issues, Controvercies, and Recent Research on the New Secon Generatin, "International Migration Review" 1997, Vol. 31 (4), s. 825-858;
• N. Glazer, Is Assimilation Dead?, "Annals of the American Academy of Social and Political Sciences" 1993, Vol. 530, s. 122-136;
• N. Glazer, D. Moynihan, Beyond the Melting Pot: The Negroes, Puerto Ricans, Jews, Italians, and Irish of New York City, Cambridge University Press, Cambridge 1963;
• R. Mcl Harris, J.J. Smolicz, Australijczycy polskiego pochodzenia. Studium adaptacji i asymilacji młodego pokolenia, tłum. i oprac. G. Babiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa- Kraków-Gdańsk-Łódź 1984.
• R.V. Nee, Rethinking Assimilation Theory for a New Era of Immigration, "International Migration Review" 1997, Vol. 31, No. 4, s. 826-874;
• G. Rumbaut, Assimilation and Its Discontents: Between Rhetoric and Reality, "International Migration Review" 1997, Vol. 31, s. 923-960;
• S. Lieberson, Language Diversity and Language Contact, Stanford University Press, Stanford 1981;
• J.J. Smolicz, Współkultury Australii, tłum. J. Lencznarowicz, L. Korporowicz, M. Boruta, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999.
• E.K. Francis, Interethnic Relations. An Essay in Sociological Theory, Elsevier, New York 1976;
• Immigrant Adaptation and Native-born Responses in the Making of Americans, "International Migration Review" 1997, Special Issue (120), Vol. 31, No. 4
• A. Portes, Immigration Theory for a New Century: Some Problems and Opportunities, "International Migration Review" 1997, Vol. 31, s. 799-826.
• W. Herberg, Protestant - Catholic - Jew, Anchor Books/Doubleday &Co, Garden City 1960.
• A. Greeley, Ethnicity in the United States: A Preliminary Reconnaissance, John Wiley and Sons, New York-London-Sydney-Toronto 1974;
• O. Handlin, Race and Nationality in American Life, Doubleday &Co. Inc., Garden City 1957;
• M.L. Hansen, The Problem of the Third Generation Immigrants, Rock Island, Illinois 1938.
• S. Rokkan, D. Urwin, Economy, Territory, Identity, Politics of West European Peripheries, Sage Publications, London-Beverly Hills-New Delhi 1983.
• R. Benedict, Wzory kultury, tłum. J. Prokopiuk, PWN, Warszawa 1996;
• C. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria "Kultura", Kraków 2005;
• C. Lévi-Strauss, Smutek tropików, tłum. A. Steinsberg, PWN, Warszawa 1964;
• A. Posern-Zieliński, Między indygenizmem a indianizmem. Indyjscy Indianie na drodze do etnorozwoju, Poznań 2005.
• E. Florescano, Kształtowanie się poczucia tożsamości zbiorowej w Meksyku: etnia, państwo, naród, tłum. B. Bereza, "Ameryka Łacińska" 1996, nr 4, s. 13-21
• A. Kaganiec, "Mexican, Mexican American, Chicano czy Latino"? Tożsamość narodowa mniejszości meksykańskiej w wielokulturowym społeczeństwie USA, [w:] Wzory wielokulturowości we współczesnym świecie, red. K. Golemo, T. Paleczny, E. Wiącek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
• R. Bastide, African Religions of Brazil: Towards a Sociology of the Interpenetration of Civilizations, Johns Hopkins University Press, Baltimore 1987;
• D. Brown, Umbanda: Religion and Politics in Brazil, UMI Research Press, Ann Arbor 1986;
• H.F. Cardoso, Państwo, wspólnota i społeczeństwo w rozwoju społecznym, tłum. K. Dembicz, "Ameryka Łacińska" 1997, nr 4 (18), s. 7-13;
• C. Degler, Neither Black nor White: Slavery and Race Relations in Brazil and the United States, Macmillan, New York 1971.
• A. Kapiszewski, Native Arab Population and Foreign Workers in the Gulf States. Social, Economic and Security Issues, Universitas, Kraków 1999.
• W. Thomas i F. Znaniecki, Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1-5, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1975.
• E.P. Hutchinson, Immigrants and Their Children 1850-1950, John Wiley and Sons Inc., Chapman and Hall Limited, New York-London 1956;
• Immigrant Adaptation and Native-born Responses in the Making of Americans, "International Migration Review" 1997, Special Issue (120), Vol. 31, No. 4.
• J. Zubrzycki, Żołnierze i chłopi. Socjologia emigracji polskiej, "Przegląd Polonijny" 1989, z. 4.
• Z. Mach, Niechciane miasta - migracje i tożsamość społeczna, Universitas, Kraków 1998.
• W. Peterson, A General Typology of Migration, "American Sociological Review" 1958, Vol. 23, No. 2.
• M. Eliade, Historia wierzeń i idei religijnych, tłum. S. Tokarski, t. 1, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1997.
• T. Shibutani, K.M. Kwan, Ethnic Stratification, Macmillan, New York 1965;
• Ethnicity. Theory and Experiences, eds. N. Glazer, D.P. Moynihan (with the assistance of C.S. Schelling), Harvard University Press, Cambridge-London 1975;
• S. Vertovec, Transnarodowość, tłum. I. Kołbon, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 3.
• W. Welsch, Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury, tłum. B. Susła, J. Wietecki, [w:] Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wofganga Welscha, red. R. Kubicki, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1998;
• W. Welsch, Tożsamość w epoce globalizacji. Perspektywa transkulturowa, tłum. K. Wilkoszewska, [w:] Estetyka transkulturowa, red. K. Wilkoszewska, Universitas, Kraków 2004.
• A. Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, tłum. Z. Pucek, Universitas, Kraków 2005.