Wykorzystanie zasobów krajobrazowych w polityce przestrzennej gmin na obszarze aglomeracji poznańskiej - między strategią a praktyką

• Autorzy: Agnieszka Wilkaniec , Elżbieta Raszeja , Magdalena Szczepańska

Warianty tytułu

Use of Landscape Resources in the Municipal Spatial Policy in the Poznań Agglomeration - between Strategy and Practice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasoby przyrodnicze i krajobrazowe mogą stanowić istotną podstawę rozwoju gmin wiejskich. Intensywna urbanizacja terenów podmiejskich powoduje, że są one narażone na znacznie szybszą utratę tych zasobów niż jednostki położone peryferyjnie w stosunku do aglomeracji miejskich. Tym ważniejsza wydaje się w tym kontekście identyfikacja istniejących walorów w gminach podmiejskich, a także ich ochrona z wykorzystaniem narzędzi planistycznych. Celem prezentowanych badań jest rozpoznanie sposobu wykorzystania zasobów krajobrazowych w gminach aglomeracji poznańskiej oraz konfrontacja praktyki gospodarowania przestrzenią z zapisami w studiach gmin. Posłużono się przykładem trzech gmin - Dopiewo, Tarnowo Podgórne i Stęszew - położonych w zachodniej części powiatu poznańskiego w paśmie intensywnego rozwoju osadnictwa podmiejskiego. Wskazano cenne zasoby przyrodnicze i krajobrazowe, ze szczególnym uwzględnieniem terenów leśnych i zbiorników wodnych. Przeprowadzono badania dotyczące dynamiki zmian użytkowania przestrzeni będącej w bezpośrednim sąsiedztwie tych terenów, opisywanych w dokumentach planistycznych gmin jako najcenniejsze z punktu widzenia występujących zasobów. Zaobserwowano wyraźne różnice w sposobie prowadzenia polityki przestrzennej poszczególnych gmin w kontekście zachowania posiadanych zasobów.(abstrakt oryginalny)

EN

Natural and landscape resources may provide an important basis for the development of rural communities. Intense urbanization of suburban areas makes them more exposed to rapid loss of these resources than in the case of units located peripherally. In this context, the identification of the existing values in the suburban communes as well as their protection with the use of planning tools seem to be more important. The aim of this study was to identify the level of awareness of landscape resources in the communes of the Poznań agglomeration and confrontation between methods of space management and provisions in municipal spatial policy documents. As an example three communes were selected: Dopiewo, Tarnowo Podgórne and Stęszew - located in the western part of the Poznan County, in the area of intensive development of suburban settlements. The paper focused on the analysis of natural and landscape resources, with particular emphasis on forest areas and water reservoirs. Research was undertaken to recognize changes in the land use model and its dynamics in the vicinity of these areas, which in communes' spatial planning documents are often described as the most valuable from the point of view of existing resources. There were clearly defined differences in the spatial policies of individual communes in the context of the conservation of these resources.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka przestrzenna; Krajobraz wiejski; Krajobraz wsi; Krajobraz kulturowy; Gmina; Aglomeracje miejskie

EN

Spatial policy; Rural landscape; Village landscape; Cultural landscape; District; Urban agglomerations

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: 45 Środowiskowe i kulturowe zasoby obszarów wiejskich
• Strony: 105--123

Twórcy

autor

Agnieszka Wilkaniec

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Elżbieta Raszeja

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Magdalena Szczepańska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1. Baranowski A., 2002, Koncepcja partnerstwa "miasto-wieś", [w:] E. Raszeja (red.), Obszary wiejskie - problemy, projekty, wizje, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, Poznań, s. 32-44.
• 2. Bański J., 2008, Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś, [w:] A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 29-43.
• 3. Bański J., 2014, Sukces społeczno-gospodarczy w obszarach metropolitalnych - rola współpracy miejsko-wiejskiej, [w:] M. Dej, K. Janas, O. Wolski (red.), Współpraca miejsko-wiejska w Polsce. Uwarunkowania i potencjał, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 47-56.
• 4. Böhm A., 2008, Skuteczność istniejących w Polsce instrumentów prawnych, Czasopismo Techniczne, Architektura, 1-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków, s. 137-146.
• 5. Głębocki B., 2008, Zmiany w strukturze własnościowej i użytkowaniu gruntów w Poznaniu i jego strefie podmiejskiej, [w:] T. Kaczmarek, A. Mazgajski (red.), Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 177-192.
• 6. Halamska M., 2006, Polska: nowy kształt relacji wieś-miasto, Roczniki Socjologii Wsi, 26, s. 138-162.
• 7. Kowicki M., 1997, Wieś przyszłości jako alternatywa osadnicza Miasta, Monografia, 242, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 8. Raszeja E., 2006, Quo vadis civitas? - A rus. Przestrzenno-krajobrazowe aspekty procesów suburbanizacji w obszarze metropolitalnym Poznania, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, 6, Architektura i Urbanistyka, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, s. 49-56.
• 9. Raszeja E., 2008, Ochrona krajobrazu kulturowego w teorii i praktyce zarządzania przestrzenią, [w:] K. Zimniewicz (red.), Bariery w zarządzaniu parkami krajobrazowymi w Polsce, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 49-67.
• 10. Raszeja E., Wilkaniec A., dr Mezer E., 2010, Krajobraz i dziedzictwo kulturowe wsi w aglomeracji poznańskiej, Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 3, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• 11. Raszeja E., 2013, Ochrona Krajobrazu w procesie przekształceń obszarów wiejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• 12. Strategia rozwoju aglomeracji poznańskiej - metropolia Poznań 2020, 2011, Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Poznań.
• 13. Staszewska S., 2012, Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego Miasta, Barometr Regionalny, Analizy i Prognozy, 4, s. 53-68.
• 14. Szczepańska M., Wilkaniec A., 2014, Przekształcenia krajobrazu kulturowego wybranych wsi strefy podmiejskiej Poznania, Studia Obszarów Wiejskich, 35, s. 45-60.
• 15. Świderski A. 2007, Geoinformacyjne modele prognozowania użytkowania ziemi, Prace Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• 16. Wójcik M., 2013, Przemiany społeczno-przestrzenne osiedli wiejskich. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru metropolitalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• 17. Gmina Dopiewo studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z naniesieniem zmiany studium w formie ujednoliconego tekstu, t. Kierunki, t. Uwarunkowania, zaktualizowane uchwałą Rady Gminy Nr XLIII/308/13 z dnia 25 lutego 2013 r., Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu, Krzysztof Cesar Planowanie Przestrzenne i Drogownictwo w Poznaniu.
• 18. Mapa topograficzna w skali 1:25000, 1979, 422.24 Dopiewo, 422.22 Przeźmierowo, zdjęcie topograficzne 1977 r., Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.
• 19. Messtichbtatt, 1940-44, mapy stolikowe w skali 1:25000, założone w latach 1890-92, Dabrowka (sekcja 3666), Buk (sekcja 3665), Sady (sekcja 3556), Gr. Gay (sekcja 3565) http://mapy.amzp.pl/maps.shtml (dostęp w lutym 2016).
• 20. Ortofotomapa, 2014,dostępna online w bibliotekach programu ArcGIS.
• 21. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Stęszew 2010, załącznik do uchwały nr XXXIX/370/2010 Rady Miejskiej Gminy Stęszew z dnia 28 września 2010 r.
• 22. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Stęszew, 2014, załącznik do uchwały nr XXXIX/333/2014 Rady Miejskiej Gminy Stęszew z dnia 11 września 2014 r.
• 23. Tarnowo Podgórne Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, część A. Analiza w zakresie uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego, część B. Kierunki Zagospodarowania przestrzennego, 2011, załącznik do Uchwały Nr XII/134/2011 Rady Gminy Tarnowo Podgórne z dnia 21 czerwca 2011 roku.
• 24. Uchwała Nr XIV/113/2011 Rady Miejskiej Gminy Stęszew z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla fragmentów miejscowości Tomice i Mirosławki położonych w obrębach geodezyjnych Tomice, Mirosławki i Rybojedzko, gmina Stęszew.
• 25. Wyrok NSA z 2014-11-19, http://www.orzeczenia-nsa.pl/wyrok/ii-osk-1014-13/miejscowy_plan_zagospodarowania_przestrzennego_skargi_na_uchwaly_rady_gminy_w_przedmiocie_art_i/2bf5228.html (dostęp w marcu 2016)

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.45.5