Zasoby lokalne obszarów wiejskich w strefach podmiejskich - endogeniczny czynnik rozwoju czy efekt wpływu miasta centralnego

• Autorzy: Barbara Szyda , Marta Biczkowska

Warianty tytułu

Local Resources of Rural Areas in Suburban Areas - Endogenous Development Factor or the Effect of the Central City Impact

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu była próba określenia głównych determinant rozwoju obszarów wiejskich w zasięgu najsilniejszego oddziaływania ośrodka miejskiego, tj. w strefie podmiejskiej (na przykładzie Kielc i Wrocławia). Została ona dokonana na podstawie oceny poziomu rozwoju zasobów lokalnych (czynnik endogeniczny) w kontekście siły powiązań z miastem centralnym. W wyniku procesu badawczego określono grupy zasobów, które najsilniej generują impulsy rozwojowe. Ponadto potwierdzono, że strefy podmiejskie to obszar zachodzenia specyficznych sprzężeń zwrotnych pomiędzy posiadanymi zasobami a relacjami miasto-wieś. Wskazano również, że zmiany zachodzące w strefach mają ten sam kierunek, jednak ich natężenie jest uwarunkowane wielkością i rangą miasta centralnego.(abstrakt oryginalny)

EN

The regional policy pursued today is based on actions aimed at integrated development of local government units, including more aspects of functional and spatial connections. It leads to a change in the approach to the assessment of local capital available in rural areas in a broad sense. One of the specific examples of rural areas where the potential of creation depends on endogenous and exogenous factors are the suburban areas which, according to the new paradigm, are called cities functional areas. The article attempts to assess the developmental disparities resulting from the potential of the resources available in the areas of interaction of the two urban centres: Wrocław and Kielce. Regions selected for the purpose of a comparison are characterised by different demographic and economic potential conditions, as well as by the different conditions and historical location. What they have in common is the administrative functionality, which results from the rank of province capital. The article aimed at establishing the main determinants of rural development within the range of the strongest influence of the urban center. For the study adopted 18 municipalities in the zone of influence of the central city (after 9 for each center). Time range assumed for 2002 and 2014. Diagnostic variables were divided into 3 categories of local capital: social resources; economic resources; and spatial resources. The research process showed slight disproportions in terms of baseline year (2002) between the units constituting each suburban area. Municipalities centered around Kielce and Wroclaw were characterised by a similar level (assessment based on synthetic index) mainly forspatial resources. In the case of economic and social resources disproportions were higher but they do not have a significant influence on the final assessment of its potential. Data analysis in 2014 showed an increase in disparities of development in almost all of the analysed areas. This in turn contributed to the final assessment of the actual level of socio-economic changes in the suburban areas. As noticed in the article, the transformations in the areas bordering with Wrocław and Kielce were generated mainly by changes in the area of social and economic resources. The dynamics and scope of this transformation was faster in the influence zone of Wrocław. Therefore, it has been indicated that the level of socio-economic changes is to a larger extent a result of the size and range of central city and, thus, the relations between the city and its immediate surroundings.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Strefy podmiejskie; Rozwój lokalny; Rozwój regionalny; Rozwój obszarów wiejskich

EN

Suburban areas; Local development; Regional development; Rural development

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: 47 Zasoby lokalne w polityce terytorialnej
• Strony: 77--97

Twórcy

autor

Barbara Szyda

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Marta Biczkowska

• Dolnośląskie Centrum Rozwoju Lokalnego

Bibliografia

• 1. Bański J., 2008, Strefa podmiejska - już miasto, jeszcze nie wieś, [w:] A. Jezierska-Thole, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 29-43.
• 2. Bański J., 2012, Problematyka definicji i zasięgu przestrzennego obszarów wiejskich i stref podmiejskich, Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 11 (3), Wyd. UW-M, Bydgoszcz, Kraków, Lublin, Olsztyn, Poznań, Siedlce, Szczecin, Warszawa, Wrocław, s. 5-15.
• 3. Barbier B., 1985, Strefa podmiejska i przestrzeń podmiejska w geografii francuskiej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, s. 17-25.
• 4. Beaujeu-Garnier J., Chabot G., 1971, Zarys geografii miast, PWE, Warszawa.
• 5. Cherry G., 1974, The evolution of British town planning: A history of town planning in the United Kingdom during the 20th century and of the Royal Town Planning Institute, 1914-1974, Leonard Hill Books, Leighton Buzzard.
• 6. Czapiewski K., 2010, Koncepcja wiejskich obszarów sukcesu społeczno-gospodarczego i ich rozpoznanie w województwie mazowieckim, Studia Obszarów Wiejskich, 22, Warszawa.
• 7. Dematteis G., 1985, Strefa podmiejska Turynu, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, s. 179-193.
• 8. Droege P., 2006, Post-suburban Sydney: Community between global commodity and local autonomy, [w:] K. Anderson, R. Obson, F. Allon, B. Neilson (red.), After sprawl: post uburban Sydney, Centre for Cultural Research, University of Western Sydney, Sydney, http://www.uws.edu.au/ (dostęp 07.2015).
• 9. Dziewoński K., 1987, Strefa podmiejska - próba ujęcia teoretycznego, Przegląd Geograficzny, 59, 1-2, s. 55-63.
• 10. Friedmann J., 1972, A general theory of polarized development, [w:] N.M. Hansen (red.), Growth Centres in Regional Economic Development, Free Press, New York, s. 82-107.
• 11. Głaz M., 2010, Wielofunkcyjność wsi w strefie podmiejskiej Wrocławia, rozprawa doktorska, Uniwersytet Wrocławski.
• 12. Gonda-Sroczyńska E., 2009, Przemiany strefy podmiejskiej Wrocławia w ostatnim dziesięcioleciu, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 4, PAN Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, Kraków, s. 149-165.
• 13. Heffner K. 1997, Wielofunkcyjny rozwój a sieć osiedleńcza na wsi. Jak sieć osiedleńcza warunkuje rozwój terenów wiejskich, [w:] M. Kłodziński, A. Rosner (red.), Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania i możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi w Polsce, SGGW, Warszawa, s. 99-116.
• 14. Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 1998, Przeobrażenia stref podmiejskich dużych miast. Studium porównawcze strefy podmiejskiej Warszawy, Łodzi i Krakowa, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• 15. Janc K., 2009, Zróżnicowanie przestrzenne kapitału ludzkiego i społecznego w Polsce, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• 16. Jurek J., 1991, Zmiany struktury społeczno-ekonomicznej wsi w strefie podmiejskiej Poznania, Seria Geografia, 52, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• 17. Kaczmarek Z., Parysek J., 1977, Zastosowanie analizy wielowymiarowej w badaniach geograficzno-ekonomicznych w metodach ilościowych w geografii, PWN, Warszawa.
• 18. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2012, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• 19. Koter M., 1985, Kształtowanie się strefy podmiejskiej w świetle badań historyczno-geograficznych, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, Łódź, s. 61-73.
• 20. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, 2010, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• 21. Liszewski L., 1985, Użytkowanie ziemi jako kryterium strefy podmiejskiej, [w:] Pojęcia i metody badań strefy podmiejskiej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, s. 75-89.
• 22. Maik W., 1985, Charakterystyka strefy podmiejskiej w kategoriach funkcjonalnych. Próba rekonstrukcji modelu pojęciowego i metody badawczej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, Łódź, s. 41-60.
• 23. Markowski T., 2013, Elastyczne i zintegrowane planowanie w obszarach funkcjonalnych - w stronę nowego podejścia do planowania przestrzennego, Katedra Zarządzania Miastem i Regionem, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• 24. Parysek J.J., 1997, Podstawy gospodarki lokalnej, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań. 25. Perroux F. 1955. Note sur la notion pole de croissancie, Economie Applique, 8, s. 307-320.
• 26. Pryor R., 1968, Defining the rural-urban fringe, Social Forces, 47, 2, s. 202-215.
• 27. Przygodzki Z., 2015, Kapitał terytorialny w zintegrowanym planowaniu rozwoju. Koncepcje współpracy [w:] Barometr regionalny. Analizy i prognozy, 13, 4, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu, Zamość, s. 29-33.
• 28. Rowe P., 1991, Making a Middle Landscape, MIT, Cambridge, Mass.
• 29. Rydz E., 2003, Współczesne tendencje w gospodarce strefy podmiejskiej na przykładzie gminy Słupsk i Kobylnica, Studia Obszarów Wiejskich, 4, Warszawa, s. 181-196.
• 30. Solarek K., 2013, Struktura przestrzenna strefy podmiejskiej Warszawy. Determinanty współczesnych przekształceń, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Seria Architektura, 13, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa.
• 31. Straszewicz L., 1985, Strefa podmiejska. Pojęcia i definicje, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 5, Łódź, s. 7-16.
• 32. Szyda B., 2016, Rozwój procesów urbanizacyjnych w strefach podmiejskich Częstochowy, Kielc i Radomia, rozprawa doktorska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• 33. OECD, 2001, Territorial Outlook. Territorial Economy, (http://www.oecd-ilibrary.org/urban-rural-and-regional-development/oecd-territorial-outlook_9789264189911-en).
• 34. Wojnar K., 2012, Ocena oddziaływania na terytorium jako instrument polityki przestrzennej, [w:] A. Olechnicka, K. Wojnar (red.), Terytorialny wymiar rozwoju. Polska z perspektywy badań ESPON, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.47.5