PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2017 | nr 44 | 49--62
Tytuł artykułu

Problems of Second-Home Spatial Development in Protected Areas : Polesie National Park Case Study

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Problemy rozwoju przestrzennego zabudowy letniskowej w obszarach chronionych: przykład Poleskiego Parku Narodowego
Języki publikacji
EN
Abstrakty
EN
Purpose. To show the scale and direction of recreational housing development within an area with high natural value. Steps to ensure the sustainable development of tourist settlement are discussed.
Method. GIS analysis was performed based on archival and current orthophotomaps and planning documents existing at the municipal level complemented by field inventory. Additionally, interviews with residents on PNP were employed.
Findings. Four main categories of recreational housing were distinguished in the study area: compact second home estates around lakes, second home estates "attached" to villages; dispersed second homes, and old and new buildings integrated with the spatial layout of a village. The last category can be regarded as the most advantageous from an ecological, landscape and functional perspective but, unfortunately, it is the least common. The intensive development of the other categories poses a threat to the natural and tourist assets of a region. The area of recreational housing in the study area increased from 26 ha in 1992 to 156 ha in 2013, mainly in the form of separate, secondhome estates. Another 169 ha have been designated for recreational housing in the current planning documents. Most of the new areas are in the immediate vicinity of the national park boundary or on lakeshores. In view of such planning arrangements, one can expect further development of the negative trends in the expansion of recreational housing and degradation of the natural and tourist assets in other areas.
Research limitations and conclusions. The quantitative analysis outside PNP did not include the number of old cottages converted into recreational homes.
Practical implications. The results show that greater emphasis on hierarchical planning is necessary, starting from the boundaries of the entire West Polesie Biosphere Reserve to the municipality level. The comprehensive planning of entire tourist destinations, integrating permanent and seasonal settlements and taking into account the protection of nature as well as the most valuable tourist attractions, is no less impor tant. At the same time, more stringent limits should be imposed on dispersed housing and monofunctional tourist housing enclaves.
Originality. The phenomena described coincide with trends showed by other authors but it seems that compared to other parts of Poland, the scale of negative spatial phenomenon is higher, and according to other countries the role of spatial planning in coordinating second-home development is much smaller.
Type of paper. The article is a case study based on cartographic quantitative analysis. (original abstract)
Cel. Ukazanie skali, tempa i kierunków rozwoju zabudowy drugich domów na obszarze o wysokich walorach przyrodniczych. Przedstawienie propozycji działań zapewniających zrównoważony rozwój osadnictwa turystycznego.
Metoda. Analizy GIS przeprowadzone w oparciu o archiwalne i aktualne ortofotomapy oraz dokumenty planistyczne obowiązujące na poziomie gmin, uzupełnione inwentaryzacją terenową a na obszarze PPN również wywiadami z mieszkańcami.
Wyniki. Na obszarze opracowania wyróżniono 4 główne kategorie zabudowy rekreacyjnej: zwarte osiedla drugich domów wokół jezior; osiedla drugich domów "przyklejone" do wsi; rozproszona zabudowa letniskowa oraz dawne i nowe budynki wpisane w układ przestrzenny wsi. Ostatnią z kategorii określić można jako najkorzystniejszą ze względów ekologicznych, krajobrazowych i funkcjonalnych - niestety jest ona najmniej rozpowszechniona. Intensywny rozwój pozostałych kategorii stwarza natomiast zagrożenie dla walorów przyrodniczych ale również turystycznych regionu. Powierzchnia zabudowy rekreacyjnej wzrosła na tym obszarze z 26 ha w 1992 r. do 156 ha w 2013 r. - głównie w formie odrębnych osiedli letniskowych. W obowiązujących dokumentach planistycznych pod zabudowę rekreacyjną przeznaczono natomiast kolejne 169 ha. Większość nowych terenów znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie granic Parku lub nad jeziorami. W obliczu takich zapisów planistycznych przewiduje się dalszy rozwój negatywnych tendencji w rozwoju zabudowy rekreacyjnej i degradację walorów przyrodniczych i turystycznych kolejnych obszarów.
Ograniczenia badań i wnioskowania. W analizach ilościowych poza granicami Parku nie ujęto liczby starych domów wiejskich przekształconych na domy rekreacyjne.
Implikacje praktyczne. Wyniki pokazują, że konieczne jest położenie większego nacisku na planowanie hierarchiczne, począwszy od granic całego Rezerwatu Biosfery "Polesie Zachodnie", poprzez poziom gminy, skończywszy na kompleksowym planowaniu całych miejscowości turystycznych integrującym osadnictwo stałe i sezonowe a także uwzględniającym ochronę walorów przyrodniczych i najcenniejszych atrakcji turystycznych. Jednocześnie konieczne jest bardziej rygorystyczne ograniczanie osadnictwa rozproszonego i monofunkcyjnych osiedli o charakterze enklaw turystycznych.
Oryginalność. Opisane zjawiska pokrywają się z tendencjami opisywanymi przez innych autorów, przy czym wydaje się że w porównaniu do innych części Polski skala negatywnych zjawisk przestrzennych jest tu większa, zaś w odniesieniu do innych krajów znacznie mniejsza jest rola planowania przestrzennego jako narzędzia koordynacji rozwoju drugich domów.
Rodzaj pracy. Artykuł stanowi studium przypadku oparte na kartograficznych analizach ilościowych. (abstrakt oryginalny)
Rocznik
Numer
Strony
49--62
Opis fizyczny
Twórcy
  • The John Paul II Catholic University of Lublin
  • Maria Curie-Skłodowska University
  • Maria Curie-Skłodowska University
  • University of Life Sciences in Lublin
Bibliografia
  • Adamiak C. (2013), Rola drugich domów w zrównoważonym rozwoju regionu turystycznego na przykładzie regionu Borów Tucholskich [Second homes and sustainable tourism development of the Tuchola Forest region], "Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja", 2013, 2 (12), p. 137-148.
  • Adamiak C. (2016), Cottage sprawl: Spatial development of second homes in Bory Tucholskie, Poland, "Landscape and Urban Planning", 147 (2016), p. 96-106.
  • Bański J., Wesołowska, M. (2010), Transformations in housing construction in rural areas of Poland's Lublin region-Infl uence on the spatial settlement structure and landscape aesthetics, "Landscape and Urban Planning", 94 (2), p. 116-126.
  • Bramwell B., Pomfret G. (2007), Planning for Lake and Lake Shore Tourism: Complexity, Coordination and Adaptation, "Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitallty Research", Vol. l8 (1), p. 43-66.
  • Chmielewski T.J. (2005), Planowanie przestrzenne [Spatial planning], [in:] Chmielewski T.J., ed., Rezerwat Biosfery "Polesie Zachodnie": walory, funkcjonowanie, perspektywy rozwoju. Monografi a regionu. Wyd. Poleski Park Narodowy; Wojewoda Lubelski, Lublin - Urszulin, p. 105-109.
  • Chmielewski T.J., Jankowska P. (2009), Changes in the level and structure of tourism on selected lakes of Łęczna-Włodawa Lakeland from 1985 to 2008, [in:] Chmielewski T.J., Sławiński C., ed., Nature and landscape monitoring system in West Polesie Region, University of Life Sciences in Lublin. Institute of Agrophisics Polish Academy of Sciences, Lublin, p. 243-256.
  • Chmielewski T.J., Michalik-Śnieżek M., Kułak A. (2014), Ochrona krajobrazu [Protection of landscape], [in:] Weigle A., red., Plan ochrony Poleskiego Parku Narodowego i obszarów Natura 2000 w granicach Parku. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa, mat. niepublikowany.
  • Czarnecki A., Heffner K. (2008), "Drugie domy" a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich ["Second homes" and sustainable development of rural area], "Wieś i rolnictwo", 4 (141), p. 29-46.
  • Dredge D. (1999), Destination place planning and design, "Annals of Tourism Research", Vol. 26 (4), p. 772-791.
  • Dziegieć E. (1995), Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich [Urbanization of rural areas], "Turyzm", Vol. 5, p. 5-56.
  • Eagles P.F. J., McCool S.F., Haynes Ch.D. (2002), Sustainable Tourism in Protected Areas. Guidelines for Planning and Management, Best Practice Protected Area Guidelines Series No. 8; IUCN - The World Conservation Union.
  • Hall C.M. (2014), Second Home Tourism: An International Review, "Tourism Review International", Vol. 18 (3), p. 115-135.
  • Heffner K., Czarnecki A. (2011), Wpływ zjawiska drugich domów na rozwój obszarów wiejskich [Second homes and rural area development], [in:] Heffner K., Czarnecki A. (red.), Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich, IRWIR PAN, Warszawa, p. 131-162.
  • Hiltunen M.J. (2007), Environmental impacts of rural second home tourism: Case Lake District in Finland, "Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism", Vol. 7 (3), p. 243-265.
  • Hiltunen M.J., Pitkänen K., Vepsäläinen M., Hall C.M. (2013), Second home tourism in Finland - Current trends and eco-social impacts, [in:] Roca Z., ed., Second Home Tourism in Europe: Lifestyle Issues and Policy Responses, Ashgate, Farnham, p. 165-198.
  • Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. (2011), Charakterystyka drugich domów [Second- Home Characteristics], [in:] Heffner K., Czarnecki A., eds., Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich, IRWIR PAN, Warszawa, p. 89-112.
  • Kiryluk H. (2005), Działania powiatów i gmin na rzec rozwoju turystyki na obszarach przyrodniczo cennych [Activity of counties and municipalities towards tourism development in protected areas], [in:] Poskrobko B., ed., Zarządzanie turystyką na obszarach przyrodniczo cennych, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Białystok, p. 212-228.
  • Kondoa M.C., Riverab R., Rullman S. Jr. (2012), Protecting the idyll but not the environment: Second homes, amenity migration and rural exclusion in Washington State, "Landscape and Urban Planning", Vol. 106 (2012), p. 174-182.
  • Kowalczyk A. (1994), Geograficzno-społeczne aspekty zjawiska drugich domów [Geographical-social aspects of the phenomenon of second homes]. UW, Warszawa.
  • Kowalczyk A., Derek M. (2010), Zagospodarowanie turystyczne [Tourist facilities], PWN, Warszawa.
  • Krukowska R., Krukowski M. (2012), Zagospodarowanie turystyczne Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego a atrakcyjność walorów przyrodniczych [Tourist infrastructure of the Łęczyńsko-Włodawskie Lake District in the aspect of natural values], "Problemy Ekologii Krajobrazu", XXXIV, p. 133-140.
  • Krukowska R., Świeca A. (2008), Osadnictwo letniskowe jako jedna z form wykorzystania turystycznego obszarów wypoczynkowych na przykładzie Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego [The development of second homes as a form of using recreational areas for tourist purposes as exemplifi ed by the Łęczna- Włodawa Lake District], [in:] Wyrzykowski J., ed., Uwarunkowania rozwoju Turystyki zagranicznej w Europie Środkowej i Wschodniej, t. 10. Turystyka w środowisku geografi cznym. IGiRR Uniw. Wroc., Wrocław, p. 187-196.
  • Liszewski S. (1995), Tourism space, "Turyzm", Vol. 5 (2), p. 87-103.
  • Mika M. (2013), Spatial patterns of second-home development in the Polish Carpathians, [in:] Kozak J., Ostapowicz K., Bytnerowicz A., Wyżga B., ed., The Carpathians: Integrating nature and society towards sustainability. Heidelberg, Springer, p. 497-512.
  • Ptaszycka-Jackowska D., Baranowska-Janota M. (1989), Zasady korzystania z przyrodniczych obszarów chronionych [The use of protected areas - rules], Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa.
  • Radeloff V.C., Stewart S.I., Hawbaker T.J., Gimmi U., Pidgeon A.M., Flather C.H. (2010), Housing growth in and near United States protected areas limits their conservation value, Proceedings of the National Academy of Sciences, Vol. 107, p. 940-945.
  • Soszyński D., Chmielewski T.J., Flaga M., Jaruga C., Myka-Raduj A. (2014), Zagospodarowanie przestrzenne [Spatial development], [in:] Weigle A., ed., Plan ochrony Poleskiego Parku Narodowego i obszarów Natura 2000 w granicach Parku. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, mat. niepublikowany.
  • Taylor L. (2009), No boundaries: Exurbia and the study of contemporary urban dispersion, "GeoJournal" 76 (4), p. 323-339.
  • Wesołowska M. (2011), Mieszkania niezamieszkane na obszarach peryferyjnych Lubelszczyzny [Uninhabited houses on peripheral areas of Lubelszczyzna], [in:] Wiejskie obszary peryferyjne - uwarunkowania i czynniki aktywizacji, Studia Obszarów Wiejskich, vol. XXVI, Warszawa, p. 175-187.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171508889

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.