Wybrane zagadnienia regulacji prawa bankowego I nadzoru nad rynkiem finansowym w kontekście praktyki ochrony klientów sektora bankowego

• Autorzy: Piotr Pisarewicz , Ewa Kowalewska

Warianty tytułu

Selected Issues of Banking Regulation and Supervision of the Financial Market in the Field of Banking Market Protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego opracowania jest analiza wybranych regulacji prawa bankowego oraz nadzoru nad rynkiem finansowym w kontekście praktyki ochrony klientów sektora bankowego. Ochrona klientów jest jednym z kluczowych wyzwań ostatnich dekad, przed którym stoi zarówno polski, jak i międzynarodowy system finansowy. Grupy kapitałowe oferujące swoje usługi powodują, iż produkty finansowe stają się coraz bardziej powszechne. Tym samym klienci są skłonni do podejmowania wielu, często nie do końca przemyślanych decyzji związanych z zarządzaniem oszczędnościami. Autorzy niniejszego opracowania po dokonaniu szczegółowej selekcji obszarów badawczych skupili szczególną uwagę na wybranych zagadnieniach związanych z regulacjami prawa bankowego oraz nadzoru nad rynkiem finansowym, którym zawiaduje KNF. Badanie zaprezentowano w dwóch częściach podzielonych na analityczne części szczegółowe. Pierwsza dotyczy analizy regulacji prawa bankowego w zakresie umowy rachunku bankowego oraz umowy kredytowej, które nawiązywały do ochrony klienta w sposób bezpośredni lub pośredni. Część druga to analiza regulacji w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych aspektów jego funkcjonowania nad sektorem bankowym. Omówiono wytyczne odnośnie do ochrony klientów w zapisach ustawowych, a także praktyczny wymiar działalności KNF, począwszy od decyzji o nałożeniu kar, listy ostrzeżeń publicznych aż do wydawanych rekomendacji. Badanie wskazało podstawowe założenia i reguły formalnoprawne, które umożliwiają kształtowanie praktycznych mechanizmów ochrony praw klientów w rodzimym sektorze bankowym. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to analyze selected regulations of the banking law and financial market supervision concerning the protection of customers of the banking sector. Customer protection is one of the key challenges facing both the Polish and international financial system in recent decades. Capital groups offering their services make financial products more and more common. Thus, customers are willing to make many, often unintentional decisions related to saving management. The authors of this paper, after a detailed selection of research areas, have focused particular attention on selected issues related to banking law regulations and financial market supervision, which are managed by the Polish Financial Supervision Authority (KNF). The study was compiled in two chapters divided into analytical detailed parts. The first concerns the analysis of the banking law regulations with respect to the bank account agreement and the credit agreement, which referred to customer protection directly or indirectly. Part two is an analysis of the regulation of financial market supervision, with particular emphasis on the practical aspects of its operation in the banking sector. The guidelines concerning the protection of clients in the statutory provisions as well as the practical dimension of the KNF's operations were discussed, starting from the decision to impose penalties, the list of public warnings and ending with the issued recommendations. The study identified the basic principles and formal and legal rules that enable the shaping of practical mechanisms to protect clients' rights in the domestic banking sector. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Banki; Klient; Prawo bankowe; Nadzór bankowy; Rekomendacje; Regulacje prawne

EN

Banks; Customer; Banking law; Bank supervision; Recommendation; Legal regulations

• Czasopismo: Zarządzanie i Finanse
• Rocznik: 2017
• Numer: R. 15, nr 2, cz. 1
• Strony: 29--48

Twórcy

autor

Piotr Pisarewicz

• Uniwersytet Gdański

autor

Ewa Kowalewska

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Garczyński D. (2003), Produkty i usługi bankowości elektronicznej w kontekście globalizacji rynków finansowych, w: L. Pawłowicz, R. Wierzba (red.), Bankowość wobec procesów globalizacji, CeDeWu, Warszawa.
• Janczyk M. (1997), Zawarcie umowy kredytu bankowego, "Glosa", nr 9.
• Jaworski W.L., Zawadzka Z. (red.), (2008), Bankowość - Podręcznik akademicki, Poltekst, Warszawa.
• Kowalewska E. (2016), Rozporządzenie wkładem własnym - dyspozycja na wypadek śmierci, w: E. Klamut (red.), Terapia finansów, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", t. 17, z. 8, cz. 3.
• Lista ostrzeżeń publicznych, Komisja Nadzoru Finansowego, https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/ostrzezenia_publiczne, aktualizacja na dzień 17.07.2017.
• Ofiarski Z. (2013), Prawo bankowe. Komentarz, LEX a Wolters Kluwer business.
• Pyzioł W. (1996), Umowa rachunku bankowego a zasada swobody kontraktowania (zagadnienia wybrane), cz. II, Pr. Bank. Nr 1.
• Rączka G. (2005), Ochrona konsumentów w usługach świadczonych drogą elektroniczną, PPH, nr 7.
• Rekomendacja D - dotycząca zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, styczeń 2013 r.
• Rekomendacja D - dotycząca zarządzania ryzykami towarzyszącymi systemom informatycznym i telekomunikacyjnym używanym przez banki, Komisja Nadzoru Bankowego Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 1997 r.
• Rekomendacja D - dotycząca zarządzania ryzykami towarzyszącymi systemom informatycznym i telekomunikacyjnym używanym przez banki, Komisja Nadzoru Bankowego Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2002 r.
• Rekomendacja H - dotycząca kontroli wewnętrznej w banku, Komisja Nadzoru Bankowego Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 1999 r.
• Rekomendacja H - dotycząca kontroli wewnętrznej w banku, Komisja Nadzoru Bankowego Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2002 r.
• Rekomendacja H - dotycząca systemu kontroli wewnętrznej w bankach, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, 2011 r.
• Rekomendacja M - dotycząca zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach, Komisja Nadzoru Bankowego Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 2004 r.
• Rekomendacja M - dotycząca zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, styczeń 2013 r.
• Rekomendacja U dotycząca dobrych praktyk w zakresie bancassurance, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, czerwiec 2014 r.
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm.
• Rutkowska-Tomaszewska E. (2013), Ochrona prawna klienta na rynku usług bankowych, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Rzetelska A. (1988), Uwagi o pojęciu umowy kredytu bankowego, "Acta Universitati Lodziensis Folia Iuridica", nr 34.
• Smerek S. (2007), Umowy o świadczenie usług finansowych w formie elektronicznej - wpływ konstrukcji prawnej na rozwój rynku usług finansowych, https://zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/rady_i_komitety/technologie_bankowe/publikacje/Umowy_o_swiadczenie_uslug_finansowych_w_formie_elektronicznej.pdf
• Uchwała Nr 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 4 października 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz zasad ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w banku.
• Uchwała Nr 383/2007 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego.
• Uchwała Nr 4/2007 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego.
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 724 ze zm.
• Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, Dz.U. z 2016 r. poz. 996 ze zm.
• Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Dz.U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265.
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2005 r. o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń, zakładami reasekuracji i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego, Dz.U. z 2014 r. poz. 1406 oraz z 2015 r. poz. 1844.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U. z 2003 r. Nr 253, poz. 1503 ze zm.
• Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 184.
• Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 262 ze zm.
• Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, Dz.U. z 2016 r. poz. 174, 615, 888, 996, 1823.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, Dz.U. z 2015 r. poz. 1531 i 1830 oraz z 2016 r. poz. 25.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 85, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz.U. z 2013 r. poz. 908, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, Dz.U. z 2014 r. poz. 109 oraz z 2015 r. poz. 1166 i 1513.
• Ustawa z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2016 r. poz. 1177.
• Wykaz kar nałożonych przez Komisję Nadzoru Finansowego, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa, aktualizacja na dzień 2017.07.17.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 października 1995 r., SA/Kr 1620/95, Prawo Gospodarcze 1996, nr 4.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2003 r., I CKN 308/01, LEX nr 80243.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, LEX nr 172176.
• Zawadzka Z. (2003), Globalizacja a sektor bankowy w Polsce, w: L. Pawłowicz, R. Wierzba (red.), Bankowość wobec procesów globalizacji, CeDeWu, Warszawa.